MENTEŞE/ MUĞLA HALK PAZARLARINDA SÖZLÜ HUKUK UYGULAMALARI

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 4, 256 - 267, 31.05.2020

Cansu Daşdemir

Öz

En eski dönemlerden bu yana sosyal ve kültürel etkileşimin yoğun olarak yaşandığı halk pazarları, insanlık tarihinde önemli bir unsur olarak karşımıza çıkar. İnsanların çeşitli ihtiyaçlarını karşıladığı bu pazarlar, çok fonksiyonlu bir yapıya sahip olup geleneksel alışverişin yaşatıldığı mekânlardır. Belirli periyotlarla kurulan pazarlar, satıcı ve tüketici arasında belli bir hukuk çerçevesinde varlığını sürdürür. Günümüzde her ne kadar modern hukuk kuralları geçerli olsa da umumiyetle toplumsal ilişkiler, Türk örf ve âdetleriyle şekillenmiş olan sözlü normlarla belirlenir. Halk hukuku, süregelen kalıplar etrafında topluma yön veren ve toplumsal yaşamı düzenleyen sözlü yaptırımlardır. Pazarların kuruluş düzenini, iç mekândaki üreticilerin düzeni ve üretici-tüketici arasındaki ilişkiyi, modern hukukun yanında sözlü halk hukuku da belirler.
Bu makalede pazar satıcılarının kendi aralarındaki ilişkilerin yanı sıra çeşitli ihtiyaçlarını gideren halk ve satıcı arasındaki ilişkilere, halk hukuku ekseninde bir yaklaşım sergilenecektir. Öncelikle halk pazarlarının ekonomik, sosyal ve kültürel mekân olarak işlevlerini belirlemek için Muğla merkez halk pazarlarının tarihî seyri ve gelişimi hakkında bilgiler verilecektir. Ardından üreticiler ile yapılacak görüşmeler yoluyla elde edilen bilgiler esas alınarak sözlü halk hukuk kurallarının pazarlara yansımaları ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Halk Hukuku, Sözlü Hukuk, Halk Pazarları, Muğla

Kaynakça

• AKÇA, Bayram (2002). Sosyal- Siyasal ve Ekonomik Yönüyle Muğla (1923- 1960). Ankara: Atatürk, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Araştırma Merkezi.
• ARTUN, Erman (2008). Türk Halkbilimi. İstanbul: Kitapevi.
• DEMİRTAŞ, Sezai. (2018) "Türk Halk Hukukunda Bir Ant(Yemin) Şekli Olarak Değnekten Atlama: Konya(Meram/Yatağan)Örneği". Türük Uluslararası Dil. Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. S.12. s.332- 340.
• DOĞAN, Nuh. (2008). "Toplumsal Katman Olarak Samsun Pazarcılarının Dil Edimi Üzerine Toplum Dilbilimsel Bir İnceleme". Uluslararası Sosyal Araştırmaları Dergisi, Vol 1/2, s. 102- 113.
• DURSUN, Aysun. (2011) "Dede Korkut Hikâyelerinde Halk Hukuku". Turkish Studies, Vol 6/4, s. 107- 122.
• ---------------- (2016). Türk Halk Hukuku. İstanbul: Ötüken.
• EMİROĞLU, Kudret & AYDIN, Suavi (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• IŞIKTAÇ Yasemin. (1991). Hukukun Kaynağı Olarak Örf ve Âdet Hukuku. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• İNAN, Abdülkadir (1987). Makaleler ve İncelemeler II. Ankara: TDK.
• KARATAŞ, Hicran (2018). Halk Hukuku Uygulamaları ve Sürgün Gelinler. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• OĞUZ, Öcal vd. (2017). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• ÖNAL, Mehmet Naci. (2014) "Halk Hukukunun Dili". VI Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildirileri, Uludağ Üniversitesi 4-7 Aralık 2013, Bursa. C.2 s. 961-979.
• TDK (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
• TUNÇEL, Harun. (2003) "Geleneksel Ticaret Mekânı Olarak Türkiye’de Haftalık Pazarlar", Nature Sciences, C. 4. S. 2. s. 35-52.