Gezici Mevsimlik Tarım İşçileri ile Yerel Mevsimlik Tarım İşçilerinin Karşılaştırmalı Analizi: Isparta İli Örneği
Öz
Tarımda yaşanan dönüşümle birlikte tarımsal
üretimde insan emeğinin yerini makinelerin almaya başlamasıyla kırsalda yaşayan
ve tek geçim kaynağı tarım olan insanlar kentlere göç etmeye başlamıştır.
Yaşamları boyunca yalnızca tarımla ilgilenen insanlar kentlere geldiklerinde
düşük ücretli ve sosyal sigortadan yoksun bir şekilde çalışmak zorunda
kalmıştır. Kentlere göç etmeyerek köylerde yaşamaya devam eden mülksüzleşme
süreci sonunda topraklarını kaybeden kitleler ise; iklimsel çeşitlilik
nedeniyle farklı dönemlerde ve bölgelerde yetişen tarımsal ürünlerin çapasında
yahut hasadında çalışmak üzere mevsimsel olarak göç etmek durumunda kalmıştır.
Gelişmekte olan ülkelerin büyük çoğunluğunda
nüfusun tarım sektöründe yoğunlaşmasıyla birlikte genel görüntü tarımda
istihdam edilen bu kitlenin aldığı ücretlerin düşüklüğü dolayısıyla
yoksulluktan kurtulamadığı şeklindedir. Tarımda çalışan işgücü sayısının hala
Avrupa ortalamasının oldukça üzerinde olduğu Türkiye’de de tarım sektörü
aracılığıyla ülke ekonomisine katkı sağlayan kitlelerin sosyal ve ekonomik haklarına
yönelik düzenlemeler göz ardı edilmiş, tarımda yaşanan dönüşüm süreci hızla
devam ederken insan emeğine verilen değerde ise aynı oranda gelişim
gözlenememiştir.
Tarımsal üretim içerisinde yoğun emek süreçlerine
tabii olan mevsimlik tarım işçileri, asgari yaşam koşullarının oldukça altında
yer alan bir toplumsal grup olarak emeklerinin karşılığını alamayan tarım
emekçileri içerisinde koşulları en kötü olan kitleyi temsil etmektedir. Bu
grup; sürekli hareket halinde olan ve genellikle mevcut tarımın yapıldığı
coğrafyaya uzak noktalardan gelen gezici tarım işçileri ile lokal olarak mevcut
tarımın yapıldığı o bölgenin insanlarından oluşan yerel mevsimlik tarım
işçilerinden oluşmaktadır.
Güvencesiz ve sosyal haklardan yoksun olarak
çalışan mevsimlik tarım işçileri uzun çalışma saatleri ve kötü yaşam koşulları
nedeniyle sağlık sorunları yaşamakta ancak sosyal güvenceleri olmaması
nedeniyle tedavi olmaları için gereken hizmeti alamamaktadır. Sosyal haklar
açısından dezavantajlı olan bu işçiler aynı zamanda ekonomik olarak da toplumun
gerisinde yer almaktadır. Tek geçim kaynaklarının sadece çalıştıkları dönemde
elde ettikleri gelir olduğu düşünüldüğünde daha fazla kazanmak için ailenin tüm
fertleri çocuk yaşlı demeden çalışmak zorunda kalmaktadır. Bu durum çocukların
eğitimlerini tamamlamaları açısından engel oluşturmakla birlikte hem çocuk
işçiliği sorununu meydana getirmekte hem de bu çocukların başka meslekler
edinmelerini imkânsızlaştırmaktadır.
Çalışma; tüm bu sosyal sorunlar çerçevesinde
Isparta ili sınırları içerisinde gezici olarak mevsimlik tarım işçiliği yapan
işçiler ile Isparta ili ve ilçelerinden taşımacılıkla yevmiyeli olarak gelen
mevsimlik tarım işçilerinin sosyal ve ekonomik durumlarını karşılaştırmalı olarak
incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla; Isparta’da tarımsal üretimin yoğun olarak
yapıldığı Şarkikaraağaç ve Yalvaç ilçelerine nohut hasadında çalışmak üzere
gelen 200 gezici mevsimlik tarım işçisi, Gelendost ve Eğirdir ilçelerine elma
toplamak için gelen 200 yerel mevsimlik tarım işçisi olmak üzere toplamda 400
mevsimlik tarım işçisine anket uygulanarak mevcut durumları hakkında bilgi
edinilmesi hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 27593 Sayılı Tarımda İş Aracılığı Yönetmeliği . (2010, Mayıs 27).
- Akbıyık, N. (2008, Bahar). Türkiye'de Tarım Kesiminde İşgücü Piyasalarının Yapısı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(24), 220-237.
- Akbıyık, N. (2011). Malatya'da Çalışan Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal ve Ekonomik Sorunlarının İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 132-154.
- Altın, C. (2014). Mevsimlik Göç ve Yoksulluk: Ankara-Polatlı Mevsimlik Tarım İşçileri Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyoloji, Isparta.
- Beleli, Ö. (2013). Mevsimlik Tarım İşçiliği ve Çocuklar: Sorun Analizi ve Politika Önerileri. Kalkınma Atölyesi. Ankara: Altan Matbaası.
- Çınar , S. (2014, Haziran 16). Türkiye'de Mevsimlik Tarım İşçilerine Dair Kısa Bir Değerlendirme Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği http://tr.boell.org/tr (Erişim Tarihi: 27 Şubat 2017 )
- Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi. (2012, Ağustos 20). Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 2012/20 Sayılı Genelge.
- Geçgin, E. (2009). Ankara-Polatlı Örneğinde Sosyal Dışlanma Açısından Mevsimlik Taırm İşçiliği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 3-35.
- Görücü, İ., & Akbıyık, N. (2010, Ocak-Haziran). Türkiye’de Mevsimlik Tarım İşçiliği: Sorunları ve Çözüm Önerileri. Hikmet Yurdu: Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi(5), 189-219.
- Hurst, P. (2007). Agricultural Workers and Their Contribution To Sustainable Agriculture and Rural Development. Switzerland: International Labour Organization, Food and Agriculture Organization.
- İpekçioğlu, Ş., Büyükhatipoğlu, Ş., Monis, T., Özel, R., & Bayraktar, M. (2012). Mevsimlik Tarım úüçilerinin Ekonomik-Sosyal Sorunları ve Çözüm Önerileri. X.Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, I, s. 138-144. Konya.
- Kalkınma Atölyesi. (2014). Fındık Hasadının Oyuncuları. Kalkınma Atölyesi. Ankara: Altan Matbaası.
- Koca, H., & Girgin, M. (2000). Alaşehir İlçesine Mevsimlik İşgücüGöçü. (4), s. 301-321.
- Lordoğlu, K., & Çınar, S. (2011). Mevsimlik Tarım İşçileri: Marabadan Ücretli Fındık İşçiliğine. Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu, (s. 419-449).
- Lordoğlu, K., & Etiler, N. (2014). Batı Karadeniz Bölgesinde Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliğinde Çalışan Çocuklar Üzerine Sınırlı Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum(2), 115-134.
- Mevsimlik Tarım İşçileri. (tarih yok). http://www.mevsimliktarimiscileri.com/ (Erişim Tarihi: 13 Mart 2017)
- Mevsimlik Tarım İşçileri. (2017, Nisan 19). 2017/6 Sayılı Başbakanlık Genelgesi.
- Mevsimlik Tarım İşçileri ile Göçer ve Yarı Göçer Ailelerin Çocuklarının Eğitime Erişimi. (2016, Mart 21). Milli Eğitim Bakanlığı 2016/5 Sayılı Genelge.
- MİGA. (2012). Tarımda Mevsimlik İşçi Göçü Türkiye Durum Özeti. Friedrich-Ebert-Stiftung Derneği.
- Öz Selek, C., & Bulut, E. (2013, Temmuz-Eylül). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Türk Hukuk Sistemi İçindeki Yeri. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(1), 94-111.
- Özbekmezci, Ş., & Sahil , S. (2007). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal, Ekonomik ve Barınma Sorunlarının Analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(3), 261-274.
- Öztürk, Ş. (2008). Kırsal Yoksulluk ve Neo-Liberal Ekonomi Politikaları. Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 5(1), 605-634.
- Sağlık Bakanlığı 29258 Sayılı Toplum Sağlığı Merkezi ve Bağlı Birimler Yönetmeliği. (2015, Şubat 5).
- Sosyal Güvenlik Kurumu. Kayıtdışı İstihdam Oranı. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/calisan/kayitdisi_istihdam/kayitdisi_istihdam_oranlari/kayitdisi_istihdam_orani (Erişim Tarihi: 11 Mart 2017)
- Şimşek, Z., & Koruk, İ. (2009, Temmuz-Ağustos). Çocuk İşçiliğinin En Kötü Biçimlerinden Biri;Mevsimlik Göçebe Tarım İşçiliği. Çalışma Ortamı(105), 7-9.
- Tabcu, G. (2015). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Ortaokul Çağındaki Çocuklarının Eğitim Sorunlarının Sosyolojik Olarak İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi, Sosyoloji.
- Tekeli, İ. (2008). Göç ve Ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- TÜİK. (2017, Mart 9). Tarımsal İşletme İşgücü Ücret Yapısı http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24565 (Erişim Tarihi: 15 Mart 2017)
Öz
Kaynakça
- 27593 Sayılı Tarımda İş Aracılığı Yönetmeliği . (2010, Mayıs 27).
- Akbıyık, N. (2008, Bahar). Türkiye'de Tarım Kesiminde İşgücü Piyasalarının Yapısı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(24), 220-237.
- Akbıyık, N. (2011). Malatya'da Çalışan Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal ve Ekonomik Sorunlarının İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 132-154.
- Altın, C. (2014). Mevsimlik Göç ve Yoksulluk: Ankara-Polatlı Mevsimlik Tarım İşçileri Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyoloji, Isparta.
- Beleli, Ö. (2013). Mevsimlik Tarım İşçiliği ve Çocuklar: Sorun Analizi ve Politika Önerileri. Kalkınma Atölyesi. Ankara: Altan Matbaası.
- Çınar , S. (2014, Haziran 16). Türkiye'de Mevsimlik Tarım İşçilerine Dair Kısa Bir Değerlendirme Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği http://tr.boell.org/tr (Erişim Tarihi: 27 Şubat 2017 )
- Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi. (2012, Ağustos 20). Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 2012/20 Sayılı Genelge.
- Geçgin, E. (2009). Ankara-Polatlı Örneğinde Sosyal Dışlanma Açısından Mevsimlik Taırm İşçiliği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 3-35.
- Görücü, İ., & Akbıyık, N. (2010, Ocak-Haziran). Türkiye’de Mevsimlik Tarım İşçiliği: Sorunları ve Çözüm Önerileri. Hikmet Yurdu: Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi(5), 189-219.
- Hurst, P. (2007). Agricultural Workers and Their Contribution To Sustainable Agriculture and Rural Development. Switzerland: International Labour Organization, Food and Agriculture Organization.
- İpekçioğlu, Ş., Büyükhatipoğlu, Ş., Monis, T., Özel, R., & Bayraktar, M. (2012). Mevsimlik Tarım úüçilerinin Ekonomik-Sosyal Sorunları ve Çözüm Önerileri. X.Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, I, s. 138-144. Konya.
- Kalkınma Atölyesi. (2014). Fındık Hasadının Oyuncuları. Kalkınma Atölyesi. Ankara: Altan Matbaası.
- Koca, H., & Girgin, M. (2000). Alaşehir İlçesine Mevsimlik İşgücüGöçü. (4), s. 301-321.
- Lordoğlu, K., & Çınar, S. (2011). Mevsimlik Tarım İşçileri: Marabadan Ücretli Fındık İşçiliğine. Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu, (s. 419-449).
- Lordoğlu, K., & Etiler, N. (2014). Batı Karadeniz Bölgesinde Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliğinde Çalışan Çocuklar Üzerine Sınırlı Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum(2), 115-134.
- Mevsimlik Tarım İşçileri. (tarih yok). http://www.mevsimliktarimiscileri.com/ (Erişim Tarihi: 13 Mart 2017)
- Mevsimlik Tarım İşçileri. (2017, Nisan 19). 2017/6 Sayılı Başbakanlık Genelgesi.
- Mevsimlik Tarım İşçileri ile Göçer ve Yarı Göçer Ailelerin Çocuklarının Eğitime Erişimi. (2016, Mart 21). Milli Eğitim Bakanlığı 2016/5 Sayılı Genelge.
- MİGA. (2012). Tarımda Mevsimlik İşçi Göçü Türkiye Durum Özeti. Friedrich-Ebert-Stiftung Derneği.
- Öz Selek, C., & Bulut, E. (2013, Temmuz-Eylül). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Türk Hukuk Sistemi İçindeki Yeri. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(1), 94-111.
- Özbekmezci, Ş., & Sahil , S. (2007). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal, Ekonomik ve Barınma Sorunlarının Analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(3), 261-274.
- Öztürk, Ş. (2008). Kırsal Yoksulluk ve Neo-Liberal Ekonomi Politikaları. Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 5(1), 605-634.
- Sağlık Bakanlığı 29258 Sayılı Toplum Sağlığı Merkezi ve Bağlı Birimler Yönetmeliği. (2015, Şubat 5).
- Sosyal Güvenlik Kurumu. Kayıtdışı İstihdam Oranı. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/calisan/kayitdisi_istihdam/kayitdisi_istihdam_oranlari/kayitdisi_istihdam_orani (Erişim Tarihi: 11 Mart 2017)
- Şimşek, Z., & Koruk, İ. (2009, Temmuz-Ağustos). Çocuk İşçiliğinin En Kötü Biçimlerinden Biri;Mevsimlik Göçebe Tarım İşçiliği. Çalışma Ortamı(105), 7-9.
- Tabcu, G. (2015). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Ortaokul Çağındaki Çocuklarının Eğitim Sorunlarının Sosyolojik Olarak İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi, Sosyoloji.
- Tekeli, İ. (2008). Göç ve Ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- TÜİK. (2017, Mart 9). Tarımsal İşletme İşgücü Ücret Yapısı http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24565 (Erişim Tarihi: 15 Mart 2017)
Ayrıntılar
| Bölüm | Cilt: 1 Sayı: 2 |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 7 Şubat 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Haziran 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 1 Sayı: 2 |
Publication Principles
1. Manuscripts submitted to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences must not have been published anywhere before and should not have been submitted for publication.
2. Articles written in either Turkish or English languages are published in the journal. The scientific and linguistic responsibility of the studies published in the journal belongs to the author(s).
3. In our journal, not only studies coming from academicians but also studies coming from researchers will be evaluated.
4. Studies that had been presented at conferences before and have not been published in full text, only had been published abstracts, can be accepted into the publication evaluation process provided that it is stated in the study.
5. Articles should be submitted to our journal electronically. To submissions of articles online through the website and follow the stage of the article in the referee evaluation process, it is necessary to be a member and log in to the Journal. The personal information entered on the journal's website will only be used for the stated purposes of the journal and will not be accessible for any other purpose or to any party.
6. The authors are informed about the refereeing process of the articles submitted to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences through the system and the evaluation reports can be easily followed by them via the system.
7. When applying, an article file without author information will be uploaded to the system.
8. The journal is based on the blind peer-review process. In the articles to be sent to the referee, the confidentiality of the information regarding the author's identity is ensured.
9. The articles submitted to the journal are sent to at least two referees after the preliminary examination in terms of form and content. Manuscripts that receive positive feedback from the referees are included in the publication process. If one positive and one negative report is received from the referees, the study is sent to a third referee by the Journal Editor.
10. It is aimed that the articles submitted to the journal will complete the referee process within two months. However, the authors of the articles for which corrections are requested must make the relevant corrections within one month and send them to the editorial board.
11. In line with the reports from the referees, it is decided to publish the article, to request revisions, additional information and abbreviations from the authors within the framework of the report, or not to publish it, and this decision is announced to the authors through the system. The authors are answerable for making all changes requested by the referees. Studies will not be published without constructing the desired changes.
12. The articles whose evaluation process is completed are queued by the journal editorial office and published in the relevant issue of the journal.
13. Manuscripts that do not comply with the journal's subject, spelling or grammar rules are returned to the authors after the preliminary review without being sent to the referees. All kinds of changes in form and content may be requested from the authors of the manuscripts received for preliminary evaluation.
14. All publication rights of the articles accepted and published in the journal in written and electronic media belong to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences.
15. No royalties are paid to the authors for the works published in the journal and the author does not have any claim rights.
16. The opinions in the articles published in the journal are subject to the responsibility of the corresponding authors.
17. In line with the reports received from the referees, it is decided to publish the article, to request corrections, additional information and abbreviations from the authors within the framework of the report, or not to publish the article, and this decision is notified to the authors via the system. Authors are obliged to make all changes requested by the referees. The manuscripts are not published until the requested changes are made.
18. All publication rights of the articles accepted and published in the journal in written and electronic media belong to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences.
19. No royalties are paid to the authors for the works published in the journal and the author does not have any claim rights.
20. The opinions in the articles published in the journal are subject to the responsibility of the relevant authors.
21. Articles accepted for publication cannot be reproduced and published in any way without the written permission of The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences. However, it can be quoted provided that the source is cited.
22. If a research study has been supported by any institution or produced from the thesis, this should be indicated as a footnote on the same page by placing (*) on the last word of the title of the work.