The Effect of Flexible Working on Job Performance During the Covid 19 Pandemic: The Mediation Role of Job Characteristics /Covid-19 Pandemi Döneminde Esnek Çalışmanın İş Performansına Etkisi: İş Özelliklerinin Aracılık Rolü

Yıl 2023, , 367 - 386, 05.10.2023

Elif Sarpkaya , Osman Bayraktar

https://doi.org/10.29216/ueip.1295399

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, esnek çalışma düzenlemelerinin kamu kurumlarında çalışanların iş performansı üzerindeki etkisini ortaya koymak ve bu etkide iş özellikleri modellemesinin aracı rolünü açıklamaya çalışmaktır. Kesitsel nitelikteki bu çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmış ve 2021 yılında belediyelerde görev yapan çalışanların katılımı ile gerçekleştirilmiştir. 312 çalışan üzerinde analizler yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmış ve Esnek Çalışma Ölçeği, İş Özellikleri Ölçeği ve İş Performansı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin incelenmesinde; çarpıklık ve basıklık, normallik, güvenilirlik, açımlayıcı faktör analizi, betimsel istatistiksel analizler ve aracılık analizleri uygulanmıştır. Arabuluculuk analizleri PROCESS Macro ile, diğer analizler Jamovi 2.3.18 ile yapılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, esnek çalışma ile iş özellikleri arasında olumlu, iş performansı ile arasında ise olumsuz bir ilişki görülmüştür. Sonuç olarak, esnek çalışma ile iş performansı arasındaki ilişkide iş özelliklerinin aracı rol oynadığı ana hipotezi desteklenmiştir. Bu sonuç, kamuda ilk kez böyle bir çalışma yapıldığından yöneticiler için özgün ve yol göstericidir

Anahtar Kelimeler

Esnek çalışma, İş özellikleri, İş performansı

Destekleyen Kurum

İstanbul Ticaret Üniversitesi

Teşekkür

Yüksek lisans tez danışmanım sn. Doç. Dr. Osman Bayraktar'a desteği için teşekkür eder, saygılar sunarım.

The Effect of Flexible Working on Job Performance During the Covid 19 Pandemic: The Mediation Role of Job Characteristics /Covid-19 Pandemi Döneminde Esnek Çalışmanın İş Performansına Etkisi: İş Özelliklerinin Aracılık Rolü

Öz

The aim of this research is to reveal the impact of flexible working arrangements on the job performance of employees in public institutions and regarding to this impact to try to explain the mediating role of job characteristics modeling. In this cross-sectional study, a quantitative research method was used and it was carried out in 2021 with the participation of employees working in municipalities. Analyzes were performed on 312 solid data. The questionnaire technique was used as a data collection tool and Flexible Working Scale, Job Characteristics Scale and Job Performance Scale were used. In analyzing data; skewness and kurtosis, normality, reliability, exploratory factor analysis, descriptive statistical analysis and mediation analysis were applied. Mediation analysis were performed with PROCESS Macro, and other analysis with Jamovi 2.3.18. According to the findings of this research, it was seen that there is a positive impact between flexible working and job characteristics and a negative impact on job performance. As a result, the main hypothesis that job characteristics play a mediating role in the relationship between flexible working and job performance was supported. This result is original and instructive for administrators since it is the first time that such a study has been conducted in the public sector.

Anahtar Kelimeler

Flexible work, job characteristics, job performance

Kaynakça

• Ajayi, C. O., Olaniyi, O. A., and Abubakar, M. I. (2022). Flexible Work Practices and Employee Performance in Information Communication Technological Industry. International Journal of Business & Entrepreneurship Research, 13(3), 106-117.
• Akın, Ö. (2019). İş Özellikleri ve İşe Adanmışlığın Çalışanın İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi. Journal of Politics, Economy and Management, 2(2), 1-18.
• Aksu, B. Ç. (2022). Esnek Çalışma Uygulamalarının İş Hayatı Üzerindeki Etkilerinin Kuşaklar Perspektifinde İncelenmesi ve Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akyüz, A. M., & Kılıç, M. (2021). İş Özellikleri ile Perma İyi Oluş Modelinin Anlam ve Bağlanma Boyutları Arasındaki İlişki; Gümüşhane Eğitim Kurumları Örneği. The Journal of International Secientific Researches, 6(3), 323-337.
• Arslan, I. (2018). Sağlık Çalışanlarında İş Yaşam Kalitesinin İş Performansı Üzerine Etkisinde Örgütsel Desteğin Aracılık Rolü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Atasayar Tanrıyısever, Ş. (2018). Çalışanların Performans Değerleme Algısının Örgütsel Sinizm'e Etkisi; X Bankası Çalışanlarının Performans Değerlendirme Algısının Örgütsel Sinizm'e Etkisi Adlı Çalışma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aung, Z. M., Santoso, D. S., and Dodanwala, T. C. (2023). Effects of Demotivational Managerial Practices on Job Satisfaction and Job Performance Empirical Evidence from Myanmar’s Construction Industry. Journal of Engineering and Technology Management, 67, 1-10.
• Avcı, M., and Yavuz, E. (2020). Çalışanların Esnek Çalışma Düzenlemelerine Yönelik Tutumlarının İşe Devamsızlık Algıları Üzerindeki Etkileri: Kamu Kurumlarında Bir Alan Araştırması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 18(35), 37-55.
• Balcıoğlu, Y. (2019). Kamu Yöneticilerinden Algılanan Mükemmelliyetçiliğin Çalışan Performansı ve Kişi-Örgüt Uyumuna Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bandırma.
• Ballantine, J. A., Wall, T., & Ward, A. M. (2022). Flexible Working in the Public Sector – A Case of Inflexibility: Senior Managers’ Experiences. Employee Relations: The International Journal, 44(6), 1273-1289.
• Barutçugil, İ. (2002). Performans Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Boz, D., Dursun, C., & Meral, H. (2021). Enneagram Kişilik Tiplerinin İş Performansı Üzerindeki Etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(79), 1248-1261.
• Can, Ü. (2010). Çalışan Başarısının Artırılmasında Performans Ölçme Değerlendirme ve Ödüllendirme Sistemi: Güven Timleri Üzerine Bir İnceleme. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Charoensukmongkol, P., and Pandey, A. (2023). The Flexibility of Salespeople and Management Teams: How They İnteract and Influence Performance During the COVID-19 Pandemic. Asia Pacific Management Review, 28(2), 99-109.
• Çelenk, H. (2008). Esnek Çalışmanın İşgücü Maliyetlerine ve Rekabet Gücüne Etkisi ve Tekstil Sektöründe Uygulanması. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çiftçi, G. E., ve Cindioğlu Demirer, M. (2022). Covid-19 Pandemi Sürecinde Esnek Çalışma Uygulamalarının Mutluluk ve Performansa Etkisi. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17(2), 106-115.
• Dan, Z., and Kenikasahmanworakhun, P. (2023). Job Characteristics and Self-Improvement Influencing Employee Performance: A Case Study of Tsingtao Brewery Co., Ltd. Procedia of Multidisciplinary Research, 1(4), 1-11.
• Davidescu, A. A., Apostu, S.-A., Paul, A., and Casuneanu, I. (2020). Work Flexibility, Job Satisfaction, and Job Performance among Romanian Employees—Implications for Sustainable Human Resource Management. Sustainability, 12(15), 1-53.
• Dikbaş, T. (2019). Otantik Liderliğin Çalışan Performansına Etkisinde Psikolojik Sermayenin Aracı Rolü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Dinç, Y. E. (2019). Impact of Flexible Work and Job Design on Employee Engagement Through Job Crafting: The Case of İstanbul Servise Sector. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Duan, S. X., Deng, H., & Wibowo, S. (2023). Exploring The İmpact of Digital Work On Work–Life Balance and Job Performance: A Technology Affordance Perspective. Information Technology & People, 36(5), 2009-2029.
• Ergün, E. (2019). Örgütlerde İş Yaşam Dengesi ve Esnek Çalışma Sistemleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Afyonkarahisar'da Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Galinsky, E., Bond, J. T., Sakai, K., Kim, S. S., and Giuntoli, N. (2008). National Study of Employers. New York, NY: Families and Work Institute., 1-44.
• George, D., and Mallery, P. (2003). SPSS for Windows Step By Step: A Simple Guide And Reference. 11.0 update (4th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
• Goodman, S. A., and Svyantek, D. J. (1999). Person–Organization Fit and Contextual Performance: Do Shared Values Matter. Journal of Vocational Behavior, 55(2), 254-275.
• Güler, B. (2019). Psikolojik İklimin Çalışan Performansına Etkisinde Öğrenilmiş Güçlülük ve İşe Adanmışlığın Aracılık Rolü Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Güngör, A. Y. (2019). Sanal Kaytarmanın Çalışan Performansı Üzerine Etkisi: Türkiye-Polonya Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Gürbüz, S., ve Bayık, M. E. (2021). Aracılık Modellerinin Analizinde Yeni Yaklaşım: Baron ve Kenny’nin Yöntemi Hâlâ Geçerli mi?. Türk Psikoloji Dergisi, 37(88), 1-14.
• Hackman, J. R., and Oldham, G. R. (1975). Development of the Job Diagnostic Survey. Journal of Applied Psychology, 60(2), 159-170.
• Holman, D., Axtell, C. M., Sprigg, C. A., Totterdell, P., and Wall, T. D. (2010). The Mediating Role of Job Characteristics in Job Redesign Interventions: A Serendipitous Quasi-Experiment. Journal of Organizational Behavior, 31(1), 84-105.
• Idaszak, J. R., and Drasgow, F. (1987). A Revision of the Job Diagnostic Survey: Elimination of a Measurement Artifact. Journal of Applied Psychology, 72(1), 69-74.
• Idowu, S. A. (2020). Role of Flexible Working Hours’ Arrangement on Employee Job Performance and Retention in Manufacturing Industries in Agbara, Nigeria. Economic Insights – Trends and Challenges, 9(3), 23-37.
• İslamoğlu, H., ve Alnıaçık, Ü. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Johari, J., and Yahya, K. K. (2016). Job Characteristics, Work Involvement, and Job Performance of Public Servants. European Journal of Training and Development, 40(7), 554-575.
• Judge, T. A., Bono, J. E., and Locke, E. A. (2000). Personality and Job Satisfaction: The Mediating Role of Job Characteristics. Journal of Applied Psychology, 85(2), 237-249.
• Kaçik, S., ve Aykan, E. (2022). Esnek Çalışmanın İş-Yaşam Dengesi, İş Tatmini ve İş Performansı Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Alan Araştırması. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi ve İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 40-64.
• Katırcıoğlu, E. (2022). Epistemik Merak, İş Becerikliliği ve Algılanan Örgütsel Desteğin Yenilikçi İş Davranışına Etkisi: Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Kattenbach, R., Demerouti, E., and Nachreiner, F. (2010). Flexible Working Times: Effects on Employees’ Exhaustion, Work-Nonwork Conflict and Job Performance. Career Development International, 15(3), 279-295.
• Kaya, M., ve Elmalı Dinç, E. (2021). İş Karakteristiklerinin Bireysel İş Performansı Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Sağlık Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Journal of Life Economics, 8(1), 121-131.
• Kaynak, S. (2022). Yansıtıcı Düşünme Eğilimi, İş Becerikliliği, Duygusal Zeka ve Çalışan Performansı Arasındaki İlişkiler: Eğitim Sektöründe Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Kempf-Leonard, K. (2004). Encyclopedia of Social Measurement. Texas: Elsevier.
• Kenek, G. (2021). Dönüştürücü Liderlik, Yenilikçi Örgüt Kültürü, İş Özellikleri ve İşle Bütünleşme İlişkisi: İş Tatmininin ve Deneyime Açıklık Kişilik Özelliğinin Rolü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kim, H., Knight, D. K., & Crutsinger, C. (2009). Generation Y Employees' Retail Work Experience: The Mediating Effect of Job Characteristics. Journal of Business Research, 62(5), 548-556.
• Kördeve, M. K. (2016). Esnek Çalışma Uygulamalarının Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi: Demografik Değişkenlere Göre Sağlık Sektöründe Sağlık Profesyonelleri Harici Personel Üzerinde Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kurtipek, A. (2021). Esnek Çalışma Biçiminin Yaratıcılığa Yansıması: Esnek Çalışan Endüstriyel Tasarımcının Yaratıcılığı Üzerine Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Lewis, S. (2003). Flexible Working Arrangements: Implementation, Outcomes, and Management. In International Review of Industrial and Organizational Psychology, 18(1), 1- 28.
• Menezes, L. M., and Kelliher, C. (2011). Flexible Working and Performance: A Systematic Review of the Evidence for a Business Case. International Journal of Management Reviews, 13(4), 452-474.
• Miller, M. (2015). Relationships Between Job Design, Job Crafting, Idiosyncratic Deals, and Psychological Empowerment. Walden University . Access Address: https://www.proquest.com/dissertations-theses/relationships-between-job-design-crafting/docview/1708986117/se-2
• Miser, E. (2022). İş Karakteristikleri, İş Becerikliliği ve Kişiye Özgü Anlaşmalar ile Performans İlişkisinde Psikolojik Güçlendirmenin Aracılık Rolü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Neirotti, P., Raguseo, E., and Gastaldi, L. (2019). Designing Flexible Work Practices for Job Satisfaction: The Relation Between Job Characteristics and Work Disaggregation in Different Types of Work Arrangements. New Technology, Work and Employment, 34(2), 116-138.
• Öztürk, S. (2019). Şirket Akademilerinin Çalışan Performansı, İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Qu, J., and Yan, J. (2023). Working From Home vs Working From Office in Terms of Job Performance During the COVID-19 Pandemic Crisis: Evidence From China. Asia Pacific Journal of Human Resources, 61(1), 196–231.
• Rahman, M. F., Kistyanto, A., and Surjanti, J. (2020). Flexible Work Arrangements in Covıd-19 pandemic Era, Influence Employee Performance: The Medıating Role of İnnovative Work Behavior. International Journal of Management, Innovation & Entrepreneurial Research, 6(2), 10-22.
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2019). Örgütsel Davranış. (İ. Erdem, Trans.) İstanbul: Nobel Akdemik Yayıncılık.
• Satırlı, D. (2019). Ödüllendirmenin X ve Y Kuşağı Çalışanlarının Role Dayalı Performansları Üzerindeki Etkisi ve Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sekhar, C., and Patwardhan, M. (2023). Flexible Working Arrangement and Job Performance: The Mediating Role of Supervisor Support. International Journal of Productivity and Performance Management, 72(5), 1221-1238.
• Sert, S. (2017). Otel İşletmelerinde Çalışan İşgörenlerin İş Özellikleri ve Örgütsel Yapı Algılarının Yabancılaşma Düzeylerine Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Smith, C. A., Organ, D. W., and Near, J. P. (1983). Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents. Journal of Applied Psychology, 68(4), 653–663.
• Şahin, Y. (2019). Kamu Çalışanlarında Performans Değerlendirmesi ve Performans Değerlendirmenin İş Tatmini ile İlişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. 6 th Edn. Boston: Pearson Education.
• Taner, D. (2018). Kamu İdarelerinde Esnek Çalışma Saatleri Uygulamasına Yönelik Yönetici ve Çalışan Tutumları. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Taner, D., ve AvşarNegiz, N. (2018). Kamu İdarelerinde Esnek Çalışmaya Dair Kavramsal Bir Çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(32), 557-585.
• Taşoğlu, J., ve Limoncuoğlu, S. (2010). 4857 Sayılı Kanun Kapsamında Esnek Çalışma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2), 77-85.
• Tiryaki Şen, H. (2018). Yönetici, Çalışma Arkadaşları ve Örgütsel Destek Algısının Hemşirelerin Psikolojik İyi Oluş ve İş Performansına Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tuncer, E. (2012). Esnek Çalışmanın Psikolojik Sözleşmeye Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Turan, H. (2017). Türk Kamu Personel Sisteminde Esnek Çalışma Biçimlerinin Uygulanabilirliği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Türk Güven, S. (2022). Çalışanların Esnek Çalışma Sistemi ve İş-Aile Yaşam Dengesine İlişkin Algılamalarının İş Tatmini ve Görev Performansına Etkisinin Analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Uysal, B. (2014). Çalışma Yaşamındaki Güncel Gelişmeler Çerçevesinde İş Dizaynı ve İş Özelliklerinin Proaktif İş Davranışına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yaghi, N. (2016). Work Flexibility and Job Satisfaction: The Mediating Role of Employee Empowerment. (Yayınlanmamış Doktora Tezi.) Georgia State University Executive Doctorate in Business, ABD.
• Yaşar Tutar, G. (2016). Esnek Çalışma Biçimi Olarak Ödünç İş İlişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yavuz, K. (2018). Yöneticilerin Algılanan Narsistik Özelliklerinin Çalışan Performansı Üzerindeki Etkileri: Devlet Üniversitesinde Yapılan Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, D., ve Uzunsakal, E. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.
• Zapf, I., and Weber, E. (2017). The Role of Employer, Job and Employee Characteristics for Flexible Working Time: An Empirical Analysis of Overtime Work and Flexible Working Hours’ Arrangements. Institut für Arbeitsmarkt- und Berufsforschung (IAB), 2-42.