Bir Dış Politika Aracı Olarak Dış Yardımların Kullanılması: Japonya Örneği

Yıl 2005, Cilt: 2 Sayı: 8, 167 - 198, 01.12.2005

Ali Balcı Murat Yeşiltaş

Öz

Bu makale temelde dış yardım ve dış politika arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalışmakta­dır. Japonya örnek olayı bağlamında, Japon Resmi Gelişme Yardımı (ODA - Official Development Assistance) programı analiz edildikten sonra bu programın Japon dış politikasında stratejik bir unsur olup olmadığı tartışılacaktır. Çalışmada ulaştığımız sonuç dış yardımın 1950’lerden beri Japon ulusal çıkarını geliştirmek ve Japon ulusal güvenliğini garanti altına almak amacıyla kullanıldığıdır. Öte yandan, Japonya özellikle 1990’lardan itibaren ODA’yı insan hakları ihlallerinin engellenmesinde ve demokrasinin teşvik edilmesinde kullanmasına rağmen, ODA politikasında insani boyutun ulusal çıkarla kıyaslandığında ikincil planda kaldığı görülmektedir. Bu bağlamda ifade etmek gerekir ki, Japon dış yardım politikasında idealist yaklaşım her zaman realist yaklaşıma oranla ikincil bir öneme sahip olmuş ve yeri geldiğinde realizmin hizmetinde kullanılmıştır. ODA politikalarının realist bir boyuta sahip olduğu yönündeki iddiamızı desteklemek amacıyla Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Afrika, Çin ve Kuril Adaları’na ilişkin Japon yardım programları analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Japonya, Resmi Gelişme Yardımı, ASEAN, ABD, Çin

Using Foreign Aid as a Foreign Policy Tool: The Case of Japan

Öz

This article attempts to explain the relationship between foreign policy and foreign aid.
The question of how Japan's Official Development Assistance (ODA) programme is
related to Japan's foreign policy will be explored. The findings suggest that foreign aid
has been used to promote Japan's national interests and national security since the
1950's. Although Japan has used ODA in order to prevent humanitarian violation and
promote democracy, especially since the 1990's, the humanitarian aspect of ODA has
remained secondary to concerns about national interests. Japanese aid programs to
ASEAN (Association of Southeast Asian Nations) nations, Africa, China and the
Kurile Islands will be analyzed in support of our argument that ODA is, at root, a
realist approach.

Anahtar Kelimeler

Japan, Official Development Assistance, ASEAN, United States, China