Türkiyede Müzakereci Demokrasi: Anayasa Uzlaşma Komisyonu Metni (2011) ve Parti Programları Üzerinden Bir İnceleme

Yıl 2020, , 242 - 261, 26.06.2020

Hamide Değer

https://doi.org/10.35235/uicd.695735

Öz

Müzakereci demokrasi Habermas’ın felsefi altyapısını “İletişimsel Eylem Kuramı” ile oluşturduğu bir demokrasi yaklaşımıdır. Liberal demokrasiye getirilen eleştirel demokrasi yaklaşımlarından biri olan müzakereci demokrasi, meşruluk, katılım, kamusal alan sorunlarına çözüm getirmektedir. Kamusal alanların genişletilmesi, katılımın arttırılması, müzakere ve tartışma ortamında alınan kararlar üzerinde uzlaşma sağlanması düşüncesi, müzakereci demokrasinin temelini oluşturmaktadır. Siyasal partiler günümüzde işlevlerini yitirmiş, teknik bir sisteme dönüşmelerine rağmen mevcut sorunlara cevap verebilecek en önemli araçlar olarak önemlerini korumaktadırlar.Siyasal partiler, sivil toplumun, hükümetin ve toplumun birbiriyle etkileşimini, iletişimini sağlamaya elverişli olmaları nedeniyle vazgeçilmez örgütlerdir. Anayasa Uzlaşma Komisyonu 2011 yılında mecliste grubu olan partilerin bir araya gelerek yeni bir anayasa için müzakere ettikleri bir oluşumdur. Üniversiteler, meslek odaları, dernek, vakıf, radyo vs. birbirinden farklı pek çok yapı ve kesimle iletişim kurulması, esasında müzakereci demokrasi örneği olarak görülebilmektedir. Çalışma boyunca Türkiye’deki siyasal partilerin programı (65. Dönem partileri AKP, CHP, MHP, HDP) ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun hazırladığı metin (Mutabakat Bulunmayan Maddeleri) üzerinden Türkiye’deki siyasal partilerin müzakereci demokrasiye yaklaşımları anlaşılmaya çalışılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Müzakereci Demokrasi, Siyasal Partiler, Parti Programları, Anayasa Uzlaşma Komisyonu, Türkiye

Deliberative Democracy in Turkey: A Analyzing of the Constitutio Nal Concernion Commission Text (2011) and Party Programs

Öz

Deliberative democracy is a democracy approach that Habermas's philosophical infrastructure is based on ıs Communicative Action Theory. It provides a solution to the problems of public space in the context of democracy, legitimacy, participation and public space, which is one of the critical democracy approaches to liberal democracy. The idea of expanding public spaces, increasing participation, and making a consensus on the decisions taken in the context of negotiation and debate are the basis of deliberative democracy. Although the political parties have lost their functions and transformed into a technical system, they have continued to be the most important tools to respond to today's problems. Political Parties are indispensable organizations because of their interaction with civil society, government and society itself. The Constitutional Reconciliation Commission is a formation in 2011 where the parties in the parliament came together and negotiated for a new constitution. It can be seen as an example of negotiating democracy by establishing communication with many different structures and segments such as universities, professional chambers, associations, foundations and radio. In this study, Theory of Deliberative Democracy in the programs of political parties in Turkey (65th governmental parties titled as AKP, CHP, MHP, HDP) Constitutional Reconciliation Commission's approach to deliberative democracy of political parties in Turkey over the text that will be studied to be understood and ın this process, the AKP and Kurdish Parties which supported the amendment in the 2010 constitution, were found to be more deliberative.

Anahtar Kelimeler

Deliberative Democracy, Political Parties, Political Party Programs, Constitutional Reconciliation Commission, Turkey

Kaynakça

• Ak Parti Programı. (2002). https://www.akparti.org.tr/parti/parti-programi/ Erişim Tarihi. 29.10.2019
• Altındağ, N. (2016). Türk milliyetçiliğinin siyasallaşması ve Batı/batılılaşma algısı, AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 2 (2) s. 43-64
• Anayasa Komisyonu. (2011). https://anayasa.tbmm.gov.tr/calismalara_iliskin_belgeler.aspx Erişim Tarihi. 28. 10.2019
• Bayram, A. K. (2011). Topluluk, İktidar İlişkileri, Birey ve Müzakereci Demokrasi, Liberal Düşünce, Yıl 16, (62), s. 111- 120
• Bohman, J. (1997). Deliberative democracy and effective social freedom: capabilities resources, and opportunities, Deliberative Democracy: Essays on Reason and Politics, MIT Press
• Bravo, H. (2009). Birey ile toplum arasındaki müzakere zemini: kamusal alan, I. Uluslararası müzakereci demokrasi sempozyumu, İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi
• Brown, W. (2010). Artık Hepimiz Demokratız, Demokrasi Ne Alemde? (S. Kılıç Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Chp Programı, (2008). https://chp.azureedge.net/1d48b01630ef43d9b2edf45d55842cae.pdf Erişim Tarihi. 29.10.2019
• Hasdemir, T.A. ve Coşkun, M. K. (2008). Kamusal alan ve toplumsal hareketler, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 63 (01) , s.121-149
• Çaha, Ö. (2012). Aşkın Devletten Sivil Topluma, Ankara: Orion Kitabevi.
• Gutmann, A. Ve Thompson, D. (2004). Why deliberative democracy?, Princeton: Princeton University Press.
• Habermas, J. (1999). Demokrasinin üç normatif modeli, demokrasi ve farklılık, siyasal düzenin sınırlarının tartışılmaya açılması, İstanbul: Demokrasi Kitaplığı.
• Habermas, J. (2001). İletişimsel eylem kuramı, (M. Tüzel, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Habermas, J. (2015). Kamusallığın yapısal dönüşümü, (T. Bora ve M. Sancar, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hasdemir, T.A. ve Karadağ, A. (2003 ). Kamusal alan modelleri: çoğulcu perspektiften bir değerlendirme, Ankara Üniversitesi sbf dergisi, Sayı 03 (53) s.171-195
• Hdp Programı, (2013). https://www.hdp.org.tr/tr/parti/parti-programi/8 Erişim Tarihi. 29.10.2019 Kalaycıoğlu, E. (2016). Siyasal kültür, Dünden bugüne Türkiye tarih, politika, toplu ve kültür, (M. Heper ve S. Sayarı, Der.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Karpat, K. (2017). Türk siyasi tarihi, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kasap, D.G. (2013). Methodological approaches for the analysis of online public discussions in the context of deliberation”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Nisan, (28), s.223-237
• Keyman, F. (2009). Türkiye’de Demokrasinin Güçlendirilmesi, I. Uluslararası Müzakereci Demokrasi Sempozyumu, İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Mhp Programı, (2009). https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/mhp_parti_programi_2009_opt.pdf Erişim Tarihi. 29.10.2019
• Özdemir, E. ve Atılgan, A. (2012). Siyasal partiler, Siyaset Bilimi: kavramlar, ideolojiler disiplinler arası ilişkiler, İstanbul: Yordam Kitap.
• Ranciere, J. (2015). Demokrasi nefreti, (U. Özmakas, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Schmıtt, C. (2017). Parlamenter Demokrasinin Krizi, Ankara: Dost Kitabevi.
• Sitembölükbaşı, Ş. (2005). Liberal demokrasinin çıkmazlarına çözüm olarak müzakereci demokrasi, Akdeniz i.i.b.f. dergisi, Sayı 10 (5), s. 139-162.
• Timur, T. (2008). Habermas’ı okumak, İstanbul: Yordam Kitap.
• Tunç, H. (2008). Demokrasi türleri ve müzakereci demokrasi kavramı, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı 1-2 (XII) s.1113-1132
• Yanık, M. (2016 ). Türkiye’de siyasi partiler ve demokrasi, Liberal perspektif rapor, Sayı 5. s.7-81
• Yoldaş, Y. ve Yoldaş, Ö. B. (2009). Jürgen Habermas’ın müzakereci demokrasi teorisi, I. Uluslararası Müzakereci Demokrasi Sempozyumu, İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Young, I. M. (1999). İletişim ve öteki: müzakereci demokrasinin ötesinde, Demokrasi ve farklılık, siyasal düzenin sınırlarının tartışılmaya açılması, İstanbul: Demokrasi Kitaplığı.
• Yükselbaba, Ü. (2008). Habermas’da kamusal alan/ özel alan ayrımı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.