ABD – ÇİN İLİŞKİLERİNDE KRİZ YÖNETİMİ

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 3, 141 - 168, 23.12.2017

Ersin Dedekoca

Öz

Çin-ABD
ilişkilerinin geçmişi, 18. yüzyılın sonlarına dayanmaktadır. Bu ilişki, bölgedeki
savaşlar, Çin’deki kültür devrimi ve sonrasındaki değişimlere karşın,
inişli-çıkışlı da olsa günümüze kadar kesintisiz olarak sürmüştür. İki ülke ilişkilerinin
tarihsel niteliğine baktığımızda, “ticari” özelliğinin başat bir konumda olduğu
anlaşılmaktadır.  Dünyanın en büyük iki
ekonomisi olan Pekin ve Washington’un aralarındaki finansal ve ticari
ilişkilerin boyut ve niteliği, aynı zamanda küresel boyutta da önemlidir. Bu ilişkiler,
iki ülkeyi oldukça karmaşık ve kısa-orta dönemde terk edilemeyecek boyutta
“karşılıklı bağımlılık” içine sokmuştur. Ancak bu karşılıklı bağımlılık, ulusal
güvenlik ve dış politika bağlamındaki farklılıkları “aşınma” niteliği
kazandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

ABD, Çin, Kriz Yönetimi, Çin-ABD İlişkileri, Soğuk Savaş

Crisis Management in US-China Relations

Öz

The
history of relations between China and United States dating back to the last years
of the 18th century. This relationship is not uncommon, even if it is as
diverse as in the wake of various wars in the region, the Cultural Revolution
and the following transformation in China. When we look at the historical
nature of the relationship between the two countries, it is immediately clear
that the “commercial” nature is dominant. The size and character of the
financial and commercial relations between Beijing and Washington reflects
global dimentions. Such relations between them put the two countries into
“interdependence” in a dimension that is highly complex and can not be
abandoned in the short-medium term. However, this interdependence has given
“wear-out” qualities to differences in the context of national security and
foreign policy.

Anahtar Kelimeler

US, China, Crisis Management, China-US Relations, Cold War

Kaynakça

• ADIBELLİ, Barış, Çin Dış Politikasında Tayvan Sorunu, IQ Yayıncılık, İstanbul 2006. AKÇADAĞ, Emine, “Dr. Emine Akçadağ ile Çin-ABD İlişkileri”, Türkiye Uluslararası İlişkiler Çalışmaları, 31 Mart 2015, http://www.tuicakademi.org/dr-emine-akcadag-ile-cin-abd-iliskileri/, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) BİLGİN, Hasan, Stratejik Açıdan Çin, USAK Yayınları, Ankara 2010. BOSTON GLOBAL FORUM, “Recent Trends in The South China Sea Disputes”, Boston Global Forum, Haziran 2015, http://bostonglobalforum.org/wp-content/uploads/Recent-Trends-changes-in-the-South-China-Sea-Disputes.pdf, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) BROOKS, Charlotte, “Chinese American Politics in the Cold War Years”, History & Now, https://www.gilderlehrman.org/history-by-era/postwar-politics-and-origins-cold-war/essays/chinese-american-politics-cold-war-years, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) CANRONG, Jin, “How America's relationship with China changed under Obama”, World Economic Forum, 14 Aralık 2016, https://www.weforum.org/agenda/2016/12/america-china-relationship/, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) CHENG, Dean, “The Complicated History of U.S. Relations with China”, The Heritage Foundation, 11 Ekim 2012, http://www.heritage.org/asia/report/the-complicated-history-us-relations-china, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) COHEN, I. Warren, “The Open Door Policy and the Boxer War: The US and China”, The Gilder Lehrman Ins.of American History, https://www.gilderlehrman.org/history-by-era/empire-building/essays/open-door-policy-and-boxer-war-us-and-china, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) CONNOR, Neil, “China and US reach agreement on beef, poultry and natural gas”, The Telegraph, 12 Mayıs 2017, http://www.telegraph.co.uk/business/2017/05/12/china-us-reach-agreement-beef-poultry-natural-gas/, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) DEDEKOCA, Ersin, “ABD ve Çin Başkanlarının İlk Kez Bir Araya Gelmelerinin Değerlendirilmesi”, Söyledik.com., 7 Nisan 2017, http://soyledik.com/tr/makale/4771/abd-ve-cin-baskanlarinin-ilk-kez-bir-araya-gelmelerinin-degerlendirilmesi--ersin-dedekoca.html, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) DEDEKOCA, Ersin, Ekonomi-Politik Pencereden ABD-Çin İlişkileri-Eski Dünyaya Yeni Düzen, Barış Kitap, Ankara 2011. DEDEKOCA, Ersin, “Liberal Dünyaya Yeni Bir Aday:Myanmar(Burma)”, 21.Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, 13 Kasım 2015, http://www.21yyte.org/tr/arastirma/asya-pasifik-arastirmalari-merkezi/2015/11/13/8333/liberal-dunyaya-yeni-bir-aday-myanmar-burma, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) DEDEKOCA, Ersin, ”Çin Savunma Stratejisinde Dönüşüm: Çin-ABD Gerginliği”, 21.Yüzyıl Dergisi, sayı: 79, Temmuz 2015. DEDEKOCA, Ersin, “ABD ve Çin Başkanlarının İlk Kez Bir Araya Gelmelerinin Değerlendirilmesi”, Söyledik.com., 7 Nisan 2017, http://soyledik.com/tr/makale/4771/abd-ve-cin-baskanlarinin-ilk-kez-bir-araya-gelmelerinin-degerlendirilmesi--ersin-dedekoca.html, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) DRYSDALE, Peter, “The Consequences of the Trump–Xi meeting in Florida”, East Asia Forum, 3 Nisan 2017, http://www.eastasiaforum.org/2017/04/03/the-consequences-of-the-trump-xi-meeting-in-florida/, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) ERÇEL, Kenan, “Çin-Amerika Krizi: Papaza Kızıp İmamı Tutmak”, Birikim Dergisi, Sayı: 145, Mayıs 2001, http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/5504/cin-amerika-krizi-papaza-kizip-imami-tutmak#.WR3BguvyjIU, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) GLASTER, S.Bonnie, “Armed Clash in the South China Sea”, Council on Foreign Policy, 11 Nisan 2012, https://www.cfr.org/report/armed-clash-south-china-sea, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) GROMIKO, Andrey Andreyeviç vd., Uluslararası İlişkiler Tarihi Cilt 5, çev. Ali Rıza Dirik, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2013. HUANG, Ray, Çin Tarihi/Bir Makro Tarih Yaklaşımı, çev. Attila Sönmez, Bilgi Üni.Yayınları, İstanbul 2007(2.baskı). INTERNATIONAL CRISIS GROUP, “Stirring up the South China Sea (IV): Oil in Troubled Waters”, Asia Report, No: 275, 26 Ocak 2016, https://www.crisisgroup.org/asia/north-east-asia/china/stirring-south-china-sea-iv-oil-troubled-waters, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) INTERNATIONAL CRISIS GROUP, “East China Sea: Preventing Clashes from Becoming Crises”, Asia Report, No: 280, 30 Haziran 2017, https://www.crisisgroup.org/asia/north-east-asia/china/east-china-sea-preventing-clashes-becoming-crises, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) KARACA, R. Kutay, Güç Olma Stratejisi Çin, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2008. KISSINGER, Henry, Diplomasi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2006. LAMPTON, M. David, “China’s Rise in Asia and America”, David Shambaugh, der., Power Shift-China and Asia’s New Dynamics), University of California Press, Los Angeles 2005. MELTZER, P.Joshua, “The U.S.-China trade agreement-a huge deal for China”, Brookings, 15 Mayıs 2017, https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2017/05/15/the-u-s-china-trade-agreement-a-huge-deal-for-china/, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) SANDER, Oral, Siyasi Tarih-1.Cilt - İlkçağlardan 1918'e, İmge Kitabevi, İstanbul 2016. SHIRK, L. Susan, China-Fragile Superpower, Oxford University Press, Oxford 2007. SÜKAN, Özer, Çin Halk Cumhuriyeti Tarihi-Kurulması-Gelişmesi, Türkiye ve Diğer Devletlerle Olan İlişkileri, Harp Akademileri Basım Evi, İstanbul 2000. TYLER, E. Patrick, “Deng Xiaoping: A Political Wizard Who Put China on the Capitalist Road”, New York Times, 20 Şubat 1997, http://www.nytimes.com/1997/02/20/world/deng-xiaoping-a-political-wizard-who-put-china-on-the-capitalist-road.html, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) US-CHINA BUSINESS COUNCIL, “Understanding The Us-China Trade Relationship”, Oxford Economics, Ocak 2017, https://www.uschina.org/sites/default/files/Oxford%20Economics%20US%20Jobs%20and%20China%20Trade%20Report.pdf, (Erişim Tarihi: 09.11.2017) ZHANG, Dong, ”What does their trade deal tell us about US-China relations?”, East Asia Forum, 23 Mayıs 2017, http://www.eastasiaforum.org/2017/05/23/what-does-their-trade-deal-tell-us-about-us-china-relations/, (Erişim Tarihi: 09.11.2017)