The nature of social media

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 6, 173 - 197, 31.05.2021

Teyfur Erdoğdu Özlem Yumrukuz

Öz

Social media, which rapidly changed the nature of communication with the transition to Web 2.0, turned into platforms where one-way and two-way connections were established between individuals, institutions and social agents. The analysis of this study is based on three approaches: instrumentalism, determinism, and postmodernism. In the frame of instrumentalism which takes technology as a tool, it examines how and for what purposes people use social media. With the determinism approach that focuses on the density of social interaction, its realism and the participation of social actors, it tries to explain how social media affects individuals and communities. From postmodernist view, it discusses the nature of interaction and social media personalized with user-generated content with a critical point of view. In this context, the relationships between social media (YouTube, Facebook, Instagram, Twitter, TikTok, Club House, etc.) individuals, virtual communities, real communities and the public were discussed. The emancipatory, democratizing and at the same time power of social media that influences the individual has been another dimension that has been discussed. Besides, these, new forms of socialization that emerged with social media, the phenomenon of digital control and surveillance, social media-literacy and addiction issues constituted another field of study.

Anahtar Kelimeler

social media, uses-gratifications, forms of socialization, digital surveillance/control, addiction, digital control

SOSYAL MEDYA’NIN DOĞASI

Öz

Web 2.0’a geçişle birlikte iletişimin doğasını hızlı bir biçimde değiştiren sosyal medya bireyler, kurumlar ve toplumsal failler arasındaki tek ve çift yönlü bağların kurulduğu platformlara dönüştü. Bu çalışma üç yaklaşımdan yola çıkarak tahlil yapmaktadır: araçsalcılık, gerekircilik ve postmodernizm. Teknolojiyi bir araç olarak ele alan araçsalcılık (instrumentalism) yaklaşımı ile insanların sosyal medyayı nasıl ve hangi amaçlarla kullandıklarını incelemektedir. Toplumsal etkileşimin yoğunluğu, gerçekçiliği, toplumsal faillerin katılımcılığına odaklanan gerekircilik (determinism) yaklaşımıyla sosyal medyanın birey ve toplulukları ne yönde etkilediğini açıklanmaya çalışılmaktadır. Postmodernist yaklaşım ile de kullanıcı tarafından oluşturulan içerik (User Generated Content) ile kişiselleştirilen etkileşim ve sosyal medya doğasını eleştirel bir bakış açısı ile tartışmaktadır. Bu bağlamda sosyal medya (YouTube, Facebook, Instagram, Twitter, TikTok, Club House vb.) bireyler, sanal topluluklar, gerçek topluluklar ve kamuoyu arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Sosyal medyanın özgürleştirici, demokratikleştirici ve aynı zamanda bireyi etkisi altına alan gücü tartışılan bir başka boyut olmuştur. Sosyal medyayla ortaya çıkan yeni toplumsallaşma biçimleri, dijital denetim ve gözetim olgusu, sosyal medya-okur yazarlığı ve bağımlılık ve onun doğurduğu sorunlar bir başka inceleme alanını oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

sosyal medya, kullanımlar-doyumlar, toplumsallaşma biçimleri, dijital gözetim/denetim, bağımlılık, dijital denetim

Kaynakça

• Abercrombie, N. & Longhurst, B. (1998). Audiences: A Sociological Theory of Performance and Imagination, London.
• Adorno, T. (2007). Kültür Endüstrisi, İletişim, Yay., İstanbul.
• Arısoy, Ö. (2009). “İnternet Bağımlılığı. Türkiye klinikleri”, The American Journal Psychiatry, 2: 75-83.
• Atalay, B. (2020). “Twitter’da sosyal linç: sağlık maskesi krizi örneği”, Sosyal Medya Sosyolojisi, ed. Gül Dilek Türk, Şebnem Özdemir, Nobel Yay., Ankara: 101-136.
• Atikkan, Z. & Tunç, A. (2011). Blogdan Al Haberi. Haber Blogları, Demokrasi ve Gazeteciliğin Geleceği Üzerine, İstanbul.
• Ayaz, F. (2020). “Gazetecilik bölümü öğrencilerinin “yeni medya” algısına yönelik bir analiz”, Sosyal Medya Psikolojisi, ed. Şebnem Özdemir, Gül Dilek Türk, Nobel Yay., Ankara: 28-62.
• Bakhtin, M. (2005). Rabelais ve Dünyası, çev. Ç. Öztek, Ayrıntı Yay., İstanbul.
• Başhan, E. & Parlayandemir, G. (2020). “Makine öğrenimi ve yapay zeka sistemlerinde ön yargı ihtimali: veri ve algoritmalar”, Sosyal Medya Psikolojisi, ed. Şebnem Özdemir, Gül Dilek Türk, Nobel Yay., Ankara: 251-255.
• Beard, K. W. (2005). “Internet addiction: a review of current assessment techniques and potential assessment questions”, Cyberpsychology and Behavior, 8/1: 7-14.
• Cialdini, R. B. (2007). İknanın Psikolojisi, İstanbul.
• Coleman, S. D., Morrison, E. & Svennevig, M. (2008). “New media and political efficacy”, International Journal of Communication, 2: 771-791.
• Dağıtmaç, M. (2015). Sosyal Medya Bizi Neden Kullanır?, İstanbul.
• Demirkol, O. (2017). “Sosyal medya gündeminin algılanışı üzerine niteliksel bir kullanıcı araştırması”, Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3/1: 129-159.
• Dinç, M. (2016). İnternet Bağımlılığı, Yeşilay Yay., İstanbul: 31.
• Donegan, R. (2012). “Bullying and cyberbullying: history, statistics, law, prevention and analysis”, The Elon Journal of Undergraduate Research in Communications, 3/1: 33-42.
• Dökmen, Ü. (2014). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çalışmaları ve empati, Remzi Yay., İstanbul.
• Erdoğdu, T. (2017). Özgürlükten Kurtulmak, Rumuz Yay., İstanbul.
• Esen, Ü. B. (2020). “Örgüt içi iletişimde sosyal medya kullanımı”, Sosyal Medya Psikolojisi, ed. Şebnem Özdemir, Gül Dilek Türk, Nobel Yay., Ankara: 223-234.
• Esgin, Y. & Eken, İ. (2020). “Sharenting bağlamında ebeveynlerinin sosyal medya kullanımı ve çocukların mahremiyet hakları üzerine bir inceleme”, Sosyal Medya Psikolojisi, ed. Şebnem Özdemir, Gül Dilek Türk, Nobel Yay., Ankara: 200-208.
• Gladwell, M. (2002). The Tipping Point: How Little Things Can Make a Big Difference, New York.
• Goffman, E. (1959). The presentation of self in everyday life, New York.
• Göker, G. (2014). Yeni Toplumsal Hareketler ve İnternet İlişkisi: Türkiye’de Muhalif Toplumsal Hareketlerin E-Grupları, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniv. Sosyal Bilimler Enst. Radyo-Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı, Ankara.
• Gülnar, B., Balcı, Ş. & Çakır, V. (2010). “Motivations of Facebook, YouTube and similar web sites users”, Bilig, 54: 161-184.
• Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Y. Lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniv. Sosyal Bilimler Enst., Van.
• Haythornthwaite, C. (2005). “Social Networks and Internet Connectivity Effects”, Information, Communication & Society, 8/2: 125-147.
• Heidegger, M. (1998). Teknik ve Dönüş, çev. N. Aça, Bilim ve Sanat Yay., Ankara
• Hisar, A. Ş. (1943). “Edebiyatta roman”, Ulus. Güzel Sanatlar Sayfası, 05.09.
• Jensen, K. B. & Rosengren, K. E. (2005). “Five Traditions in Search of the Audience”, Communication Theory & Research: An EJC Anthology, ed. D. McQuail, P. Golding, E. Bens, New Delhi: 53-71.
• Kosinski, M., Stillwell, D. J. & Graepel, T. (2013a). “Private traits and attributes are predictable from digital records of human behavior”, Proceedings of National Academy of Sciences, 110/15: 5802-5805.
• Kosinski, M., Bachrach, Y., Kohli, P., Stillwell, D. J. & Graepel, T. (2014). “Manifestations of User Personality in Website Choice and Behaviour on Online Social Networks”, Machine Learning, 95/3: 357-380.
• Kurtaran, T. G. (2008). İnternet bağımlılığını yordayan değişkenlerin incelenmesi, Yayımlanmamış Y. Lisans Tezi, Mersin Üniv. Sosyal Bilimler Enst., Mersin.
• Odabaşıoğlu, G. vd. (2007). “On olguluk bir seri ile internet bağımlılığı klinik görünümleri”, Bağımlılık Dergisi, 8: 46-51.
• Royal, C. (2008). “What Do People Do Online? Implications For the Future of Media”, International Symposium in Online Journalism https://www.slideshare.net/KnightCenter/royal-ut-pres
• Safko, L. (2010). The social media bible tactics, tools & strategies for business success, John Wiley & Sons Inc., New Jersey.
• Slerka, J. & Merunkova, L. (2019). “Goffman’s theory as a framework for analysis of self presentation on online social networks”, Masaryk University Journal of Law and Technology, 13/2: 243-276.
• Valenzuela, S., Park, N. & Kee, K. F. (2009). “Is There Social Capital in a Social Network Site?: Facebook Use and College Students’ Life Satisfaction, Trust, and Participation”, Journal of Computer-Mediated Communication, 14/4: 875-901.
• Whitted, K. S. & Dupper, D. R. (2005). “Best practices for preventing or reducing bullying in schools”, Children and Schools, 27/3: 167-175.
• Yaşar, İ. H. (2020). “Sosyal medya ve değişen iletişim biçimleri”, Sosyal Medya Psikolojisi, ed. Şebnem Özdemir, Gül Dilek Türk, Nobel Yay., Ankara: 130-149.