Hazar'a Kıyıdaş Türkî Cumhuriyetlerde Devletin Özgül Gelişimi

Yıl 2004, Cilt: 1 Sayı: 4, 141 - 163, 01.12.2004

Mert Bilgin

Öz

Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanan tüm ülkeler uluslararası aktörlerden gelen neoliberal baskılar sonucunda geçiş süreci yaşamış ya da yaşamaktadırlar. Bu süreçte devlet, gerek siyasi gerekse ekonomik liberalleşme önündeki en büyük engel görülerek yeniden yapılandırılmaya çalışılmıştır. Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan devletleri ortak Sovyet geçmişlerinin getirdiği güçlü devlet anlayışıyla diğer geçiş ekonomilerine benzeseler de, devletin Sovyet sonrası dönemde doğal kaynakları kullanarak kendini yeniden dönüştürmesi ve toplumdan giderek uzaklaşması anlamında farklıdırlar. Azerbaycan devleti doğal kaynakları sayesinde elde ettiği gelirlerle toplumdan bağımsızlaşmış; vergi birinci derecede gelir kaynağı olmaktan çıkmıştır. Kazakistan ekonomik liberalleşmede önemli atılımlar yapsa da siyasi olarak kemikleşmiş yapısını korumuştur. Türkmenistan ise otokratik bir anlayışla gaz ticaretinden elde ettiği gelirleri kullanarak varlığını topluma karşı güçlendirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Geçiş Ekonomisi, Liberalleşme, Devlet, Hazar, Türkî Cumhuriyetler.

The Unique Evolution of the State in the Turkic Republics of the Caspian Sea

Öz

Post-Soviet countries ape either passing through a transition period, or have already completed it,
as an outcome of the neoliberal pressures of international actors. The attempts have focused on
reconstruction of the state because of its being conceived as an impediment in front of political and
economic liberalization, The states of Azerbaijan, Kazakhstan and Turkmenistan resemble other
transition economies in the sense that they share a similar Soviet legacy. Nevertheless, they deviate
from the rest by the virtue of natural resources which endow the state the ability to re-produce
itself. The state of Azerbaijan has liberated itself from the soriety by using the natural resource
rents, which in turn outmode taxation as an instrument of revenue. Despite Kazakhstan's
discernible progress in launching economic reforms, the state has politically kept its solid
srructure. The Kazakh state has preferred to allocate the natural gas revenues for economic
transformation with no political liberalization. Under an autocratic regime, the Turkmen state has
strengthened its positioning vis-a-vis the society with no economic and political transformation.

Anahtar Kelimeler

Transition Economy, Liberalization, The State, Caspian, Turkic Republics .

Kaynakça

• ....