AN EXAMINATION OF THE PERSPECTIVES OF INDIVIDUALS WITH MILD INTELLECTUAL DISABILITIES ON FAMILY

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 540 - 567, 02.10.2024

Ersel Ernur , Başak Bağlama , Cahit Nuri

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1461481

Öz

This research aims to examine the perspectives of individuals with mild intellectual disabilities regarding family. The study is a phenomenological research conducted within a qualitative research framework. Semi-structured interview questions were used as the primary data collection tool, involving twenty students with mild intellectual disabilities. Audio recordings were taken during the interviews with the participants. As a result of this research, significant new data regarding the concept of family and family relationships of individuals with mild intellectual disabilities were obtained. The gathered data were analyzed in light of existing literature and discussed thoroughly, leading to a series of thoughtful recommendations.

Anahtar Kelimeler

Intellectual Disability, Individuals With Intellectual Disability, Family, Family Relations.

Proje Numarası

Yoktur.

HAFİF DÜZEY ZİHİN YETERSİZLİĞİ OLAN BİREYLERİN AİLEYE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırmanın amacı hafif düzey zihin yetersizliği olan bireylerin aileye ilişkin görüşlerinin incelenmesidir. Bu araştırma nitel araştırma modeline göre hazırlanmış bir olgu bilim çalışmasıdır. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme soruları kullanılmıştır. Araştırmaya 20 hafif düzey zihin yetersizliği olan öğrenci dahil edilmiştir. Katılımcılarla yapılan görüşmeler sırasında ses kaydı alınmıştır. Bu araştırma sonucunda hafif düzey zihin yetersizliği olan bireylerin aile kavramı ve aile ilişkilerine dair çok sayıda yeni veriye ulaşılmıştır. Elde edilen veriler alanyazın incelenerek tartışılmış ve bu doğrultuda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Zihin Yetersizliği, Zihin Yetersizliği Olan Birey, Aile, Aile İlişkileri.

Etik Beyan

Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Etik Kurulu'na başvuru yapılmıştır. UKÜ Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Komitesi tarafından 11.05.2023 tarihli EKK22- 23/013/014 numaralı kararla etik kurul izni verilmiştir. Bu kararla araştırmanın yapılmasına yönelik kabul kararı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Proje Numarası

Yoktur.

Teşekkür

Yoktur.

Kaynakça

• Açak, M. Z. (Ed.) (2022). Engelli bireylerle ile iletişim. İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Akar, T., ve Aksoy, B. A. (2018). Çocukların anne babalarına yönelik algılarının toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 31-46. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/506375
• Aksoy, M., ve Demirli, C. (2020). Zihinsel engelli çocuğu olan annelerin karşılaşabilecekleri güçlüklerle baş etme durumlarının incelenmesi: bir aile destek eğitim programının uygulanması. Education Sciences, 15(3), 73-84. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1223554
• Alderson, P. (2006). School students' views on school councils and daily life at school. Children ve Society, 14(2), 121-134. https://doi.org/10.1111/j.1099-0860.2000.tb00160.x
• Alkan, E. Ö. (2018). Aile parçalanmasinin çocuğun okul başarisina etkisi: Trabzon örneği. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 4(5), 167-225.
• Ar, F. Ö., Şen, M., ve Melekoğlu, M. (2022). Erken çocuklukta özel eğitimde ailenin rolü. Trakya Eğitim Dergisi, 12(2), 637-646. https://doi.org/10.24315/tred.916749
• Arslan, G., ve Balkıs, M. (2014). Ergenlikte görülen problem davranışlar ve aile sorunları arasındaki ilişkinin incelenmesi. SDU International Journal of Educational Studies, 1(1), 11-23. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/195325
• Ataman, A. (2003). Özel eğitime giriş. Ankara: Gündüz Eğitim Yayıncılık.
• Avcıoğlu, H. (2012). Zihinsel yetersizliği olan çocuklara sosyal beceri kazandırmada işbirliğine dayalı öğrenme ve drama yöntemlerinin etkililiği. Eğitim ve Bilim, 37(163), 110-124. file:///C:/Users/CIU/Downloads/797-15242-1-PB.pdf
• Aytekin, Ç., Artan, İ., Kangal, S. B., Çalışandemir, F., ve Özkızıklı, S. (2016). Çocukların anne-babalarına yönelik algılarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(38), 168-188. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/227254
• Bardakcı, M. Ö., ve Kutluata, B. (2021). Engelli çocuğa sahip olmanın aile yaşamına etkisi: Nitel bir çalışma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(4), 3742-3765. https://doi.org/10.15869/itobiad.936653
• Batu, S., Kırcaali,İftar, G., ve Uzaner, Y. (2004). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 33-50. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000082
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Örnekleme yöntemleri. Erişim adresi http://w3.balikesir.edu.tr/~msackes/wp/wp-content/uploads/2012/03/BAY-Final-Konulari.pdf (Erişim tarihi: 11.03.2023).
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2021). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cavkaytar, A. (2021). Özel eğitimde aile eğitimi. Ankara: Vize Akademik.
• Çakı, C. (2019). Koruma altındaki çocuklarda sosyal aidiyet ve güven (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çetintaş, F. (2022). Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip ebeveyn ve kardeşinin, engelli çocuğa karşı iletişim etkinlikleri ve davranışlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). KTO Karatay Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Çokgören, Ö. (2019). Zihinsel engelli bireye sahip ailelerin yaşadıkları ekonomik ve sosyal sorunlar üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Duman, M. Z. (2012). Aile kurumu üzerine tarihsel bir okuma girişimi ve muhafazakâr ideolojinin aileye bakışı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(4), 19-51. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/92708
• Ersoy, N. (2015). Araştırma etiği. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 2-8. https://doi.org/10.30934/kusbed.329251
• Eryılmaz, A. (2010). Aile yapısı ergeni mutlu eder mi?. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22(22), 21-30. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/197943
• Genç, Y. (2015). Engellilerin sosyal sorunları ve beklentileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 15(35/2), 65-92. https://doi.org/10.21560/spcd.77043
• Gökmenoğlu, S. (2021). Hafif düzey zihinsel engelli tanısı almış çocukların ebeveynlerinin algılanan stres düzeyleri ve aile gereksinimleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Gülsün, İ., ve Cavkaytar, A. (2021). Zihinsel yetersizliği olan çocuk ailelerinin aile yaşam kalitesine ilişkin sistematik bir derleme. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 38-83.
• Hallahan, D. P., ve Kauffman, J. M. (2003). Exceptional Learners. Introduction to special education (9 th edition). Boston: Allyn and Bacon.
• Hesse-Biber, S. N., ve Leavy, P. (2010). The practice of qualitative research. Sage.
• Hofmann, V., & Müller, C. M. (2021). Language skills and social contact among students with intellectual disabilities in special needs schools. Learning, Culture and Social Interaction, 30, 100534. https://doi.org/10.1016/j.lcsi.2021.100534
• Işık Öner, A., & Yıldız, K. (2021). Bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışların nedenleri ve çözüm önerileri. İZÜ Eğitim Dergisi, 3(5), 1-14. https://doi.org/10.46423/izujed.830639
• Kalyencioğlu, D., ve Kutlu, Y. (2010). Ergenlerin aile işlevi algılarına göre uyum düzeyleri. Florence Nightingale Journal of Nursing, 18(2), 56-62. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/95026
• Karabıyık, V., Nuri, C., Baglama, B., & Haksız, M. (2024). Teaching spatial concepts to children with intellectual disabilities: A comparison of simultaneous prompting presented via tablets and visual cards. Pegem Journal of Education and Instruction, 14(1), 118-126.
• Kızılkaya, A. E. (2016). Hafif düzeyde zihin engelli çocuklara günlük yaşam becerilerinin kazandırılmasında ailelerin pekiştireç kullanımı ile ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• KKTC, MEB, (2021). 2021-2022 İstatistik Yıllığı. Erişim adresi http://eohd.mebnet.net/sites/default/files/2021-22_MEKB_IstatistikYilligi.pdf (Erişim tarihi: 11.03.2023).
• Kortesluoma, R. L., Hentinen, M., ve Nikkonen, M. (2003). Conducting a qualitative child interview: Methodological considerations. Journal of Advanced Nursing, 42(5), 434-441. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.2003.02643.x
• Kumcağız, H., Bozkurt, Y., ve Kurtoğlu, E. (2018). Zihinsel engelli öğrencilerin ailelerinin gereksinimlerinin belirlenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/579417
• Nasibov, D. (2017). Çalışma hayatında engelli kadın olmak: Alanya örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Nuri, C. (2019). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların ailelerine sunulan destek eğitim programının ailenin güçlendirilmesine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Yakındoğu Üniversitesi Özel Eğitim Anabilim Dalı.
• Önder, S. (2021). Bütünleştirmenin uygulanabilirliği ile ilgili sınıf öğretmenlerinin ve özel eğitim öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Özgüç, C. S. (2016). Zihin yetersizliği olan ortaokul öğrencilerinin bulunduğu bir sınıfta öğretim etkinliklerinin teknoloji desteği ile geliştirilmesi: Bir eylem araştırması (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Özgüven, İ. E. (2001). Ailede iletişim ve yaşam. Ankara: Pdrem Yayınları.
• Özmen, F. (2007). Algılanan aile içi iletişim biçimlerinin ergenlerin benlik saygısına etkisi ve bir uygulama örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Parlaz, E. A., Tekgül, N., Karademirci, E., & Öngel, K. (2012). Ergenlik dönemi: fiziksel büyüme, psikolojik ve sosyal gelişim süreci. Turkish Family Physician, 3(2), 10-16.
• Pehlivan, O. (2018). Öznelerin gözünden ve dilinden ailenin toplumsal olarak inşasına fenomonolojik bir yaklaşım. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(1), 239-268. https://doi.org/10.18490/sosars.419066
• Peralta, F., & Arellano, A. (2010). Family and disability: A theoretical perspective on the family-centered approach for promoting self-determination. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 8(3), 1339-1362.
• Shree, A., & Shukla, P. C. (2016). Intellectual Disability: Definition, classification, causes and characteristics. Learning Community-An International Journal of Educational and Social Development, 7(1), 9-20.
• Şafak, P. (2012). Ağır ve çoklu yetersizliği olan çocukların eğitimi. Ankara: Matsa Basımevi.
• Şahin, S., ve Aral, N. (2012). Aile içi iletişim. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 55-66.
• Top, E. ve Akıl, M. (2016). 10 haftalık yüzme egzersizinin hafif düzeyde zihinsel engelli bireyler ve ailelerinin yaşam kalitelerine etkisi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 8(1), 53-61. https://doi.org/10.17155/spd.91688
• Tümeğ, S., ve Sazak-Pınar, E. (2016). Zihin yetersizliği olan öğrencilere madeni paraların öğretiminde zihin yetersizliği olan bir akran tarafından sunulan eşzamanlı ipucuyla öğretim yönteminin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(03), 269-297. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.267317
• Türk Dil Kurumu. (2019). Güncel Türkçe sözlük. 8 Mart tarihinde https://sozluk.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(24), 543-559. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/108517
• Ulugöl, F. (2021). Bu hayatta böyle varım: Zihin Yetersizliği olan yetişkinlerin sesi. Uluslararası Engelsiz Yaşam ve Toplum Dergisi, 5(1), 1-28. https://doi.org/10.29329/baflas. 2021.441.1
• Uyaroğlu, A. K., ve Bodur, S. (2009). Zihinsel yetersizliği olan çocukların anne-babalarında kaygı düzeyi ve bilgilendirmenin kaygı düzeyine etkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(5), 405-412.
• Williams, E. (2004). Children's participation and policy change in South Asia. London: Childhood Poverty Research and Policy Centre.
• Yaralı, K. T., ve Aytar, F. A. G. (2017). Okul öncesi sınıflarında çocuğun katılım hakkının çocukların ve öğretmenlerin görüşlerine göre incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 29-47. https://doi.org/10.14686/buefad.263554
• Yavuz, M., ve Coşkun, İ. (2014). Normal gelişim gösteren bireyin zihinsel engelli kardeşiyle vakit geçirme durumu. Electronic Turkish Studies, 9(8), 295-313.
• Yıldırım, Ş., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık.