Matematik Öğretmen Adaylarının Beceri Temelli Muhakeme Sorularına Yönelik Bilişsel ve Duyuşsal Yeterlik Boyutlarının İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 37 Sayı: 2, 676 - 707, 29.08.2024

Hasibe Güçlü , Duygu Özdemir , Oğuzhan Alıkçı

https://doi.org/10.19171/uefad.1438886

Öz

Bu araştırmada matematik öğretmen adaylarının beceri temelli muhakeme sorularına yönelik bilişsel ve duyuşsal yeterliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın katılımcı grubunu amaçsal ve kolay erişilebilir örnekleme yöntemine göre belirlenen İstanbul ve Antalya illerindeki iki üniversitenin ilköğretim matematik öğretmenliği bölümünde öğrenim gören 40 öğretmen adayı oluşturmuştur. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından paylaşılan Liselere Geçiş Sınavı (LGS) örnek beceri temelli test sorularından oluşan ‘Beceri Temelli Başarı Testi’ nicel verilerin toplanmasında kullanılmak üzere uzman görüşleri yardımıyla oluşturulmuştur. Ayrıca öğretmen adaylarının hem bilişsel hem de duyuşsal yeterlik durumlarını açığa çıkarmak amacıyla 'Beceri Temelli Muhakeme Görüş Soruları Formu' aracılığıyla da görüşleri toplanmıştır. Veriler bu formlar ve uygulama sonrasında yapılan takip görüşmeleri aracılığıyla toplanmıştır. Tarama ve içerik analizi yöntemiyle incelemesi yapılan verilerden elden edilen bulgular ‘Başarı Testinden Elde Edilen Bilişsel Yeterlik Durumlarına İlişkin Bulgular’ ve ‘Bilişsel ve Duyuşsal Yeterlik Algılarına İlişkin Bulgular’ olmak üzere iki ana tema altında yorumlanmıştır. Matematik öğretmen adaylarının tamamının bu çalışmada yer alan beceri temelli muhakeme sorularına yönelik ortalama başarı oranının %55,6 olduğu görülerek, öğretmen adaylarının bilişsel yeterlikleri bağlamındaki ihtiyaç durumu ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının bu sorulara yönelik stres, kaygı, önyargı ve özgüvene ilişkin duyuşsal yetersizliklerini işaret eden ve bunlara bağlı olarak da bilişsel anlamda da kendilerini yetersiz hissettiklerini açığa çıkaran bulgular elde edilmiştir. Çalışma bulguları ile, beceri temelli muhakeme sorularına yönelik içeriklerin öğretmen adaylarının öğretim programlarına dahil edilmesi ve böylece öğretmen adaylarının bu anlamdaki bilişsel ve duyuşsal yeterliklerinin artırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

beceri temelli, matematik öğretmen adayı, muhakeme

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK 2209

Proje Numarası

TÜBİTAK 2209 - 1919B012110605

Investigation of Cognitive and Affective Efficacy Dimensions of Prospective Mathematics Teachers based on Skill Based Reasoning Questions

Öz

This study aimed to examine prospective mathematics teachers' cognitive and affective competencies regarding skill-based reasoning questions. The study participants are 40 prospective mathematics teachers enrolled in the elementary mathematics education department of two universities in Istanbul and Antalya. The sample of the study was determined by purposeful and convenient sampling. The 'Skill-Based Achievement Test', which consists of sample skill-based test questions from the High School Transition Examination (LGS) shared by the Turkish Ministry of National Education, was created with the help of expert opinions to be used in collecting quantitative data. In addition, the opinions of prospective teachers were collected through the 'Skill-Based Reasoning Opinion Questions Form' in order to reveal both their cognitive and affective competence levels. Data were collected through these forms and follow-up interviews after the application. The findings obtained from the data examined by content analysis method were interpreted under two main themes: 'Findings Regarding Cognitive Competences Obtained from the Achievement Test' and 'Findings Regarding Cognitive and Affective Competence Perceptions'. As the average success rate of all prospective mathematics teachers for the skill-based reasoning questions in this study was 55.6%, the needs of the prospective teachers in terms of their cognitive competencies were revealed. Additionally, affective inadequacies of prospective mathematics teachers regarding stress, anxiety, prejudice and self-confidence were also revealed, which reflects their lack of cognitive competency for these questions. Study findings recommend that contents related to skill-based reasoning questions be included in the curriculum of prospective teachers and thus increase the cognitive and affective competencies of prospective teachers in this sense.

Anahtar Kelimeler

prospective mathematics teacher, reasoning, skill-based

Proje Numarası

TÜBİTAK 2209 - 1919B012110605

Kaynakça

• Arslan, Ç., ve Özaydın, Z. (2023). Matematik Öğretmen Adaylarının Muhakeme Etme Öz Yeterlik İnançları Üzerine Bir Çalışma. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 12(4), 1014-1026. https://doi.org/10.30703/cije.1278229
• Aslantaş, T. (2017). Türkiye ve PISA da başarılı olan ülkelerin (Finlandiya, Güney Kore, Singapur) anadili öğretim programlarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi]. YÖK. . https://tez.yok.gov.tr
• Aşkar, P., & Olkun, S. (2005). PISA 2003 Sonuçları Açısından Okullarda Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kullanımı. Eurasian Journal of Educational Research (EJER),19, 15-34.
• Australian Curriculum & Assessment Authority (ACARA) (2022) Australian Curriculum: Mathematics. Retrieved from https://v9.australiancurriculum.edu.au/
• Azili, E., ve Tutkun, Ö. F. (2021). Ortaokul Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Ortaöğretim Merkezi Sınavı (LGS)’nin Üstünlükleri ve Sınırlıkları. Journal of Social Research and Behavioral Sciences, 7(13), 123-146. DOI 10.52096/jsrbs.6.1.7.13.7
• Bal-İncebacak, B. ve Ersoy, E. (2016). 7. sınıf öğrencilerinin matematiksel muhakeme becerilerinin TIMMS’e göre analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 474-481.
• Biber, A. Ç., Tuna, A., Uysal, R. & Kabuklu, Ü. N. (2018) Liselere geçiş sınavının örnek matematik sorularına dair destekleme ve yetiştirme kursu matematik öğretmenlerinin görüşleri. Asya Öğretim Dergisi, 6(2), 63–80.
• Boyd, D. J., Grossman, P. L., Lankford, H., Loeb, S., ve Wyckoff, J. (2009). Teacher Preparation andStudent Achievement. Educational Evaluation and Policy Analysis, 31(4), 416–440. https://doi.org/10.3102/0162373709353129
• Bütüner, S. Ö. (2019). Türk ve Singapur Matematik Ders Kitaplarında Problem Analizi: Kesirlerde Bölme İşlemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 370-394. https://doi.org/10.9779/pauefd.522909
• Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (3rd ed.). Sage.
• Çiftçi, Z. (2015). Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının matematiksel akıl yürütme becerilerinin incelenmesi (Yayın No. 418254) [Dokora tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Çoban, A. E., Karaman, N. G. ve Doğan, T. (2016). Öğretmen Adaylarının Kültürel Farklılıklara Yönelik Bakış Açılarının Çeşitli Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 125-131.
• Çoban, H. (2010). Öğretmen adaylarının matematiksel muhakeme becerileri ile bilişötesi öğrenme stratejilerini kullanma düzeyleri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Dede, Y. (2008). Matematik öğretmenlerinin öğretimlerine yönelik öz-yeterlik inançları. Journal of Turkish Educational Sciences, 6(4), 741-757.
• Dohn, N. B. (2007). Knowledge and skills for PISA—Assessing the assessment. Journal of Philosophy of Education, 41(1), 1-16. https://doi.org/10.1111/j.1467-9752.2007.00542.x
• Dreyfus, T., Nardi, E. ve Leikin, R. (2012). Forms of proof and proving in the classroom. G.Hanna (Eds.) In Proof and proving in mathematics education (pp. 191-213). Springer.
• Erden, B. (2020). Türkçe, Matematik ve Fen Bilimleri Dersi Beceri Temelli Sorularına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
• Ersoy, E. ve Bal-İncebacak, B. (2017). Mathematical reasoning skills of 7th grade students. International Online Journal of Educational Sciences, 9(1), 262 – 275. https://doi.org/10.15345/iojes.2017.01.018
• Ersözlü, Z. N. (2008). Yansıtıcı düşünmeyi geliştirici etkinliklerin ilköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. (Yayın No. 220950) [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Fatra, M., Sihombing, A. A., Aprilia, B. ve Atiqoh, K. S. N. (2022). The impact of habits of mind on students' mathematical reasoning: The mediating initial ability. Beta: Jurnal Tadris Matematika, 15(2), 118-132. https://doi.org/10.20414/betajtm.v15i2.540
• Güler, H. K. (2013). Türk öğrencilerin PISA' da karşılaştıkları güçlüklerin analizi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2), 501-522.
• Güler, H, K. ve Ülger, B. (2018) PISA, TIMSS ve TEOG sınavlarının temele aldığı öğrenme kuramları, S. Çepni (Ed.), PISA ve TIMSS Mantığını ve Sorularını Anlama (ss.111–153). Pegem.
• Herbert, S., Vale, C., White, P., ve Bragg, L. A. (2022). Engagement with a formative assessment rubric: A case of mathematical reasoning. International Journal of Educational Research, 111, 1-17. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2021.101899
• Hjelte, A., Schindler, M. ve Nilsson, P. (2020). Kinds of mathematical reasoning addressed in empirical research in mathematics education: A systematic review. Education Sciences, 10(10), 289. https://doi.org/10.3390/educsci10100289
• Isiksal, M., ve Cakiroglu, E. (2011). The nature of prospective mathematics teachers’ pedagogical content knowledge: The case of multiplication of fractions. Journal of Mathematics Teacher Education, 14(3), 213- 230. https://doi.org/10.1007/s10857-010-9160-x
• Jeannotte, D. ve Kieran, C. (2017). A conceptual model of mathematical reasoning for school mathematics. Educational Studies in Mathematics, 96(1), 1–16. https://doi.org/10.1007/s10649-017-9761-8
• Kablan, Z. ve Bozkuş, F. (2021). Mathematics Teachers' and Students' Opinions on Mathematics Problems of the High Schools Entrance Exam. Mersin University Journal of Faculty of Education, 17(1). 211-231. https://doi.org/10.17860/mersinefd.800738
• Kılcan, T. (2021). Yeni Nesil Matematik Sorularına İlişkin Tutum Ölçeği Geliştirme: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 170-180.
• Kılcan, T. (2021). Ortaokul Öğrencilerinin Matematiksel Yetkinliklerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 8(3), 219-229. https://doi.org/10.17278/ijesim.949865
• Kızkapan, O. ve Nacaroğlu, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin merkezi sınavlara (LGS) ilişkin görüşleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 701-719.
• Lobato, J., Hohensee, C. ve Rhodehamel, B. (2013). Students’ mathematical noticing. Journal for Research in Mathematics Education, 44(5), 809-850. https://doi.org/10.5951/jresematheduc.44.5.0809
• Loong, E., Vale, C., Herbert, S., Bragg, L. A. ve Widjaja, W. (2017). Tracking change in primary teachers’ understanding of mathematical reasoning through demonstration lessons. Mathematics Teacher Education & Development, 19(1), 5– 18.
• Margolis, H., ve McCabe, P. P. (2006). Improving self-efficacy and motivation: What to do, what to say. Intervention in School and Clinic, 41(4), 218-227. https://doi.org/10.1177/10534512060410040401
• MEB (2005). PISA 2003 Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Projesi, Ulusal Nihai Rapor (PISA 2003, Türkiye Raporu, 2005). Eğitim Araştırma ve Geliştirme Dairesi Yayınları.
• MEB (2013). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2018). Milli Eğitim Şuraları. https://ttkb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-suralari/dosya/12.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation: Revised and expanded from qualitative research and case study applications in education. Jossey-Bass.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Ministry of Education (MOE, 2012). The Singapore education landscape. http://www.moe.gov.sg/education/landscape/
• Mishra, P. ve Koehler, M.J. (2006). Technological pedagogical content knowledge: A framework for integrating technology in teacher knowledge. Teachers College Record, 108(6), 1017-1054. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/j.1467-9620.2006.00684.x
• Mukuka, A., Mutarutinya, V., ve Balimuttajjo, S. (2021). Mediating effect of self-efficacy on the relationship between instruction and students’ mathematical reasoning. Journal on Mathematics Education, 12(1), 73-92. https://doi.org/10.22342/jme.12.1.12508.73-92
• Mumcu, H. Y. (2019). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel muhakeme öz-yeterlik inançlarının incelenmesi: Bir ölçek geliştirme ve uygulama çalışması. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1239-1280. https://doi.org/10.29299/kefad.2019.20.03.007
• National Council of Teachers of Mathematics (NCTM). (2000). Curriculum and evaluation standards for school mathematics. Reston.
• New Jersey Mathematics Coalition and the New Jersey Department of Education (1996). New Jersey Mathematics Curriculum Framework: The first four standards, standard 4- reasoning, K-12 overview. State of New Jersey Department of Education.
• Özdemir, Z. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı. Beykoz Akademi Dergisi, 7(2), 91-105. https://doi.org/10.14514/byk.m.26515393.2019.7/2.91-105
• PISA (2022). PISA 2022 Mathematics Framework Draft. https://pisa2022- maths.oecd.org/files/PISA%202022%20Mathematics%20Framework%20Draft.pdf
• Prais, S. J. (2004). Cautions on OECD's recent educational survey (PISA): rejoinder to OECD's response. Oxford Review of Education, 30(4), 569-573. https://doi.org/10.1080/0305498042000303017
• Schmidt, D. A., Baran, E., Thompson, A. D., Mishra, P., Koehler, M. J., & Shin, T. S. (2009). Technological pedagogical content knowledge (TPACK): The development and validation of an assessment instrument for preservice teachers. Journal of Research on Technology in Education, 42(2), 123-149. https://doi.org/10.1080/15391523.2009.10782544
• Shulman, L. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15(2), 4-14. https://doi.org/10.3102/0013189X015002004
• Sukirwan, Darhim, D., & Herman, T. (2018). Analysis of students’ mathematical reasoning. Journal of Physics: Conference Series, 948(1). https://doi.org/10.1088/1742-6596/948/1/012036.
• Şıvkın, S., Aksoy, V. C., ve Gür Erdoğan, D. (2020). LGS‘ de Sorulan PISA Tarzı Matematik Sorularını Doğru Cevaplama ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişkinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 148-159.
• Toprak, Z., ve Özmantar, M. F. (2019). Türkiye ve Singapur 5. sınıf matematik ders kitaplarının çözümlü örnekler ve sorular açısından karşılaştırmalı analizi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 10(2), 539-566. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.490210
• Tortop, F., Cumalı, A., Çelenli, M., ve Taşpınar-Şener, Z. (2022). LGS Sınavındaki Beceri Temelli Matematik Sorularına Yönelik Öğretmen Görüşleri. Erciyes Journal of Education, 6(2), 99-126. https://doi.org/10.32433/eje.1076448
• Umay, A. (2003). Matematiksel muhakeme yeteneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2003(24), 234-243.
• Uzun, H. ve Agaç, G. (2023). Ortaokul Matematik Öğretmenlerinin Beceri Temelli Sorulara İlişkin Yaklaşımlarının İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 57-78.
• Yeşildere, S. ve Türnüklü, E. B. (2007). Öğrencilerin matematiksel düşünme ve akıl yürütme süreçlerinin incelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 40(1), 181-213. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000156
• Yıldız, M. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Duygusal Zekâ Yaşam Doyumu ve Depresyonun Cinsiyet ve Sınıf Seviyelerine Göre Etkileri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 451-474.
• Yılmaz, F. ve Şad, S. N. (2022). Matematik dersi için beceri temelli soru yazmaya yönelik bir kontrol listesi geliştirme çalışması. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 363-395. https://doi.org/10.54282/inijoss.1068753