KAMU İDARELERİNİN MAL ALIMI İHALELERİNDE EN UYGUN TEDARİKÇİNİN ANALİTİK HİYERARŞİ PROSES YAKLAŞIMI İLE BELİRLENMESİ

Yıl 2012, Sayı: 9, - , 20.04.2015

Ali Erbaşı

Öz

Kamu idareleri, mal alımlarında ekonomik açıdan en avantajlı fiyat teklifini belirlerken önemli birtakım problemlerle karşılaşmaktadırlar. Bu problemler, çok boyutlu karar verme tekniklerine yönelik stratejik yönetim araçlarının kullanımıyla minimize edilebilir. Bu çalışmadaki amaç, kamu idarelerinin mal alımı ihalelerinde en avantajlı fiyat teklifini belirlerken analitik hiyerarşi proses yaklaşımını kullanmalarını önermektir. Bu amaçla Türkiye’deki mevcut yasal düzenlemelere uygun olarak örnek bir mal alımı ihalesi için hiyerarşik yapı oluşturulmuş, ana kriterlere ve alt kriterlere ilişkin ikili karşılaştırma matrisleri kullanılarak her bir kritere ilişkin önem derecesi belirlenmiştir. Alternatif tedarikçilerin performansları her bir kriter için örneklendirilmiş ve önem dereceleri ile ilişkilendirilerek en uygun tedarikçi seçimi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Orhan, ÇETİNTÜRK, İbrahim, ER, Orhan (2009), “Konaklama İşletmelerine Olan Müşteri Tercihinin Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi İle Belirlenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 1 (1), 17-35.
• AKBULAK, Cengiz (2010), “Analitik Hiyerarşi Süreci ve Coğrafi Bilgi Sis-temleri İle Yukarı Kara Menderes Havzası’nın Arazi Kullanımı Uygunluk Analizi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (2), 557-576.
• AKDENİZ, H. Ahmet ve Timur TURGUTLU (2007), “Türkiye’de Perakende Sektöründe Analitik Hiyerarşi Süreç Yaklaşımıyla Tedarikçi Performans Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1):1-17.
• ALBAYRAK, Yıldız E. ve Haluk ERKUT (2005), “Banka Performans Değerlendirmesinde Analitik Hiyerarşi Süreç Yaklaşımı”, İstanbul Teknik Üniversitesi Mühendislik Dergisi/D, 4 (6), 47-58.
• ANAGNOSTOPOULOS, K. P. ve A. P. VAVATSIKOS (2006), “An AHP Model for Construction Contractor Prequalification”, Operational Reseacrh, 6 (3), 333-346.
• AYDIN, Özlem, ÖZNEHİR, Selahattin ve Ezgi AKÇALI (2009), “Ankara İçin Optimal Hastane Yeri Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci İle Modellenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (2), 69-86.
• BAYRAKTAROĞLU, Gül ve Özge ÖZGEN (2008), “Sosyal Sorumluluk Konusunda Tüketicilerin Beklentileri: Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi İle Önceliklerin Belirlenmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22 (1), 321-341.
• CENGİZ, Tülay ve Hayran ÇELEM (2003), “Kırsal Kalkınmada Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Yönteminin Kullanımı”, Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 4 (1), 144-153.
• COSTA, Roberta ve Simonluca EVANGELISTA (2008), “An AHP Approach to Assess Brand Intagible Assets”, Measuring Business Excellence, 12 (2), 68-78.
• ÇOBANOĞLU, Ferit ve Ferruh IŞIN (2009), “Organik Kuru İncir Üreticile-rinin Organik Tarım Sistemi Tercihini Etkileyen Kriterlerin Analitik Hiyerarşi Süre-ci İle Analizi”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 15 (2), 63-71.
• DAĞDEVİREN, Metin, AKAY, Diyar ve Mustafa KURT (2004), “İş Değer-lendirme Sürecinde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19 (2), 131-138.
• DAĞDEVİREN, Metin ve Tamer EREN (2001), “Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16 (2), 41-52.
• DAŞDEMİR, İsmet ve Ersin GÜNGÖR (2010), “Çok Kriterli ve Katılımcı Yaklaşımla Orman Kaynaklarının İşlevsel Önceliklerinin Belirlenmesi: Ulus Devlet Orman İşletmesi Örneği”, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 12 (17), 11-25.
• DÜNDAR, Süleyman (2008), “Ders Seçiminde Analitik Hiyerarşi Proses Uygulaması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2), 217-226.
• DÜNDAR, Süleyman ve Fatih ECER (2008), “Öğrencilerin GSM Operatörü Tercihinin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemiyle Belirlenmesi”, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15 (1), 195-205.
• ECER, Fatih ve Orhan KÜÇÜK (2008), “Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 355-369.
• ELEREN, Ali (2007), “Markaların Tüketici Tercih Kriterlerine Göre Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi İle Değerlendirilmesi: Beyaz Eşya Sektöründe Bir Uygulama”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14 (2), 47-64.
• ELEREN, Ali (2006), “Kuruluş Yeri Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi İle Belirlenmesi: Deri Sektörü Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20 (6), 405-416.
• FİLİZ, Hasan ve Alpaslan FIĞLALI (2004), “Analitik Hiyerarşi Yöntemiyle (AHP) Tanksavar Silah Sistemi Seçimi”, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Der-gisi, 3 (2), 83-93.
• FREI, Frances X. ve Patrick T. HARKER (1999), “Measuring Aggregate Process Performance Using AHP”, European Journal of Operational Research, 116, 436-442.
• GENCER, Hüseyin (2003), “4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Alternatif Olarak En Ekonomik Teklifin Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) İle Seçimi”, İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Bülten, 64, 9-14.
• GHODSYPOUR, S.H. ve C. O’BRiEN (1998), “A Decision Support System for Supplier Selection Using An Integrated Analytic Hierarchy Process and Linear Programming”, International Journal of Production Economics, 56-57, 199-212.
• GRIMALDI, Michele ve Pierluigi RIPPA (2011), “An AHP-based Framework for Selecting Knowledge Management Tools to Sustain Innovation Process”, Journal of Knowledge & Process Management, 18 (1), 45-55.
• GÜNDEN, Cihat ve Bülent MİRAN (2008), “Çiftçilerin Temel İşletmecilik Kararlarının Öncelik ve Destek Alma Açısından Analizi”, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 (2), 67-80.
• GÜNER, Mücella (2003), “Analitik Hiyerarşi Yönteminin Fason İşletme Se-çiminde Kullanılması”, Ege Üniversitesi Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, Temmuz-Eylül (3), 206-210.
• HAŞILOĞLU, Selçuk B. ve İrfan SÜER (2008), “Beyaz Eşya Sanayi İşlet-melerinin İnternet Üzerindeki Hizmetlerinin Analitik Hiyerarşi Süreci İle Değerlen-dirilmesi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 45 (520), 85-96.
• ISLAM, M. Anwarul, TABUCANON, Mario T. ve Dentcho N. BATANOV (1997), “Selection of Database Models for Computer Integrated Manufacturing Systems Using the Analytic Hierarchy Process”, International Journal of Computer Integrated Manufacturing, 10 (5), 394-404.
• İÇ, Yusuf T. ve Mustafa YURDAKUL (2000), “Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Yöntemini Kullanan Bir Kredi Değerlendirme Sistemi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 15 (1), 1-14.
• Kamu İhale Kanunu (2002), Resmi Gazete Tarih ve Sayısı: 22/01/2002-24648, Kanun No: 4734.
• KARA, Mehmet ve Yağmur KARACA (2010), “Üniversite Öğrencilerinin İşletme Bölümünü Seçmelerinde Etkili Olan Öncelikli Faktörlerin Analitik Hiyerarşi Prosesi Metodu İle Analizi: Bozok Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte-sinde Bir Uygulama”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2 (1), 133-140.
• KEÇEK, Gülnur ve Esra YILDIRIM (2010), “Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) Sisteminin Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) İle Seçimi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1), 193-211.
• KOÇAK, Aydın (2003), “Yazılım Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi Yaklaşımı ve Bir Uygulama”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 3 (1-2), 67-77.
• KOUSALYA, Pappu, RAVINDRANATH, Vandrangi ve K. VİZAYAKUMAR (2006), “Student Absenteeism In Engineering Colleges: Evaluation of Alternatives Using AHP”, Journal of Applied Mathematics & Decision Sciences, (5), 1-26.
• KÜÇÜK, Orhan ve Fatih ECER (2008), “İmalatçı İşletmelerde Uygun Teda-rikçi Seçimi: Analitik Hiyerarşi Yöntemi İle Bir KOBİ Uygulaması”, Atatürk Üni-versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22 (2), 435-450.
• LEE, Kyootai, JOSHİ, Kailash ve Mueun BAE (2008), “Using Analytical Hierarchy Process (AHP) to Identify the Relative Importance of the Features Needed for Web-Based Systems Development”, Information Resources Management Journal, 21 (3), 88-100.
• LIU, Fuh-Hwa F. ve L.H. HUI (2005), “The Voting Analytic Hierarchy Process Method For Selecting Supplier”, International Journal of Production Economics, 97, 308-317.
• Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği (2009), Resmi Gazete Tarih ve Sayısı: 04/03/2009-27159/mükerrer.
• Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2011), Resmi Gazete Tarih ve Sayısı: 16/03/2011-27876.
• MANAP, Gonca (2006), “Analitik Hiyerarşi Yaklaşımı İle Turizm Merkezi Seçimi”, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 157-171.
• MIZRAHI, Shlomo ve Idit NESS-WEISMAN (2007), “Evaluating the Effectiveness of Auditing in Local Municipalities Using Analytic Hierarchy Process (AHP): A General Model and The Israeli Example”, International Journal of Auditing, 11 (3), 187-210.
• NARASIMAHN, R. (1983), “An Analytical Approach to Supplier Selection”, Journal of Purchasing and Management, 19 (4), 27-32.
• NYDICK, R.L. ve R.P. HILL (1992), “Using the Analytic Hierarchy Process to Structure the Supplier Selection Procedure”, Journal of Purchasing and Management, 25 (2), 31-36.
• ORDOOBADI, Sharon M. (2010), “Use of AHP and Taguchi Loss Functions For Supplier Selection”, Proceedings For The Northeast Region Decision Sciences Institute (NEDSI), 684-690.
• ÖZDEMİR, Ali (2010), “Ürün Grupları Temelinde Tedarikçi Seçim Proble-minin Ele Alınması ve Analitik Hiyerarşi Süreci İle Çözümlenmesi”, Afyon Kocate-pe Üniversitesi İİBF Dergisi, 12 (1), 55-84.
• ÖZDEN, Ünal H. (2008), “Analitik Hiyerarşi Yöntemi İle İlkokul Seçimi”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 24 (1), 299-320.
• ÖZMEN, Gülsinem A. ve Semra BİRGÜN (2011), “Radyo Frekansı İle Ta-nımlama Sistemi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi Uygulaması”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 5 (1), 81-88.
• ÖZTÜRK, Ahmet, ERDOĞMUŞ, Şenol ve Vesile S. ARIKAN (2011), “Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Kullanılarak Tedarikçilerin Değerlendirilmesi: Bir Tekstil Firmasında Uygulama”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26 (1), 93-112.
• PAKSOY, Turan ve Hasan K. GÜLEŞ (2006), “Analytic Hierarchy Process For Supplier Selection Problem in Supply Chain Management: Case Study of a Textile Manufacturer Firm”, Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 2006 (4), 100-109.
• PALAZ, Hakan ve Ahmet KOVANCI (2008), “Türk Deniz Kuvvetleri Deni-zaltılarının Seçiminin AHP İle Değerlendirilmesi”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 3 (3), 53-60.
• PEARSON, Michael M., LAWRENCE, Katherine E. ve Tom HİCKMAN (2007), “Selecting Foreign Distribution Partners With AHP (Analytical Hierarchy Process)”, Marketing Education Review, 17 (1), 7-13.
• SAATY, Thomas L. (1994), Fundamentals of Decision Making and Priority Theory with the Analytic Hierarchy Process, Pittsburgh: RWS Publications.
• SAATY, Thomas L. (1980), The Analytic Hierarchy Process. USA: McGraw Hill.
• SAMBASIYAN, Murali ve Ng Yun FEI (2008), “Evaluation of Critical Success Factors of Implementation of ISO 14001 Using Analytiic Hierarchy Process (AHP): A Case Study From Malaysia”, Journal of Cleaner Production, 16 (13), 1424-1433.
• SARIÇİÇEK, İnci, DAĞDEVİREN, Metin ve Nihat YÜZÜGÜLLÜ (2001), “Bir İşletmede Tedarikçi Seçimine Yönelik Bir Model ve Uygulaması”, Osmangazi Üniversitesi Müh.Mim.Fak. Dergisi, XIV (1), 32-49.
• SHAPIRA, Aviad ve Marat GOLDENBERG (2005), “AHP-Based Equipment Selection Model for Construction Projects”, Journal of Construction Engineering & Management, 131 (12), 1263-1273.
• SONER, Selin ve Semih ÖNÜT (2006), “Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi: Bir Electre-AHP Uygulaması”, Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 2006 (4), 110-120.
• SRDJEVIÇ, Z., KOLAROV, V. ve Bojan M. SRDJEVIÇ (2007), “Finding The Best Location For Pumping Stations In The Galovica Drainage Area of Serbia: The AHP Approach For Sustainable Development”, Business Strategy & The Environment, 16 (7), 502-511.
• TEZCAN, Ömür (2007), “AHP (Analytic Hierarchy Process) Yöntemi ve Hazır Beton Tesisi Arazi Seçiminde Uygulaması”, Çimento ve Beton Dünyası Der-gisi, Kasım-Aralık, 58-62.
• TOKSARI, Murat (2007), “Analitik Hiyerarşi Prosesi Yaklaşımı Kullanılarak Mobilya Sektörü İçin Ege Bölgesi’nde Hedef Pazarın Belirlenmesi”, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14 (1), 171-180.
• UYAR, Yavuz, KURT, Mustafa ve Ercüment N. DİZDAR (2003), “Trafik Kazalarını Etkileyen Faktörlerin AHP Yaklaşımı İle Göreli Önemlerinin Belirlen-mesi”, Teknoloji Uluslar arası Uygulamalı Mühendislik Dergisi, 6 (1-2), 63-68.
• YARALIOĞLU, Kaan (2001), “Performans Değerlendirmede Analitik Hiye-rarşi Proses”, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 16 (1), 129-142.
• YEOH, Poh-Lin ve Roger J. CALANTONE (1995), “An Application of the Analytic Hierarchy Process to International Marketing: Selection of a Foreign Distributor”, Journal of Global Marketing, 8 (3-4), 39-65.
• YILMAZ, Murat (2010), “Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ve Bir Uygulama: Lider Bir Kütüphane Müdürü Seçimi”, Türk Kütüphaneciliği, 24 (2), 206-234.
• YU, Vincent F. ve Ting HSIU-I (2011), “Identifying Key Factors Affecting Consumers' Choice of Wealth Management Services: An AHP Approach”, Service Industries Journal, 31 (6), 929-939.
• WIND, Yoram ve Thomas L. SAATY (1980), “Marketing Applications of The Analytic Hierarchy Process”, Management Science, 26 (7), 641-658.