Öz
Abstract
The word archetype, which
is an ancient Greek word, means the first image, like the first example in
Turkish. Archetypes are a common heritage of humanity. The inclusion of
archetypes in art works contributes to the achievement of the artist and the
work at universal level. Archetypal which form the common stake of people from
different cultures and nations is a common language for artists and their
counterparts. Common symbols and figures, defined as archetypes, revive in
their artworks through collective unconsciousness. Archetypes can be determined
by literary scientists through archetypal critique method in literary works
from the information obtained from different disciplines such as mythology, psychology, anthropology, history of
religions. This method has emerged as a result of unveiling of the
concept of collective unconsciousness by Carl G. Jung, who was the one of the
representatives of the modern psychology through the 21th century. The method of archetypal criticism used in the analysis of
literary texts is to analyze the work with movement from the work. This shows
that it is successful in reflecting the aesthetic value of the literary works
examined through the method of archetypal criticism. One of these character
archetypes is the warrior archetype.
Anahtar Kelimeler
Archtypal Study Warrior Archtype Psychoanalysis Ömer Seyfettin
Kaynakça
- Alangu, T. (2010). Ömer Seyfettin – Ülkücü Bir Yazarın Romanı. İstanbul: Y.K.Y.
- Campbell, J. (1995). Batı Mitolojisi – Tanrının Maskeleri. (Çev.: Kudret Emiroğlu). Ankara: İmge Kitabevi.
- Campbell, J. & Moyers, B. (2015). Mitolojinin Gücü - Kutsal Kitaplardan Hollywood Filmlerine Mitoloji ve Hikayeler. (Çev.: Zeynep Yaman), İstanbul: MediaCat Kitapları.
- Cebeci, O. (2004). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: İthaki Yayınları.
- Eliade, M. (2009). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi – Gotama Budha’dan Hristiyanlığın Doğuşuna, Cilt:2. (Çev.: Ali Berktay). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Fordham, F. (2011). Jung Psikolojisinin Ana Hatları. (Çev. A. Yalçıner). Ankara: Say Yayınları.
- Henderson, J. L. (2009). Modern İnsan ve Mitler, İnsan ve Sembolleri. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
- Jung, C.G. (1998). Analitik Psikolojinin Temel İlkeleri –Konferanslar-.(Çev.: K.Şipal). İstanbul: Cem Yayınevi.
- __________ (2003). Dört Arketip. (Çev.: Z.A. Yılmazer). İstanbul: Metis Yayınları.
- ___________(2006). Analitik Psikoloji. (Çev.: E. Gürol). İstanbul: Payel Yayınları.
- ___________(2009). İnsan ve Sembolleri. (Çev. Ali Nahit Babaoğlu). İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
- ___________(2015). Maskülen: Erilliğin Farklı Yüzleri. (Çev.: Didem Gamze Erdinç). İstanbul: Pinhan Yayınları.
- Moore, R. & Douglas G. (1995). Olgun Erkeklik Arketipleri Yeniden Keşfediliyor – Kral, Savaşçı, Büyücü, Âşık. (Çev.: Fatma Zengin). İstanbul: Sistem Yayıncılık.Sarıçiçek, M. (2013). Modern Kahramanın Mitolojik Yolculuğu. Kayseri: Tezmer.
- Seyfeddin, Ö. (2016). Ömer Seyfeddin – Seçme Hikâyeler – 1. Ankara: Ötüken Neşriyat.
- Seyfettin, Ö. (1990). Yalnız Efe. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- ________ (2016a), Ömer Seyfettin – Bütün Nesirleri (Fıkralar, Makaleler, Mektuplar ve Çeviriler). Yay. Haz.: Nazım Hikmet Polat. Ankara: T.D.K. Yay..
- _________(2016b). Seçme Hikâyeler-1. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
- Pearson, C. S. (2003). İçimizdeki Kahraman. (Çev.: Semra Ayanbaşı). İstanbul: Akaşa Yayınları.
- Tural, S. K. (2017). Tarihi Roman ve Atsız’ın Tarihi Romanları Üzerine Düşünceler, Atsız Armağanı I. Yay. Haz.: Erol Güngör, Mustafa Kafalı, Osman F. Sertkaya. Ankara: Altınordu Yay.
- Wellek, R. & Warren, A. (2013). Edebiyat Biliminin Temelleri. (Çev.: Ö.F. Huyugüzel). Ankara: KTBY.
Öz
Özet
Eski Yunanca olan arketip
sözcüğü Türkçe’de ilk imge, ilk örnek gibi anlamlara gelir. Arketipler,
insanlığın ortak mirasıdır. Sanat eserlerinde arketiplerin yer alması,
sanatçının ve eserin evrensele ulaşmasında katkı sağlar. Farklı kültürlerden ve
milletlerden insanların ortak paydasını teşkil eden arketipler, sanatçı ve
muhatapları için ortak dil olma özelliği taşır. Arketip olarak tanımlanan ortak
semboller ve figürler kolektif bilinçdışı aracılığıyla sanat eserlerinde
canlanmaktadır. Arketipler, edebiyat bilimciler tarafından mitoloji, psikoloji,
antrolopoloji, dinler tarihi gibi farklı disiplinlerden elde edilen bilgilerden
hareketle edebî eserlerde arketipsel eleştiri metodu aracılığıyla tespit
edilebilmektedir. Bu metot, yirminci yüzyıl itibariyle, modern
psikolojinin temsilcilerinden olan Carl G. Jung’un kolektif bilinçdışını
kavramını ortaya koyması sonucu ortaya çıkmıştır. Edebî metinlerin tahlilinde kullanılan arketipsel eleştiri metodu,
eserden hareketle eseri tahlil etme amacı taşır. Bu durum, arketipsel eleştiri
metodu aracılığıyla yapılan edebî eser incelemelerinin estetik değeri
yansıtmada başarılı olduğunu gösterir. Bu arketipik benlik yapılarından biri de
savaşçı arketipidir.
Anahtar Kelimeler
Arketipsel İnceleme Savaşçı Arketipi Psikanaliz Ömer Seyfettin
Kaynakça
- Alangu, T. (2010). Ömer Seyfettin – Ülkücü Bir Yazarın Romanı. İstanbul: Y.K.Y.
- Campbell, J. (1995). Batı Mitolojisi – Tanrının Maskeleri. (Çev.: Kudret Emiroğlu). Ankara: İmge Kitabevi.
- Campbell, J. & Moyers, B. (2015). Mitolojinin Gücü - Kutsal Kitaplardan Hollywood Filmlerine Mitoloji ve Hikayeler. (Çev.: Zeynep Yaman), İstanbul: MediaCat Kitapları.
- Cebeci, O. (2004). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: İthaki Yayınları.
- Eliade, M. (2009). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi – Gotama Budha’dan Hristiyanlığın Doğuşuna, Cilt:2. (Çev.: Ali Berktay). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Fordham, F. (2011). Jung Psikolojisinin Ana Hatları. (Çev. A. Yalçıner). Ankara: Say Yayınları.
- Henderson, J. L. (2009). Modern İnsan ve Mitler, İnsan ve Sembolleri. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
- Jung, C.G. (1998). Analitik Psikolojinin Temel İlkeleri –Konferanslar-.(Çev.: K.Şipal). İstanbul: Cem Yayınevi.
- __________ (2003). Dört Arketip. (Çev.: Z.A. Yılmazer). İstanbul: Metis Yayınları.
- ___________(2006). Analitik Psikoloji. (Çev.: E. Gürol). İstanbul: Payel Yayınları.
- ___________(2009). İnsan ve Sembolleri. (Çev. Ali Nahit Babaoğlu). İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
- ___________(2015). Maskülen: Erilliğin Farklı Yüzleri. (Çev.: Didem Gamze Erdinç). İstanbul: Pinhan Yayınları.
- Moore, R. & Douglas G. (1995). Olgun Erkeklik Arketipleri Yeniden Keşfediliyor – Kral, Savaşçı, Büyücü, Âşık. (Çev.: Fatma Zengin). İstanbul: Sistem Yayıncılık.Sarıçiçek, M. (2013). Modern Kahramanın Mitolojik Yolculuğu. Kayseri: Tezmer.
- Seyfeddin, Ö. (2016). Ömer Seyfeddin – Seçme Hikâyeler – 1. Ankara: Ötüken Neşriyat.
- Seyfettin, Ö. (1990). Yalnız Efe. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- ________ (2016a), Ömer Seyfettin – Bütün Nesirleri (Fıkralar, Makaleler, Mektuplar ve Çeviriler). Yay. Haz.: Nazım Hikmet Polat. Ankara: T.D.K. Yay..
- _________(2016b). Seçme Hikâyeler-1. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
- Pearson, C. S. (2003). İçimizdeki Kahraman. (Çev.: Semra Ayanbaşı). İstanbul: Akaşa Yayınları.
- Tural, S. K. (2017). Tarihi Roman ve Atsız’ın Tarihi Romanları Üzerine Düşünceler, Atsız Armağanı I. Yay. Haz.: Erol Güngör, Mustafa Kafalı, Osman F. Sertkaya. Ankara: Altınordu Yay.
- Wellek, R. & Warren, A. (2013). Edebiyat Biliminin Temelleri. (Çev.: Ö.F. Huyugüzel). Ankara: KTBY.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Haziran 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Haziran 2018 |
| Kabul Tarihi | 21 Haziran 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 1 Sayı: 1 |
