DENİZ YETKİ ALANLARININ SINIRLANDIRILMASINDA DOĞU AKDENİZ ADALARI

Yıl 2022, Cilt 5, Sayı 1, 38 - 61, 30.03.2022

Ömer Miraç SALİ

https://doi.org/10.51763/uid.1093257

Öz

Denizlerden faydalanma imkanlarının gelişmesiyle, denizlerin kullanımı hususunda kıyıdaş devletler arasındaki ihtilaflar da artmıştır. İhtilaflar, devletlerin kendi aralarında yaptığı anlaşmalarla çözülmüştür. Devletlerin kendi aralarında geliştirdiği çözümler, zamanla, çok taraflı uluslararası sözleşmeler ve Uluslararası Adalet Divan’ınca kaynak olarak kullanılmıştır. Deniz alanlarının sınırlandırılması kriterleri, adaların varlığı halinde, önem kazanmaktadır. Uluslararası yargı mercilerince, deniz alanlarının sınırlandırılmasında, adalarının konumu ve yapısı dikkate alınarak, adalara tam etki verilmesi, sınırlı etki verilmesi, hiç etki verilmemesi yahut adaların çevrelenmesi durumları değerlendirilmektedir. Burada gözden kaçırılmaması gereken husus, adalara tanınacak etkilerin hakça ilkelere göre yapılmasıdır. Uluslararası Adalet Divanı ve diğer uluslararası mahkemeler, adalara verilecek etkiyi belirlerken; orantılılık, açık denizlere erişimin kesilmemesi ve ilgili koşulların önemleri nispetinde ele alınması ilkelerini sıklıkla kullanmaktadır. Çalışmamızda, deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasında genel yaklaşımlar ile adaların sınırlandırmada etkisi ele alınmış ve Doğu Akdeniz’deki Yunanistan'a ait adalardan kaynaklanan Türkiye/Yunanistan ihtilafı, bu ilkeler çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması, Adalar, Türkiye, Yunanistan, Doğu Akdeniz

Kaynakça

• Acer, Y. (2008) "Deniz Alanlarının Sınırlandırılmasında Adaların Rolü ve Devletlerarası Uygulama", Uluslararası Hukuk ve Politika, 4(16): 1-18.
• Acer, Y. (2019) “Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanları ve Türkiye-Libya”, Seta Analiz, 301: 1-15.
• Acer, Y. (2020a) “Yunanistan’ın Adalara Dair Hukuksal Çelişkileri Yunanistan-İtalya Deniz Sınırı Antlaşması Örneği”, SETA Analiz, 329: 1-17.
• Acer, Y. (2020b) “Doğu Akdeniz’de Yunanistan-Mısır Deniz Sınırı Antlaşması ve Türkiye”, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 65: 13-26.
• Açıkgönül, Y.E. (2012) “Deniz Yetki Alanlarının Hakça İlkeler Çerçevesinde Sınırlandırılması”, İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Açıkgönül, Y.E. (2014) “Uluslararası Adalet Divanı’nın Nikaragua/Kolombiya Kararının Türkiye’nin Deniz Uyuşmazlıklarına Yansımaları”, Uluslararası Hukuk ve Politika, 10(4): 1-34.
• Aegean Sea Continental Shelf Case (Greece v. Turkey), Judgement of 19 December 1978
• Baran, D. (2021) “Yunanistan-Mısır Deniz Yetki Alanlarını Sınırlandırma Anlaşması’nın Kodları”, Perspektif Online https://www.perspektif.online/yunanistan-misir-deniz-yetki-alanlarini-sinirlandirma-anlasmasinin-kodlari/,
• Başeren, S. H. (2010) “Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı”, İstanbul: Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Başeren, S. H. (2013) “Doğu Akdeniz’de Hukuk ve Siyaset”, yay. haz. Sertaç Hami Başeren, Ankara, AÜSBF, Uluslararası Siyaset ve Ekonomik İlişkiler Araştırma Merkezi, Yayın No: 608.
• Bayıllıoğlu, U. (2019) “Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin 121. maddesinin Doğu Akdeniz’de Etkisi: Meis, Karaada ve Fener Adasının Statüsüne İlişkin Bir Değerlendirme”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 24(2): 185-223.
• Case Concerning Delimitation of the Maritime Boundary in the Gulf of Maine Area (Canada/United States of America), Judgement of 12 October 1984.
• Case Concerning Maritime Delimitation and Territorial Questions Between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Judgement of 16 March 2001
• Case Concerning Maritime Delimitation in the Area Between Greenland and Jan Mayen (Denmark v. Norway) Judgement of 14 June 1993.
• Case Concerning Territorial and Maritime Dispute Between Nicaragua and Honduras in the Caribbean Sea (Nicaragua v. Honduras), Judgment of 8 October 2007.
• Case Concerning The Continental Shelf (Libyan Arab Jamahiriya/Malta), Judgement of 3 June 1985.
• Case Concerning The Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), Judgement of 24 February 1982.
• Case Concerning the Delimitation of Continental Shelf Between the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, and the French Republic, Decision of 30 June 1977.
• Case Concerning the Delimitation of Maritime Areas Between Canada and France, Decision of 10 June 1992.
• Case Concerning the Land and Maritime Boundary Between Cameroon and Nigeria, Judgment of 10 October 2002 Communication dated 12 March 2013 from the Permanent Mission of Turkey to the United Nations with reference to the Verbal Note from the Permanent Mission of Greece dated 20 February 2013
• Doğru, S. (2015) “Doğu Akdeniz’de Hidrokarbon Kaynakları ve Uluslararası Hukuka Göre Bölgedeki Kıta Sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge Alanlarının Sınırlandırılması”, TBB Dergisi, 119: 504-554.
• Dundua, N., (2006) “Delimitation of Maritime Boundaries Between Adjacent States”, United Nations and the Nippon Foundation Fellow.
• Enactment of the Exclusive Economic Zone and Continental Shelf Law (Law No. 64(Ι)/2004), Republic of Cyprus.
• Evans, M. D., (1991) ”Maritime Delimitation and Expanding Categories of Relevant Circumstances”, The International and Comparative Law Quarterly, 40(1): 1-33.
• Fisheries Case (UK v. Norway), Judgment of December 18th, 1951, ICJ Reports 1951.
• Handbook on the Delimitation of Maritime Boundaries, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea Office of Legal Affairs, United Nations, New York, 2000.
• Information note dated 2 March 2004 concerning Turkey’s objection to the Agreement between the Republic of Cyprus and the Arab Republic of Egypt on the Delimitation of the Exclusive Economic Zone, 17 February 2003, UN Law of the Sea Bulletin, No. 54, 2004.
• Kuran, S. (2020) “Uluslararası Deniz Hukuku”, 6.bs., İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kurumahmut, A. (1998) “Ege’de Temel Sorun Egemenliği Tartışmalı Adalar”, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Maritime Delimitation in the Black Sea (Romania v. Ukraine), I.C.J. Reports, Judgement of 3 February 2009.
• Murphy, S. D., (2019) International Law Relating To Islands, Martinus Nijhoff Publishers, Netherlands.
• Mylonas, M., Vardinoyannis, K., Poulakakis, N. (2019) “A contribution to knowledge on the terrestrial malacofauna of the Kastellorizo (Megisti) island group (SE Greece)”, J of Biol Res-Thessaloniki 26(13).
• North Sea Continental Shelf Case between Federal Republic of Germany and Denmark, Federal Republic of Germany and Netherlands, Judgement of 20 February 1969.
• Note verbale dated 20 February 2013 from the Permanent Mission of Greece to the United Nations addressed to the Secretary-General of the United Nations, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea Office of Legal Affairs, Law of the Sea Bulletin, No. 81.
• Pazarcı, Hüseyin, (2018) “Uluslararası Hukuk”, Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
• Poulantzas, Nicholas M., (2016) “The Status of Islands in the International Law of the Sea: Megisti Island”, Contemporary Developments in International Law, Netherlands, Brill Nijhoff, s. 250-263.
• Proclamation 2667 of September 28, 1945 Policy of the United States with respect to the Natural Resources of the Subsoil and Sea Bed of the Continental Shelf.
• Prescott, V., Schofield, C., (2005) The Maritime Political Boundaries of the World, 2.ed., Leiden/Boston, Martinus Nijhoff Publishers.
• Reports of International Arbitral Awards, Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea and Yemen), 1998.
• Tanaka, Y. (2015) “The International Law of the Sea”, 2.ed., Cambridge.
• Territorial and Maritime Dispute (Nicaragua v. Colombia), I.C.J. Reports 2012, Judgement of 19 November 2012.
• The South China Sea Arbitration (Philippines v. China), Award of 12 July 2016.
• Yüksel C., Baran, D. (2020) "Uluslararası Hukukta Doğu Akdeniz Krizi ve Türkiye ile Libya Arasındaki Deniz Yetki Alanlarını Sınırlandırma Mutabakatının Değerlendirilmesi", Public and Private International Law Bulletin, 40(1): 519-556.
• 16.07.2009 tarihli ve 27290 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi.
• 27.04.2012 tarihli ve 28276 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi.