Rousseau’nun Emile Eserindeki Çocuk Eğitimine Yönelik Düşüncelerinin Öğretim Programlarına Yansıması İlişkin Öğretmen Görüşleri

Yıl 2024, Cilt: 37 Sayı: 3, 893 - 922, 31.12.2024

Pınar Özöner Zeynep Akın Demircan

https://doi.org/10.19171/uefad.1436499

Öz

Araştırmanın temel amacı Jean Jacques Rousseau’nun Emile adlı eserindeki çocuk eğitimi ile ilgili düşüncelerinin öğretmen görüşleriyle birlikte değerlendirilerek günümüz öğretim programlarıyla örtüşen yönlerinin olup olmadığını belirmektir. Temel nitel araştırma deseni kullanılan bu araştırmaya Milli Eğitim Bakanlığı’nın ilk ve ortaokul kademesinde görev yapan 20 öğretmen katılmıştır. Araştırmada nitel veri toplama tekniklerinden doküman analizi ve araştırmacının hazırladığı yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmada Rousseau’nun Emile adlı eserinde ortaya koyduğu çocuk eğitimi ile ilgili düşünceleri çoğunlukla günümüzde kullanılan eğitim programına yansıdığı belirlenmiştir. Öğretmenlerin görüşlerinden elde edilen bir başka bulgu ise Rousseau’nun kitabında ortaya koyduğu görüşleriyle günümüz eğitim programının özellikleri örtüşse de programın pratikte uygulamaya yansımadığı ya da yetersiz yansıdığı belirlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin Rousseau’nun çocuk eğitimi ile ilgili görüşlerinin çoğuna katıldıkları bulunmuştur. Aynı zamanda öğretmenlerin Rousseau’nun düşüncelerinin büyük kısmının günümüz öğretim programlarına yansıdığı görüşünde oldukları belirlenmiştir. Bununla birlikte Rousseau’nun çocuk eğitimi ile ilgili görüşlerinin programların uygulama boyutunda yeterli yer bulamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Programların uygulanma sürecini etkileyen eksikliklerin ve aksaklıkların giderilerek yeniden düzenlenmesi için Rousseau’nun eğitim ile ilgili ortaya koyduğu düşüncelerinden yararlanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Jean Jacques Rousseau, Emile, Çocuk

Etik Beyan

Bu araştırmanın, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulu 19 Nisan 2022 tarih ve 2022-08 sayılı etik kurul izni bulunmaktadır. Bu araştırmanın planlanmasından, uygulanmasına, verilerin toplanmasından verilerin analizine kadar olan tüm süreçte “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. İlgi yönergenin ikinci bölümünde “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri uygulanmamıştır. Bu araştırmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamıştır. Bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

Teachers' Perspectives on the Reflection of Rousseau's Educational Thoughts in Emile on Curriculum

Öz

The main purpose of the research is to evaluate Jean Jacques Rousseau's ideas about child education in his work Emile together with teachers' opinions and to determine whether there are overlapping aspects with today's curriculum. Twenty teachers working at the primary and secondary school level of the Ministry of National Education participated in this study, which used a basic qualitative research design. Document analysis, one of the qualitative data collection techniques, and a semi-structured interview form prepared by the researcher were used in the study. Descriptive analysis and content analysis techniques were used to analyze the data obtained as a result of the research. In the study, it was determined that Rousseau's ideas about child education in his work Emile are mostly reflected in the education program used today. Another finding obtained from the teachers' opinions is that although the characteristics of today's education program overlap with Rousseau's views in his book, the program is not reflected in practice or reflected inadequately. As a result of the research, it was found that teachers agreed with most of Rousseau's views on child education. At the same time, it was determined that teachers were of the opinion that most of Rousseau's ideas are reflected in today's curricula. However, it was concluded that Rousseau's views on child education did not find sufficient place in the implementation dimension of the programs. Rousseau's ideas about education can be used to reorganize the curricula by eliminating the deficiencies and defects affecting the implementation process.

Anahtar Kelimeler

Jean Jacques Rousseau, Emile, Child

Kaynakça

• Akdağ, B. (2006). Alternatif eğitim modelleri. Zil ve Teneffüs Dergisi, 6, 34-44.
• Arın, S. (2015). Çocuklara yönelik yapılı çevre eğitimi: Bursa için katılımcı bir model [Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Arslan, A (2012). Felsefeye giriş. Adres Yayınları.
• Baştepe, İ. (2009). Etkili okulun eğitim-öğretim süreçleri ve ortamı boyutlarının nitelikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(29), 76-83.
• Binbaşıoğlu, C. (1982). Eğitim düşüncesi tarihi. Binbaşıoğlu Yayınevi.
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
• Cihan, M. (2006). John Locke ve eğitim. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 173-178.
• Cafoğlu, Z. (2007). Sınıf yönetimi yeni gelişmeler doğrultusunda. Grafiker Yayınları.
• Cassier, E. (2014). Rousseau, Kant ve Geothe. (M. Tüzel, Çev.). Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Doğan, N. (2008). Jean Jack Rousseau’da genel irade kavramı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Eşgi, N. (2005). İlköğretim 5. Sınıf bilgisayar ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 165.
• Fusch, P. I., & Ness, L. R. (2015). Are we there yet? Data saturation in qualitative research. The Qualitative Report, 20(9), 1408-1416. https://nsuworks.nova.edu/tqr/vol20/iss9/3
• Guest, G., Bunce, A., & Johnson, L. (2006). How many interviews are enough? An experiment with data saturation and variability. Field Methods, 18(1), 59-82. https://doi.org/10.1177/1525822X05279903
• Gutek G.L. (2006). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar (N. Kale, Çev.). Ütopya Yayınevi. (Orijinal eserin basım tarihi 2001).
• Gutek, L.G. (2011). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar. (N. Kale. Çev.). Ütopya Yayınevi. (Orijinal eserin basım tarihi 2001).
• Hancerlioğlu, O. (1995). Düşünce tarihi. Remzi Kitapevi.
• Hassoy, P. & Çakıcı, M.(2012). Çocuklarda görülen davranış bozuklukları ile ilgili ailelerin bilgi düzeyleri ve tutumları. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 1-14.
• Karakuş, C. (2021). İlkokul hayat bilgisi programı (2018) kazanımlarının yaşam becerileri yönünden incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4 (1), 1-25.
• Kazak, E. (2021). Farklı sosyo ekonomik çevrelerde bulunan okulların etkililiğine ilişkin öğretmenlerin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 139-161. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.60703-829153
• Kınçal, R. (2019). Eğitim felsefesi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Korkmaz, M. & Öktem, G. (2014). Rousseau’nun eğitim anlayışı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching, 1, 174-186.
• Kurumanoğlu, M. & Aksoy, N. (2021). Sınıf öğretmenlerinin öğrenciler arası rekabete ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 54(3), 721-746. https://doi.org/10.30964/auebfd.875732
• Küçüktepe, C. (2010). İlköğretim: Temel özellikler ve programlar. A. Oktar (Ed.), İlköğretime hazırlık ve ilköğretim programları (ss. 102-133) içinde. Pegem Yayınevi.
• Küken, G. ( 1996). Felsefe açısından eğitim. Alfa Yayınları.
• Lecercle, J. L. (2010). “Jean Jack Rousseau: Hayatı ve eserleri (1712-1778)”. İnsanlar arasında eşitsizliğin kaynağı (ve temelleri üzerine konuşma). (R. N. İleri, Çev.). Say Yayınları.
• MEB. (2007). İlköğretim 1–5. sınıflar programları tanıtım el kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research. A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Miles, M. B., & Huberman, A. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (2nd Edition b.). California: SAGE Publication.
• Müftüoğlı, F. (2004). Maarif meseleleri. Ötüken Neşriyat.
• Noddings, N. (2017). Eğitim felsefesi. (R. Çelik, Çev.). Nobel Akademi Yayıncılık.
• Okimedim, J. B. (2014). Rousseau’s curriculum perspective and the pre-primary/primary education in Nigeria. Knowledge Review, 30 (1).
• Özden, D.M. (2019). Rousseau ve Russell’ın çocuk eğitimine ilişkin görüşleri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Özkan, B. (2005). Eğitimin felsefi temelleri. M. Erden (Ed.), Öğretmenlik mesleğine giriş. Epsilon Yayıncılık.
• Özpolat, V. (2013). Öğretmenlerin mesleki önceliklerinde öğrenci merkezli eğitim yaklaşımının yeri. Milli Eğitim Dergisi, 42(200), 5-27.
• Rousseau, J.J. (2020). İtiraflar. (K. Somer, Çev.). (Orijinal eserin basım tarihi 1770). Islık Yayınları.
• Rousseau, J.J. (2021). Emile. (Y. Avunç, Çev.). (Eserin orijinali 1732’de yayınlandı). İş Bankası Kültür Yayınları.
• Saralar-Aras, İ. & Demir, S. (2023). Öğrencilerin kitap okuma alışkanlıklarının matematik dersine etkisinin incelenmesi: Dijital çağda okuma yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Journal of Advancements in Education, 1(1), 18-36.
• Sönmez V. (2006). Eğitim bilimine giriş. Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. & G. Alacapınar, F. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Şensoy, S. A. & Sağsöz, A. (2015). Öğrenci başarısının sınıfların fiziksel koşulları ile ilişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (3), 87-104.
• Terzi, A. R. (2008). Eğitim bilimine giriş. Detay Yayıncılık.
• Tonka, H. (2020). Ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ile okuma kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• UNICEF. (2004). Çocuk haklarına dair sözleşme. Ankara: UNICEF Türkiye. https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/UNICEF_CocukHaklarinaDair Sozlesme.pdf Erişim tarihi:29.10.2022.
• Wokler, R. (2003). Rousseau. (C. Atila, Çev.). (Orijinal eserin basım tarihi 1995). Altın Kitaplar Yayınevi.
• Yıldırım, A.,& Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A.,& Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, T. (2019) Jean Jacques Rousseau’nun “Emile” adlı eserinde çocuk, çocuk eğitimi ve ideal vatandaş [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr