OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİNE YÖNELİK ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN FARKLI DEĞİŞKEN TÜRLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ: İZMİR İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 27 - 38, 31.05.2022

Yücel Çakır

Öz

Okullardaki eğitim ortamların düzenlenmesinde okul müdürlerinin rolü oldukça büyüktür. Öğretmenlerin okul müdürleriyle ilişkileri eğitime yansımaktadır. Bu nedenle okul yöneticilerinin liderlik stilleri öğretmenlerle ilişkilerini, okuldaki etkinlikleri ve okulun iklimini önemli düzeyde etkiler. Bu nedenle okul müdürlerinin liderlik stillerinin öğretmenler tarafından nasıl algılandığının belirlenmesi ve bu algıyı etkileyen faktörlerin neler olduğunun ortaya koyulabilmesi birçok açıdan önemlidir. Son yıllarda, eğitimin niteliği ve kalitesiyle ilgili sorunların çözümü için, kurumlar tarafından farklı stratejiler denenmekte, koşulların iyileştirilebilmesi için okul yöneticilerinin özel eğitimlerle kapasite yükseltmeye yönelik hizmet içi eğitimlere yönelmiştir. Yapılan tartışmalar ve araştırmalar, öğrencilerin ve bireysel gelişimin yükselebilmesi için okul yöneticilerinin yetiştirilmesine yatırım yapılması gerektiği giderek daha fazla kabul görmektedir. Bu bağlamda yapılan araştırmalar, enerji kaybını önlemek ve etkili çözümlere kanalize etmek açısından değerlidir.
Bu araştırma, öğretmenlerin, okul yöneticilerinin liderlik stillerine yönelik algılarını ve farklı değişken türlerine göre algının değişiminin incelemesini amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu İzmir ili/ilçelerinde 2021-2022 eğitim öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı resmi ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 216 öğretmen oluşturmaktadır. Nicel araştırma yöntemlerinden olan ilişkisel tarama araştırma modeli kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırmada, verilerin toplanması sürecinde “Kişisel Bilgi Formu” ve “Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizleri sonucunda, öğretmenlerin algısına göre okul yöneticilerinin sergiledikleri liderlik stiline ilişkin algısının “orta” düzeyde olduğu ve okul yöneticilerinin sergiledikleri liderlik stili algısına öğretmenlerin yaş değişkeni, cinsiyet değişkeni, eğitim düzeyi, kıdem yılı ve branş değişkenine göre katılımcıların yöneticilik stilleri görüşlerinde anlamlı bir fark bulunmamış, çalışılan okul türü değişkeni ise anlamlı bulunmuş bunun sebebine tespit etmek için ikili karşılaştırma Post Hoc testi sonucunda anlamlılığın kaynağının ilkokul-ortaokul arasında ve ilkokulda görev yapan katılımcılar arasında olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticisi, Liderlik, Lİderlik Stilleri, Örgüt

EXAMINATION OF TEACHER'S OPINIONS ON LEADERSHIP STYLES OF SCHOOL MANAGERS IN TERMS OF DIFFERENT TYPES OF VARIABLES: THE CASE OF IZMIR

Öz

The role of school principals in the regulation of educational environments in schools is quite large. Teachers' relations with school principals are reflected in education. For this reason, the leadership styles of school administrators significantly affect their relations with teachers, the activities in the school and the climate of the school. For this reason, it is important in many ways to determine how the leadership styles of school principals are perceived by teachers and to reveal the factors that affect this perception. In recent years, different strategies have been tried by institutions to solve the problems related to the quality and quality of education, and in order to improve the conditions, school administrators have turned to in-service trainings to increase the capacity with special trainings. Discussions and researches have increasingly recognized that investments should be made in the training of school administrators so that students and individual development can rise. Research in this context is valuable in terms of preventing energy loss and channeling it into effective solutions.
This research aims to examine teachers' perceptions of school administrators' leadership styles and the change in perception according to different types of variables. The sample of the research consists of 216 teachers working in primary, secondary and high schools in İzmir province/districts in the 2021-2022 academic year. In this study, which was carried out using the relational survey and correlation research model, which is one of the quantitative research methods, "Personal Information Form" and "Leadership Styles of School Principals Scale" were used in the data collection process. As a result of the analysis of the data obtained, it was found that the perception of the school administrators' leadership style according to the perception of the teachers was at a "moderate" level and there was a significant difference in the leadership styles of the participants according to the perception of the leadership style exhibited by the school administrators, according to the teachers' age variable, gender variable, education level, seniority year and branch variable. There was no difference, but the variable of the type of school studied was found to be significant. As a result of the double comparison Post Hoc test to determine the reason for this, it was determined that the source of significance was between primary school and secondary school and between the participants working in primary school.

Anahtar Kelimeler

School administrator, Leadership, Leadership styles

Kaynakça

• Akan, D., Yıldırım, İ. & Yalçın, S. (2014). Okul müdürleri liderlik stili ölçeğinin geliştirilmesi (OMLSÖ). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(51), 392-415.
• Aslan, Ş. (2019). Geçmişten günümüze liderlik kuramları. Eğitim Yayınevi.
• Avcı, A. (2015). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-2(24), 161-189.
• Bass, B. M. & Avolio, B. J. (1993). Transformational leadership: a response to critiques. Leadership theory and research. Academic Press.
• Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectation. Free Press.
• Bennis, W. & Nanus, B. (1985). Leaders: the strategies for taking charge. Harper ve Row.
• Bulut, Y. & Uygun, S. V. (2010). Etkin bir yönetim için vizyoner liderliğin önemi: Hatay’daki kamu kurumları üzerinde bir uygulama. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 29-47.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 73-112.
• Çelik, A. (2007). Kariyer kavramı, kapsamı ve temel boyutları. Kariyer yönetimi insan kaynakları yönetimi uygulamaları. Gazi Kitabevi.
• Çelik, C. & Sünbül, A. G. Ö. (2008). Liderlik algılamalarında eğitim ve cinsiyet faktörü: Mersin ilinde bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 49-66.
• Çelik, V. (1997). Eğitim yönetiminde vizyoner liderlik. Eğitim Yönetimi Dergisi, 3(4), 465-474.
• Çelik, V. (2000). Eğitimsel liderlik. Pagem Yayıncılık.
• Çelik, V. (2001). Geleceğin okul liderleri. 2000 Yılında Türk Millî Eğitim Örgütü ve Yönetimi Ulusal Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
• Dixon, R. (1992). Management theory & practice. Butterworth-Heinemann Ltd.
• Eraslan, L. (2004). Liderlik olgusunun tarihsel evrimi, temel kavramlar ve yeni liderlik paradigmasının analizi. Milli Eğitim Dergisi, 162(01), 1-14.
• Gedikoğlu, T. (2015). Liderlik ve okul yönetimi. Anı Yayıncılık.
• Güçlü, N. & Koşar, S. (2020). Eğitim yönetiminde liderlik: Teori, araştırma ve uygulama. Pegem Akademi.
• Halloran, J. (1986). Personel and human resource management. Prentice-Hall.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Yayınları.
• Kaya, Y. K. (1991). Eğitim yönetimi: kuram ve Türkiye’deki uygulama. Bilim Yayınları.
• Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm, eğitimde yeni değerler. Pegem Akademi.
• Özkalp, E. & Kırel, Ç. (2010). Örgütsel davranış. Ekin Kitabevi Yayınları.
• Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B. & Bommer, W. H. (1996). Transformational leader behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee satisfaction, commitment, trust, and organizational citizenship behaviors. Journal of Management, 22(2), 259-298.
• Sabuncuoğlu, Z. & Tüz, M. V. (1998). Örgütsel psikoloji. Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Şimşek, Ş., Çelik, A. & Akgemli, T. (2016). Davranış bilimlerine giriş ve örgütsel davranış. Eğitim Yayınevi.
• Tengilimoğlu, D. (2005). Kamu ve özel sektör örgütlerinde liderlik davranışı özelliklerinin belirlenmesine yönelik bir alan çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 1-16.