TÜRKİYE’DE SU MUHASEBESİNE YÖNELİK AKADEMİK EĞİLİMLER: NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Sayı: Advanced Online Publication, 1015 - 1034

Fevziye Kalıpçı Çağıran

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1812182

Öz

Günümüzde artan su kıtlığı ve iklim değişikliğinin etkileri düşünüldüğünde, su kaynaklarının etkin ve adil yönetimi kaçınılmaz hale gelmektedir. Bu çerçevede; suyun ekonomik, çevresel ve sosyal boyutlarını dikkate alan yönetim ve raporlama yaklaşımlarının geliştirilmesi giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Sürdürülebilir bir çevrenin sağlanmasında su yönetimi ve su yönetiminde hesap verebilirliği destekleyen bir araç olan su muhasebesi önemli bir rol üstlenmektedir. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı, Türkiye’de ulusal literatüre katkı sağlayan su muhasebesi konulu çalışmaların tematik analizinin yapılmasıdır. Bu amaç kapsamında çalışmalarda benzer yapılar içeren kavramlar (kodlar) belirlenerek bu kodlar ortak temalar altında toplanmış ve değerlendirmeler yapılmıştır. Böylece Türkiye’de su muhasebesi literatürünün yapısal unsurları ve uygulama alanları bütüncül bir bakışla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada elde edilen temalara göre su muhasebesi; kavramsal çerçeve, çevresel sürdürülebilirlik ve sosyal haklar, ekonomik değerleme ve verimlilik, uluslararası standartlar ve teknik sistemler, Türkiye’de uygulama sorunları, politika geliştirme ve paydaş ilişkileri bağlamında incelenmiştir. Elde edilen bulgular, su muhasebesinin yalnızca teknik bir izleme sistemi değil, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen, politika üretimi ve karar alma süreçlerine katkı sağlayan çok boyutlu bir yönetim aracı olduğunu göstermektedir. Ayrıca, Türkiye’de kurumsal ve yasal altyapı eksikliklerinin giderilmesi durumunda su muhasebesi uygulamalarının daha etkin biçimde kullanılıp işlevsel hale gelebileceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Su Muhasebesi , Nitel Araştırma , Tematik Analiz , Sürdürülebilirlik.

ACADEMIC TRENDS IN WATER ACCOUNTING IN TÜRKİYE: A QUALITATIVE RESEARCH

Öz

In the current global context, increasing water scarcity and the impacts of climate change have made the effective and equitable management of water resources an urgent necessity. In this framework, the development of management and reporting approaches that incorporate the economic, environmental, and social dimensions of water has become increasingly important. Water management and water accounting, as tools of accountability and transparency, play a critical role in supporting environmental sustainability. The purpose of this study is to conduct a thematic analysis of scholarly articles on water accounting that contribute to the national literature in Türkiye. To achieve this aim, relevant articles were systematically coded, and these codes were organized into broader thematic categories. The study seeks to present a comprehensive and holistic overview of the structural characteristics and application areas of water accounting research in Türkiye. Based on the identified themes, water accounting is examined within the contexts of conceptual frameworks, environmental sustainability and social rights, economic valuation and efficiency, international standards and technical systems, implementation challenges in Türkiye, and policy development and stakeholder relations. The findings indicate that water accounting is not merely a technical monitoring mechanism but a multidimensional management tool that supports sustainable development and informs policy-making and decision-making processes. Furthermore, the results suggest that water accounting practices can be implemented more effectively in Türkiye by addressing existing institutional and legal infrastructure gaps.

Anahtar Kelimeler

Water Accounting , Qualitative Research , Thematic Analysis , Sustainability.

Kaynakça

• Aldulaimi, S. H., & Abdeldayem, M. M. (2020). A thematic analysis of leadership behaviours and change management in higher education to boost sustainability. International Journal of Higher Education and Sustainability, 3(1), 34-51.
• Attride-Stirling, J. (2001). Thematic networks: an analytic tool for qualitative research. Qualitative Research, 1(3), 385-405.
• Aygün, M., & Kutay, N. (2022). Muhasebe denetiminde büyük veri analizi kullanımına yönelik güven tutumunun incelenmesi: nitel bir araştırma. BMİJ, 10(4), 1273-1292.
• Baumgartner, M. S., & Schneider, D. E. (2010). Perceptions of women in management: a thematic analysis of razing the glass ceiling. Journal of Career Development, 37(2), 559-576.
• Borna, M. R., Zadeh, B. H., Fazlzadeh, A., & Nahandi, Y. (2023). Pattern of factors affecting the occurrence of fraud in the financial statements of Iranian companies with forensic accounting approach: based on thematic analysis method (theme). Journal of Applied Research in Financial Reporting, 11(2).
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
• Chalmers, K., Godfrey, J., & Potter, B. (2012). Discipline-informed approaches to water accounting. Australian Accounting Review, 22(3), 275-285.
• Clarke, V., & Braun, V. (2013). Teaching thematic analysis: overcoming challenges and developing strategies for effective learning. The Psychologist, 26(2), 120-123.
• Council on Foreign Relations (2023). Water stress: a global problem that’s getting worse. Erişim adresi https://www.cfr.org/backgrounder/water-stress-global-problem-thats-getting-worse (Erişim tarihi: 24.07.2025).
• Çevik, Z. (2025). Muhasebe meslek mensuplarının muhasebe etiğine ilişkin algısına yönelik nitel bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 13(1), 158-174.
• Eker, Z. (2021). Dünyada hayatın inşâ ve korunması açısından su. Katre Uluslararası İnsan Araştırmaları Dergisi, 11, 67-96.
• Ekergil, V., & Polat, E. (2023). Sürdürülebilir su için fırsat maliyeti modelleme yaklaşımı ile gelir getirmeyen su maliyeti tahmini. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(2), 397-416.
• FAO (2012). Coping with water scarcity: an action framework for agriculture and food security. FAO Water Reports 38, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Erişim adresi https://www.fao.org/4/i3015e/i3015e.pdf (Erişim tarihi: 15.08.2025)
• Garstone, R. A., Gill, C., Moliere, D., Yang, D., Bende-Michl, U., & Fiddes, P. (2017). Accounting for water in the minerals industry: capitalising on regulatory reporting. Water Resources and Industry, 18(2017), 51-59.
• Grafton, R. Q., Pittock, J., Williams, J., Jiang, Q., Possingham, H., & Quiggin, J. (2014). Water planning and hydro-climatic change in the murray-darling basin, Australia. Ambio, 43(1), 1082-1092.
• Guest, G., MacQueen, K. M. & Namey, E. E. (2012). Applied thematic analysis. Thousand Oaks: Sage Publications.
• Harper, D. & Thompson, A. R. (2011). Qualitative research methods in mental health and psychotherapy: a guide for students and practitioners. Wiley-Blackwell.
• Hiçyorulmaz, E., & Akdoğan, H. (2024). Su muhasebesi ve su hesapları. Turkuaz Uluslararası Sosyo-Ekonomik Stratejik Araştırmalar Dergisi, 6(1), 1-19.
• IPCC (2022). Climate change 2022: impacts, adaptation and vulnerability. Erişim adresi https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/downloads/report/IPCC_AR6_WGII_FullReport.pdf (Erişim tarihi: 10.08.2025).
• IVMI (2021). Annual report 2020-2021. Erişim adresi https://www.iwmi.cgiar.org/ (Erişim tarihi: 10.06.2025) Karcıoğlu, R., & Öztürk, S. (2023). Sürdürülebilir su yönetimi ve muhasebesi: bibliyometrik yöntemlerle bir analiz. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 23(69), 45-66.
• Karami, G., & Tajik, K. (2015). Modeling inflation accounting in Iran based on thematic analysis. Management and Development Process, 28(1), 141-164.
• Mirmohammadi, Z., & Talaneh, A. (2021). Identification of nonfinancial measures through thematic analysis identifying non-financial measures based on thematic analysis method. Accounting and Auditing Review, 28(1), 161-180.
• Molden, D., & Sakthivadivel, R. (1999). Water accounting to assess use and productivity of water. International Journal of Water Resources Development, 15(1-2), 55-71.
• Momblanch, A., Andreu, J., Paredes-Arquiola, J., Solera, A., & Pedro-Monzonís, M. (2014). Adapting water accounting for integrated water resource management. the júcar water resource system (spain). Journal of Hydrology, 519(2014), 3369-3385.
• Nazir, M.A., Rizwan, H., & Zhu, X. (2025). A thematic analysis of factors influencing small and medium enterprise adoption of social media marketing: a toe framework perspective. Qualitative Market Research: An International Journal, 28(1), 178-204.
• Nowell, L. S., Norris, J. M., White, D. E., & Moules, N. J. (2017). Thematic analysis: striving to meet the trustworthiness criteria. International Journal of Qualitative Methods, 16(1), 1-13.
• Okan Gökten, P. (2017). Su muhasebesi ve GRI 303 su 2016 sürdürülebilirlik raporlaması standardı. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 957-980.
• Öz, M., & Ceran, Y. (2022). Su muhasebesi ve Türkiye’de güncel durum. Journal of Yasar University, 17(68), 913-929.
• Öz, M., & Ceran, Y. (2023). Standardised water accounting in Türkiye river basins: a case study of konya closed basin. İşletme Akademisi Dergisi, 4(3), 271-283.
• Öz, M. (2025). Water accounting in social sciences: trends, developments, and future research directions. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(3), 270-298.
• Özyiğit, H. (2023). İşletmelerde sürdürülebilir yönetim muhasebesinin gerekliliği. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 16, 159-183.
• Polat, E., Ekergil, V., & Kavak, S. (2024). Türkiye’deki büyükşehirlerin konut su tarife yapısının farklı ülkeler ile karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(2), 189-214.
• Polat, E., & Ekergil, V. (2025). Comparison of the general-purpose water accounting system and financial accounting. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(3), 496-513.
• Rosemary, O., & Chizoba, E. (2011). Thematic analysis of income statement. Middle Eastern Finance and Economics, 9, 148-158.
• Sezer, A. (2021). Türkiye ilk, orta ve lise öğretim programlarında su eğitimi. V. Uluslararası Sosyal Bilimler Araştırmaları Kongresi Bildiriler Kitabı.
• Sinclair Knight Merz (2006). Stocktake and analysis of Australia’s water accounting practice. Erişim adresi bom.gov.au/water/about/consultation/document/SKM_Stocktake_Report_2006.pdf (Erişim tarihi: 05.08.2025)
• UN (2015). Transforming our world: the 2030 agenda for sustainable development. Erişim adresi https://sdgs.un.org/publications/transforming-our-world-2030-agenda-sustainable-development-17981 (Erişim tarihi: 11.07.2025)
• UNSD(2010). Statistics on water in Mexico. Erişim adresi https://unstats.un.org/unsd/envaccounting/ceea/archive/Water/EAM2010Ingles_Baja.pdf (Erişim tarihi: 04.07.2025)
• UNSD (2012). System of environmental-economic accounting for water. United Nations. Erişim adresi https://unstats.un.org/unsd/publication/seriesf/Seriesf_100e.pdf (Erişim tarihi: 22.06.2025)
• UN-Water (2023). The United Nations World Water Development Report. Erişim adresi https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000384655 (Erişim tarihi: 04.07.2025)
• Vardon, M. J., Le, T. H. L., Martinez Lagunes, R., Pule, O. B., Schenau, S., May, S., & Grafton, R. Q. (2025). Accounting for water: a global review and indicators of best practice for improved water governance. Ecological Economics, 227, 1-16.
• Water Accounting Standards Board (2009). Water accounting conceptual framework for the preparation and presentation of general purpose water accounting reports. Erişim adresi http://www.bom.gov.au/water/standards/wasb/documents/Water-Accounting-Conceptual-Framework-Accessible.pdf (Erişim tarihi: 14.08.2025)
• World Resources Institute (2023). 25 countries, housing one-quarter of the population, face extremely high water stress. Erişim adresi https://www.wri.org/insights/highest-water-stressed-countries (Erişim tarihi: 26.05.2025)