TRT Çocuk Kanalında Yayınlanan Erdem Çizgi Filminde Okuma Eylemi, Kütüphane ve Kitabın Sunumu

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 27, 31.05.2024

Eylem Şentürk Kara

https://doi.org/10.61729/uhad.1429045

Öz

Çocuklar açısından en önemli medya içeriği olan çizgi filmler, onların hal, davranışlar ve sözlerine etki etmektedir. Bilhassa çocuklar izledikleri çizgi filmlerde sunulan başkarakterlerden etkilenerek onları kendilerine rol model alıp taklit etme yoluna gitmektedir. Bu nedenle çizgi filmlerde sunulan içeriklerde kitap okuma alışkanlığının kazandırılmasına yönelik farkındalıkların geliştirilmesi önem arz etmektedir. Türkiye’de en fazla seyredilen kanallar arasında başı çeken ve kamusal yayıncılık anlayışıyla hareket eden TRT Çocuk kanalında da bu bağlamda birtakım çizgi filmler yayınlanmaktadır. Bu çalışmada, TRT Çocuk’ta yayınlanan çizgi filmlerde okuma eylemi, kütüphane ve kitabın nasıl sunulduğunun, bunlarla ilgili olumlu bir bakış açısı ortaya konulmasını desteklemek maksadıyla hangi göstergelere yer verildiğinin Erdem çizgi filmi örneği üzerinden tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında Erdem çizgi filmi göstergebilimsel analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Araştırma neticesinde çizgi filmde kitap okuma eylemini özendirmek amacıyla çocukların heyecan ve macera yaşama isteğiyle özgür olma gibi duygularına vurgu yapılarak sunulduğu saptanmıştır. Bu durumun kullanılan renklerle de pekiştirilmeye çalışıldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okuma alışkanlığı, Erdem çizgi filmi, kütüphane, TRT Çocuk

Etik Beyan

Bu çalışma için etik kurul belgesi gerekmemektedir.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Reading, Library and Book Presentation in Erdem Cartoon Broadcast on TRT Kids Channel

Öz

Cartoons, which are the most important media content for children, affect their behaviors and words. In particular, children are influenced by the protagonists presented in the cartoons they watch and take them as role models and imitate them. For this reason, it is important to develop awareness for the development of reading habits in the content presented in cartoons. In this context, TRT Children's channel, which is one of the most watched channels in Türkiye and acts with the understanding of public broadcasting, broadcasts a number of cartoons. In this study, it is aimed to determine how the concepts of reading, library and book are presented in the cartoons broadcasted on TRT Çocuk, and which indicators are included in order to support a positive view of them, through the example of the cartoon named Erdem. Within the scope of the study, Erdem cartoon were analyzed using the semiotic analysis method. As a result of the research, it was determined that in order to encourage reading books, children's emotions such as the desire to experience excitement and adventure and to be free were emphasized. This situation was also reinforced with the colors used.

Anahtar Kelimeler

Reading habit, Erdem cartoon, library, TRT Çocuk, cartoon.

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• AKMAN, İsmail ve Nuran Akman (2017). “Çocuk ve Gençlerde Okuma Alışkanlığı Sorunu: Okul Kütüphanelerinin İşlevselliğine Bir Bakış”, Türk Kütüphaneciliği, S. 31(2), s. 281-285.
• AKSAÇLIOĞLU, Ayşe Gül ve Bülent Yılmaz (2007). “Öğrencilerin Televizyon İzlemeleri ve Bilgisayar Kullanmalarının Okuma Alışkanlıkları Üzerine Etkisi”, Türk Kütüphaneciliği, S. 21(1), s. 3-28.
• AYRANCI, Ünal vd. (2004). “Televizyonda Çocukların En Çok Seyrettikleri Saatlerde Gösterilen Filmlerdeki Şiddet Düzeyi”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, S. 5(3), s. 133-140.
• BACANLI, Hasan (2011). “Değer Değer Midir?” Eğitime Yeni Bakış Dergisi, S. 19, s.18-21.
• BAMBERGER, Richard (1990). Okuma Alışkanlığını Geliştirme, (çev. Bengü Çapar), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• BERGER, Arthur Asa (1993). Kitle İletişiminde Çözümleme Yöntemleri. (ed. Nazmi Ulutak ve Aslı Tunç), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• BÜYÜKBAYKAL, Güven (2012). “Televizyonun Çocuklar Üzerindeki Etkileri”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, S. 28, s. 31- 44.
• CEBECİ, Suat ve Recep Demir (2018). “Çizgi Filmler Çocuklara Neyi Vaat Ediyor?”, Diyanet İlmi Dergi, S. 54(1), s. 139-170.
• DEMİREL, Özcan (1999). Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• DEVRİMCİ, Halise (1993). “İlkokul 5. sınıf çocuklarında okuma alışkanlığının incelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• DOĞAN, Adem ve Göksel Göker (2012). “Tematik Televizyon ve Çocuk: İlköğretim Öğrencilerinin Televizyon İzleme Alışkanlıkları”, Milli Eğitim, S. 194 (Bahar), s. 5-30.
• DUMOVA, Tatyana (2007). “Prosocial Content İn A Local Children's Television Program”, International Journal Of Technology, Knowledge and Society, S. 8(2), s. 129- 139.
• ERDEM, Ayhan vd. (2007). “Televizyon ve Çocuk. 6-12 Yaş Arası Çocukların Televizyon İzleme Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma”, Televizyon ve Çocuk. (ed. Metin Işık). Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• ERTÜRK, Yıldız Dilek ve Ayşen Akkor Gül (2006). Çocuğunuzu Televizyona Teslim Etmeyin. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• FISKE, John (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş. (çev. Süleyman İrvan). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• FRASER, Tom ve Adam Banks (2004). The Complete Guide To Colour. Cambridge: The Ilex Press.
• GÖĞÜŞ, Beşir (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• GÖK, Veli ve Ali Fuat Arıcı (2022). “Türkiye’de Okuma Eğitiminde Yaşanan Problemler Ve Çözüm Önerileri”, Türk Dili ve Edebiyatı İncelemeleri. (ed. Sema Oruç). İstanbul: Ihlamur Akademi.
• GÖKBULUT, Burak ve Mustafa Yeniasır (2018). “Analysis Of Children’s İnterest İn Books And Their Reading Levels Depending On The Education Status Of Family”. Qual Quant, S. 52, s. 235-245.
• GÜLER, Deniz (1989). “Çocuk, Televizyon ve Çizgi Film”, Kurgu, S. 5(1), s. 163-177.
• GÜNEŞ, Firdevs (2019). “Okuryazarlık Yaklaşımları”, Sınırsız Eğİtim ve Araştırma Dergisi. S. 4(3), s. 224-246.
• GÜRCAN, Halil İbrahim (1999). “Okuma Alışkanlığı ile Kitap YayımcılığInın Kültürel İletişim ve Teknolojisine Bağlı Sorunları Karşısında Türkiye Koşulları Temelinde Bir Model Önerisi”. Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• İMAMOĞLU, Abdulvahit ve Turgay Şirin (2011). “Televizyon ve İnternette Şiddet İçeren Programların Çocuğun Ruh Dünyasına Etkileri”, Ekev Akademi Dergisi, 46, s. 31-49.
• İMİK, Ünal (2011). “Çizgi film müziklerinin yapısal olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi”. Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
• İMİK-TANYILDIZI, Nural ve Nihan Karabulut (2018). “Okul Öncesi Eğitime Devam Eden Çocukların Televizyon Programlarına Yönelik Tercihlerinin İncelenmesi”, Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, S. 4(9), s. 86- 102.
• KABA, Fethi (2014). “Çizgi Filmlerde Grafik İfade ve Konu Açısından Kültürel Etkiler: Türk Çizgi Film Örnekleri”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, S. 8(3), s. 163-181.
• MARTEL, Chislaine (1995). Ben Enerjiyim. İstanbul: Arion Yayınevi.
• MİLLERSON, Gerald (1991). The Technique of Lighting for Television and Film. Boston: Focal Press.
• MUSLU, Devran (2015). “Okul öncesi ve ilkokul çağı çocuklarının animasyon tekniklerine yönelik algıların değerlendirilmesi”. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• NOOR, Noorizod Mohd (2011). “Readıng Habits and Preferences of Efl Post Graduates: A Case Study”, Indonesian Journal Of Applied Linguistics, S. 1(1), s. 1-9.
• OD, Çilem (2013). “Erken Yaşta Yabancı Dil Öğretiminde Çizgi Filmlerin Dinlediğini Anlama ve Konuşma Becerilerine Katkısı”, Turkish Studies, S. 8(10), s. 499-508.
• ORUÇ, Cemil vd. (2011). “Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Rol Modellik ve Çizgi Filmler”, Ekev Akademi Dergisi, S. 15(48), s. 281-297.
• ÖZDEMİR, Emin (2013). Eleştirel Okuma. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• ÖZTÜRK, Candan ve Gonca Karayağız (2010). “Çocuk ve Televizyon”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, S. 10(2), s. 81-85.
• PEMBECİOĞLU, Nilüfer (2006). İletişim ve Çocuk. Ankara: Ebabil Yayınları.
• RAMAZAN, Oya ve Sevinç Demir (2011). “Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden 36– 48 Aylık Çocukların Bilişsel Gelişim Düzeyleri”, Eğitim İblimleri Araştırmaları Dergisi, S. 1(2), s. 83-98.
• RİFAT, Mehmet (2009). Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
• ŞEKER, Tülay ve Emre Vadi Balcı (2013). “Yeni Türk Çocuk Dizi Fenomeni ‘Pepee’ Çizgi Dizisinin Alımlama Analizi”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 33, s. 243-263.
• ŞENGÜN, Mustafa (2007). “Ahlaki Gelişimin Psiko-Sosyal Dinamikleri”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 23, s. 201-221.
• TİNKER, Miles Albert ve Constance Mary Mccullough (1968). Teaching Elementary Reading. New York: Appleton-Century-Crofts.
• YETİM, Gamze ve Hakan Sarıçam (2016). “Çizgi Film Programlarının Çocuklara Etkisi Konusunda Ailelerin Bilgi ve Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi”, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, S. 6(11), s. 341-364.
• YILMAZ, Bülent (1989). “Okuryazarlık ve Okuma Alışkanlığı Üzerine” Türk Kütüphaneciliği, C.3, S. 1, s. 48-53.
• YILMAZ, İsmihan (2017). “Çocuk ve Medya”, TRT Akademi Dergisi, S. 2(4), s. 584-597.
• YORULMAZ, Bilal (2013). “Pepee Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 6(24), s. 438- 448.
• ZİLKA, Gila Cohen (2017). “Awareness Of Esafety And Potential Online Dangers Among Children And Teenagers”, Journal of Information Technology Education: Research, S. 16, s. 319-338.
• URL-1: Türkiye’de Kitap Okuma Oranı %0.01. https://www.yenisafak.com/kultur-sanat/turkiyede-kitap-okuma- orani-001-427386, (E.T.: 11.12.2023).
• URL-2: Son 12 Ay İçerisinde Yaş Gruplarına Göre Kitap Okuma Durumu (%). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yasam-Kalitesi-Modulu-2022-49760,(E.T.: 11.12.2023).
• URL-3: Türkiye'de Son 12 Ay İçerisinde 15 Yaş Ve Üzeri Fertlerin Yüzde 69'u Hiç Kitap Okumadı. https://sputniknews.com.tr/20230724/turkiyede-son-12-ay-icerisinde-15-yas-ve-uzeri-fertlerin-yuzde-69u- hic-kitap-okumadi-1073897021.html, (E.T.: 11.12.2023).
• URL-4: Kitap. https://sozluk.gov.tr/, (E.T.: 11.12.2023).
• URL-5: Dünyada Okuryazarlıkta Son Yıllardaki Artışa Rağmen Hala 763 Milyon Kişinin Okuma Yazması Yok, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/dunyada-okuryazarlikta-son-yillardaki-artisa-ragmen-hala-763- milyon-kisinin-okuma-yazmasi-yok/2986502, (E.T.: 11.12.2023).
• URL-6: Ulusal Eğitim İstatistikleri, 2022 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ulusal-Egitim-Istatistikleri- 2022- 49756#:~:text=Okuma%20yazma%20bilen%20oran%C4%B1%20%97,%97%2C6%20olarak%20hesapland%C4%B1, (E.T.: 11.12.2023).
• URL-7: Türkiye Yazarlar Vakfı Başkanı Doğan: okuma alışkanlığı evde başlar. https://www.tyb.org.tr/turkiye- yazarlar-vakfi-baskani-dogan-okuma-aliskanligi-evde-baslar-59056h.htm, (E.T.: 11.12.2023).
• URL-8: Faaliyet Raporu 2015. http://trtkurumsal.trt.net.tr/uploads/application/pdf/2016-07-01- 17.30.10/9265eb8ad72841419b654345c00d1a30.pdf, (E.T.: 11.12.2023).
• URL-9: Türkiye’de Çocukların Medya Kullanma Alışkanlıkları Araştırması Sonuçlandı. https://www.rtuk.gov.tr/turkiyede-cocuklarin-medya-kullanma-aliskanliklari-arastirmasi-sonuclandi/2515, (E.T.: 11.12.2023).
• URL-10: Tarihçe. https://www.trt.net.tr/kurumsal/tarihce, (E.T.: 11.12.2023).
• URL-11: Hakkımızda. https://www.trtcocuk.net.tr/hakkimizda, (E.T.: 11.12.2023).