PTT'NİN TUNCELİ'DE KURULUŞ VE YAYILMA SÜRECİ: 1950-2000 YILLARI

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 548 - 557, 30.06.2023

Şengül Şenol

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1283902

Öz

İnsanlar tarihler boyunca haberleşmek için farklı yöntemler geliştirmişlerdir. Yerleşik hayata geçen insanlık, farklı yöntemler olan ateş, duman, ışık, ayna, davul, ıslık veya sesler ile haberleşmeyi sağlarken, bugün Endüstri 4.0 bilgi çağında ve kavram olarak 5.0 ‘Çok Akıllı Toplum’ sürecindedir. Toplum 5.0 ile kastedilen ise insanlığın yaşadığı “avcı toplum – tarım toplumu – endüstriyel toplum – bilgi toplumu” gelişiminin yeni bir aşamaya, “Çok Akıllı Topluma (Super Smart Society)” geçmesidir. 1940 yılından itibaren başlayan Enformasyon (Bilgi) dönemi ile Türkiye’de Posta Telgraf Teşkilatı (PTT) özellikle Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu ile birlikte yeni bir ivme kazanmıştır. Bir kentin resmi iletişim aracı olan Postaneler aynı zamanda o kentin kayıtlı resmi tarihi ve belleği için de paha biçilmez bir önem taşır. Kent belleği ve Postane arasındaki bu yoğun ilişkiden dolayı postanelere yapılan herhangi bir müdahale, yolunda gitmeyen haberleşme süreçleri ve kurumsallaşmasındaki aksaklıklar sadece kitleler, insanlar ve kurumlar arasındaki iletişimi bozmaz aynı zamanda o kentin kendi geçmişi ile olan iletişimini ve belleğini de sekteye uğratır. Bu bağlamda bu çalışma, Tanzimat döneminde (1839) kuruluş adımları atılan PTT’nin 98 yıllık sancılı bir sürecin sonunda resmi olarak 1937 yılında kurulan Tunceli PTT’sinin tarihini de ele almaktadır. Tunceli’de 1937 yılında Ankara’daki Genel Müdürlüğe bağlı Vilayet Müdürlüğü ve 1938 yılında Telefon Başmüdürlüğü kurulurken, hem Türkiye’de hem de Tunceli’de ekonomik ve siyasi süreçlerden dolayı ancak 1960 yılından itibaren ilk PTT şubeleri açılabilmiştir. Bu çalışmada, Tunceli merkezde ve ilçelerde bulunan şubelerin ilk kuruluş tarihleri, işlevleri, insanlara hizmet etme biçimleri, damgalı pulları, yerelde nasıl karşılandıkları niteliksel analiz yöntemiyle ele alınıp, sonuçlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

PTT Tunceli, Tunceli haberleşme, PTT hizmeti

Teşekkür

Selam ve saygılarımla

THE ESTABLISHMENT AND EXPANSION PROCESS OF PTT IN TUNCELİ: 1950-2000

Öz

People have developed various methods of communication throughout history. As humanity transitioned to settled life, different methods such as fire, smoke, light, mirrors, drums, whistles, or sounds were used for communication. Today, we are in the era of Industry 4.0 and the concept known as 5.0, the “Super Smart Society,” in the information age. Society 5.0 refers to a new stage in the development of humanity's transition from a “hunter-gatherer society-agricultural society-industrial society-information society” to a “Super Smart Society.” Since 1940, with the beginning of the Information Age, the Turkish Postal and Telegraph Organization (PTT) has gained momentum, especially with the establishment of the Republic of Turkey. Post offices, which are the official communication channel of a city, also hold invaluable importance for the official records and memory of that city. Due to the intense relationship between urban memory and the post office, any interference with post offices not only disrupts communication processes and institutionalization among masses, individuals, and institutions but also undermines the city's communication and memory of its own past. In this context, this study also examines the history of Tunceli PTT, officially established in 1937, after a tumultuous process of 98 years since the establishment steps were taken during the Tanzimat period (1839). While the Provincial Directorate and Telephone Directorate, affiliated with the headquarters in Ankara, were established in Tunceli in 1937 and 1938, respectively, it was not until 1960, due to the economic and political processes both in Turkey and Tunceli, that the first PTT branches could be opened in Tunceli. In this study, the initial establishment dates, functions, modes of service to the people, stamped postcards, and how they were received locally are analyzed and concluded using a qualitative analysis method for the branches located in the center and districts.

Anahtar Kelimeler

PTT Tunceli, Tunceli communication, PTT service

Kaynakça

• Çaplı, B. (2001). Televizyon ve siyasal sistem. (2. Baskı). Ankara: İmge Yay.
• Sezgin, E. (2001). Pos-tel, Aylık Mesleki Kültür, Fikir ve Aktüalite Dergisi, Sayı 511. Ankara, Yenilik Basımevi.
• Şenol, Ş. (2020). Dersim- Aleviten in der Presse unter Atatürk. Hanau, Almanya: Haag Herchen Yayınevi.
• Şenol, Ş. (2021). Mazgirt; Yerel Basında Mazgirt Haberleri (2015-2020), S. 470-488. Derleyenler: Aslan, Şükrü.- Çelik, Filiz. Ankara: Ütopya Yay.
• PTT Genel Müdürlüğü (2007). Geçmişten Günümüze Posta, T.C. Ulaştırma Bakanlığı PTT Genel Müdürlüğü, Ankara, Cem Web Ofset Sanayi.
• PTT (1989). Posta İlgili Genel Mevzuat, Ankara: Yayınevi yok.
• PTT Genel Müdürlüğü. (2023), Makale için sorulara verilen Mektup cevabı. Ankara.
• Poe, T. M. (2019). İletişim Tarihi, Konuşmanın Evriminden internete Medya ve Toplum, İstanbul: Islık Yay.
• Yaylagül, L. (2019). Kitle İletişim Kuramları, Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar, (10. Baskı). Ankara, Dipnot Yay.