JEODİN NEDİR?

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 4, 1251 - 1267, 31.12.2022

Bülent Güner

Öz

Dünyada 11 Eylül (2001) saldırıları sonrasında, yeni bir askeri ve politik konsept gelişmiştir. ABD öncülüğünde şekillenen bu yeni konsept özetle; dinsel aşırılık taşıyan akımlarla ve terörle küresel ölçekte mücadele edilmesini benimsemektedir. Bu konsept günümüzde de geçerlidir. Nitekim bugünün dünyasında aşırı akımlar ve terör, önemli bir askeri ve siyasi müdahale gerekçesi sayılmaktadır. Din - siyaset ilişkisinin tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Bu birliktelik zaman zaman dini inançların, siyasetin ana aktörü durumuna gelmesine yol açmıştır. Bu gelişmeler, yeni yaklaşımları ve yeni kavramları da beraberinde getirmektedir. Jeodin de bu bağlamda ihtiyaç duyulan ve üzerinde düşünülmesi gereken bir kavram olarak ortaya çıkmıştır. Jeodin, en kısa tanımla; jeopolitik amaçları gerçekleştirmek için din olgusunun kullanılmasıdır. Tarihin eski dönemlerinden bugüne, jeodin paradigması içinde değerlendirilebilecek pek çok fenomen bulunmaktadır. Buna rağmen jeodin olgusu nispeten geç kavramsallaşmıştır. Bu gecikmenin önemli nedenlerinden biri, din unsurunun, jeopolitiğin diğer verileri içerisinde daha geri planda kalmasıdır. Ancak jeodin kavramı, özellikle Ortadoğu ve Asya’da yaşanan din odaklı güncel siyasi gelişmeler sonucunda, tarihsel bir gereklilik olarak dünya gündemine taşınmıştır. Ayrıca 20. yy’ın ikinci yarısından itibaren küresel ölçekte artan dindarlaşma eğilimi dinleri, kültürel ve politik bir kavram olarak yeniden öne çıkarmış ve popüler bir siyasi konu haline getirmiştir. Jeodini yaklaşıma göre din olgusu, toplumsal ve siyasal bir öge olarak, çağlara uyum yeteneğine sahiptir ve dönüşebilir niteliktedir. Dinler, bu özellikleri sayesinde, tarih boyunca önemli bir jeopolitik unsur ve siyasetin etkin bir bileşeni olmuştur. Bu çalışma, tarihten bugüne gelişen çeşitli jeopolitik ve politik olaylar çerçevesinde, bir bilim alanı olarak jeodinin ortaya çıkışını ve yaklaşımlarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Güncel ve tarihi siyasal gelişmeler çalışmamızın ana veri kaynaklarını oluşturmaktadır. Çalışmamız, jeodin kavramının teorisine ve kavramın oturduğu tarihsel zemine odaklanmıştır. Jeodin, çağımızın anlaşılabilmesi için gerekli bir kavramdır.

Anahtar Kelimeler

Jeopolitik, Jeodin, Din, 11 Eylül, Politika

WHAT IS GEORELIGION?

Öz

A new military-political attitude has developed in the world after the 9/11 attacks. This new attitude that took shape under the leadership of the USA caused the issue of combating religious ultra-movements and terrorism on a global scale. This geopolitical concept is valid today too. In fact, ultra-movements are vital military-political interference in today's world. On the other hand, the history of the religion-politics relationship goes back a long way. This association has led religious beliefs to become the main actor in politics from time to time. These developments have brought innovative approaches and new concepts to the agenda. Geo-religion is also a concept that is needed and should be considered in this context. By shortest description, it is the use of the phenomenon of religion to achieve geopolitical purposes. Many precedents can be evaluated within the paradigm of georeligion, from ancient times to the present. Despite this, the georeligion phenomenon was conceptualized relatively late. The religious element remains in the background among other geopolitical data; this is one of the important reasons for this situation. However, georeligion concept, as a result of current religion-oriented political developments, especially in the Middle East and Asia, has been brought to the world agenda as a historical necessity. Religions came to the fore again as a cultural and political concept and became a popular political issue as a result of the increasing religiosity trend on a global scale since the second half of the 20th century. Religion phenomenon based on georeligious approach has the ability to adapt to the ages and is transformable as a social and political element. Religions, thanks to these features, have been an important geopolitical element and an active component of politics throughout history. This paper also targeted to evaluate the emergence and approaches of geo-religion as a field of science within the framework of current and historical geopolitics and political events. Daily and historical political developments are the main data sources of our study. The study focuses on the theory of the concept of geo-religion and the historical ground on which the concept sits. Georeligion is a necessary concept for the understanding of our age.

Anahtar Kelimeler

Geopolitics, Georeligion, Religion, 9/11, Politics

Kaynakça

• Agnew, J. (2006). Religion and Geopolitics, Geopolitics 11 (2), pp: 183-191 https://doi.org/10.1080/14650040600598619
• Ahmetbeyoğlu, A., (2021), Hazarlar. S. Ergüzel, Y. Çağlar (Eds) içinde. Türklerin Tarihi; Başlangıçtan 20. Yüzyılın İlk Yarısına Kadar (s. 96-106). Yeditepe Yayınevi.
• Corm, G., (2018), 21. Yüzyılda Din Sorunu. (Çev. Şule Sönmez). İletişim Yayınları.
• Dijkink, G. (2006). When Geopolitics and Religion Fuse: A Historical Perspective,
• Geopolitics, 11 (2), pp: 192-208 https://doi.org/10.1080/14650040600598403
• Fox, J. (2018). An Introduction to Religion and Politics: Theory and Practice (2.b.), Routledge. https://play.google.com/books/reader?id=zuFLDwAAQBAJ&pg=GBS.PT5&hl=tr&printsec=frontcover&source=gbs_atb
• Fuller, E.G. (2016). Türkiye ve Arap Baharı. (Çev. Mustafa Acar). Ekşi Kitaplar
• Graziano, M. (2018). What is the Geopolitics of Religions? 1 March 2018, https://www.resetdoc.org/story/what-is-the-geopolitics-of-religions/ adresinden alındı. (E. T: Haziran, 2022)
• Güner, B. (2018), Jeopolitik Açıdan Obor Girişimi. K. Özdaşlı, M. C. Demir, O. Tire İ. S.Arvas & U. K. Odabaş (Eds) içinde. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimlerde Yenilikçi Yaklaşımlar. (C 1, s. 209-224). Gece Kitaplığı.
• Huntington, S. P. (2017). Medeniyetler Çatışması mı ? M. Yılmaz (Ed) içinde, Medeniyetler Çatışması (s. 23-51). Vadi Yayınları.
• Jackowski, A. (2002). Geography of Religion, Peregrinus Cracoviensis, 13, pp. 25-33.
• Kepel, G. (1992). Tanrının İntikamı. (Çev. Selma Kırımız). İletişim Yayınları.
• Khalid, M. (2005). Geo-Religious Foundations Of Technological Cooperation Among The Muslim Countries Of The Indian Ocean Region, Indian Journal of Politics, 39, (1-2), January-June, pp.43-58
• Mandaville, P. (2022). The Geopolitics of Religious Soft Power https://www.brookings.edu/product/the-geopolitics-of-religious-soft-power/
• Marshall, P. (2004). Hinduism and Terror, https://www.hudson.org/research/4575-hinduism-and-terror (E.T. Mayıs, 2022)
• Marshall, T. (2018). Coğrafya Mahkumları. (Çev. Mert Doğruer). Epsilon Yayınevi.
• Open Democracy. (2014). The politicization of Hindu faith in India. https://www.opendemocracy.net/en/openglobalrights-openpage/politicization-of-hindu-faith-in-india/ adresinden alındı. (E.T: Mayıs, 2022)
• Park, C. (2004). Religion and Geography. J. Hinnells (Ed) içinde. Routledge Companion to the Study of Religion. (pp. 1-29). Routledge. https://www.lancaster.ac.uk/staff/gyaccp/geography%20and%20religion.pdf
• Pickering, S. (2017). Understanding Geography and War. Palgrave Macmillan.
• Sinanoğlu, A. F., (2008), Toplumsal Değişim ve Din, Hikmet Yurdu, 1 (2), s: 23-29
• Xu, Y., & Zou, L (2015). Geo-religion and China's Foreign Strategy. S. Binhong (Ed) içinde. China Under Xi Jinping. (pp. 167-185). Brill.
• Wibisono, S., Louis,W.R. & Jetten, J. (2019). A Multidimensional Analysis of Religious Extremism, Frontiers in Psychology, poblished: 18 November 2019. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.02560
• Wikipedia. (2022). Buddhism and Violence. https://en.wikipedia.org/wiki/Buddhism_and_violence adresinden alındı. (E.T: Mayıs, 2022)