DEĞİŞEN REKABET ANLAYIŞI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN İŞLETMELER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE BIST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİ’NDEKİ İŞLETMELERİN ETKİNLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

Yıl 2017, 16. Ulusal İşletmecilik Kongresi, 237 - 252, 15.09.2017

Yasemin Hancıoğlu Serap Pelin Türkoğlu

https://doi.org/10.18092/ulikidince.316822

Cited By: 3

Öz

Teknolojideki
hızlı gelişmeler ve küreselleşme işletmelerin rekabet anlayışını değiştirmektedir.
Değişen rekabet anlayışı işletmelerin sürdürülebilirliğini önemli derecede
etkilemektedir. Bu çalışmada değişen rekabet anlayışı ve bu ortamda
sürdürülebilirliğin önemi vurgulanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda BIST
sürdürülebilirlik endeksinde yer alan 27 işletmenin2013-2015 yılları arasındaki
finansal verileri kullanılarak etkinlikleri veri zarflama analizi modellerinden
süper aylak tabanlı model vasıtasıyla analiz edilmiştir. Çalışmanın neticesinde
veri zarflama analizi yönteminin işletmelerin etkinliklerinin
değerlendirilmesinde anlamlı sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rekabet, Sürdürülebilirlik, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi, Veri Zarflama Analizi

Kaynakça

• Aaker, D.A. (1989). Managing Assets and Skills: The Keyto a Sustainable Competitive Advantage, California Management Review, 31(2), 91-106.
• Abrache, J., Aguenaou, S., Alaoui, A.H. ve Iraqi, K. (2013). Evaluation of Efficiency of Firms Listed in the Casablanca Stock Exchange Using Data Envelopment Analysis, Journal of Emerging Issues in Economics, Finance and Banking, 2(4), 833-846.
• Adams, W.M. (2009). Green Development Environment and Sustainability in a Developing World (3rd Edition), Routledge, London and New York.
• Ağayev, S. ve Saklı, A.R. (2012). Çaykur Fabrikalarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 11-37.
• Akbulut, R. ve Rençber, Ö.F. (2015). Veri Zarflama ve Lojistik Regresyon Analizi ile Çimento İşletmelerinde Finansal Performansa Dayalı Etkinliklerin Değerlendirilmesi, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(3), 123-135.
• Akyüz, K.C., Çamur, G. ve Yıldırım, İ. (2015). Mobilya ve Levha Sektöründe Veri Zarflama Analizi Yardımıyla Etkinlik Ölçümü, Türkiye Ormancılık Dergisi, 16(1), 50-59.
• Akyüz, K.D., Yıldırım, İ. ve Balaban, Y. (2015).Kağıt Sektöründe Yer Alan Firmaların Veri Zarflama Analizi Yardımıyla Etkinliklerinin Ölçümü, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7(14), 23-28.
• Ata, H.A. ve Yakut, E. (2009). Finansal Performansa Dayalı Etkinlik Ölçümü: İmalat Sektörü Uygulaması, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 80-100.
• Aytekin, S. ve Kahraman, E. (2015). BIST Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Endeksindeki (XGMYO) Şirketlerin Finansal Etkinliklerinin Veri Zarflama Analiz Yöntemleri ile Değerlendirilmesi, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 289-301.
• Bakırcı, F., Eslamiazn Shiraz, S. ve Sattary, A. (2014). BIST’da Demir, Çelik, Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması, Ege Akademik Bakış, 14(1), 9-19.
• Başkaya, Z. ve Avcı Öztürk, B. (2012).Measuring Financial Efficiency of Cement Firms Listed in Istanbul Stock Exchange Via Fuzzy Data Envelopment Analysis, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan, 175-188.
• Birch, L.C. (1957). The Meanings of Competition, TheAmerican Naturalist, 91(586), 5-18.
• Borsa İstanbul (2014). Şirketler için Sürdürülebilirlik Rehberi, www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/surdurulebilirlik-rehberi.pdf, Erişim Tarihi: 08.02.2017.
• Çakmak, N. ve Ocaklı, E. (2013). Performans Değerlemesi Gerekli Midir? Neden?,kaynak.unak.org.tr/bildiri/unak06/u06-18.pdf, 212-230, Erişim Tarihi: 02.02.2017.
• Çankır, B., Fındık, H. ve Koçak, Ö. E. (2012). Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir Organizasyon Yönetimi, 1st International Conference on Sustainable Business and Transitions for Sustainable Development, Konya, Türkiye.
• Çivi, E. (2001). Rekabet Gücü: Literatür Araştırması, Yönetim ve Ekonomi, 8(2), 21-38.
• Dalfard, V.M. (2012).Performance Evaluation and Prioritization of Leasing Companies Using the Super Efficiency Data Envelopment Analysis Model, ActaPolytechnical Hungarica, 9(3), 183-194.
• De Bono, E. (2000).Rekabet Üstü (Sur/Petition), 2. Basım, Çev: O. Özel, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Dizkırıcı, A. S. (2014). Borsa İstanbul Gıda, İçecek Endeksine Kote İşletmelerin Finansal Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Ölçümü ve Malmquist Endeksine Göre Karşılaştırılması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz, 151-170.
• Doğan, H. ve Bulut, Y. (2014). Giresun’daki Fındık Fabrikalarının Etkinlik Analizi: Malmquist-TFV Endeksi Uygulaması, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(3), 76-88.
• Gerek, İ.H., Erdiş, E. ve Yakut, E. (2011). Finansal Performansa Dayalı Etkinlik Ölçümü: Çimento Sektörü Uygulaması, 6. İnşaat Yönetimi Kongresi, 25-27 Kasım, Bursa, 151-164.
• Ghemawat, P. (1997).Competition and Business Strategy in Historical Perspective, Harvard Business School Competition&Strategy Working Paper Series, Working Paper Number: 798010.
• Gladwin, T.N., Kenelly, J.J. ve Krause, T. (1995). Shifting Paradigms for Sustainable Development: Implications for Management Theory and Research, Academy of Management Review, 20, 874-907.
• Hitt, M.A., Hoskisson, R.E. ve Harrison, J. S. (1991). Strategic Competitiveness in the 1990s: Challenges and Opportunities for US Executives, Academy of Management Executives, 5(2), 7-22.
• Hohnen, P. (2012).The Future of Sustainability Reporting, Chatham House, Erişim Tarihi: 08.08.2014, www.chathamhouse.org, EEDP Programme Paper:2012/02.
• Kuhlman, T. ve Farrington, J. (2010). What is Sustainability?, Sustainability, 2(11), 3336-3348.
• Kula, V. ve Özdemir, L. (2007). Çimento Sektöründe Göreceli Etkinsizlik Alanlarının Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Tespiti, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 9(1), 55-70.
• Kuşat, N. (2012). Sürdürülebilir İşletmeler İçin Kurumsal Sürdürülebilirlik ve İçsel Unsurları, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 24(2), 227-242.
• Kutlar, A. ve Kartal, M. (2004). Cumhuriyet Üniversitesinin Verimlilik Analizi: Fakülteler Düzeyinde Veri Zarflama Yöntemiyle Bir Uygulama, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 49-79.
• Nikoomaram, H., Mohammadi, M. ve Mahmoosi, M. (2010). Efficiency Measurement of Enterprises Using the Financial Variables of Performance Assessment and Data Envelopment Analysis, Applied Mathematical Sciences, 4(37), 1843-1854.
• Özdağoğlu, A. (2015). Bilişim Sektöründeki Şirketlerin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi, Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(2), 332-340.
• Özden, Ü.H. (2008). Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Türkiye’deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167-185.
• Peters, T. (1988). Restoring American Competitiveness: Looking for New Models of Organizations, The Academy of Management Executive, 2(2), 103-109.
• Rodriguez, M.A., Ricart, J. E. ve Sanchez, P. (2002). Sustainable Development and the Sustainability of Competitive Advantage: A Dynamic and Sustainable View of the Firm, Creativity and Innovation Management, 11(3), 135-146.
• Seviçin, A. (2009). “Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğü” Kavramı Üzerine Bir İnceleme, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 171-185.
• Tatlı, H. ve Bayrak, R. (2016). Borsa İstanbul’da Kayıtlı Otomotiv Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmaların Etkinliklerinin Statik ve Dinamik Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 119-145.
• Tektüfekçi, F. (2010). Kayıtlı Halka Açık Teknoloji Şirketlerinde Finansal Etkinliğin Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Değerlendirilmesi, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 69-77.
• Uçma Uysal, T. ve Yazıcı, N. (2016). Bir Rekabet Aracı Olarak Sürdürülebilirlik Raporlaması ve Dış güvence Gerekliliği, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(2), 121-126.
• Yakut, E., Harbalıoğlu, M. ve Pekkan, N.Ü. (2015). Turizm Sektöründe BIST’a Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi ve Toplam Faktör Verimliliği ile Finansal Performanslarının İncelenmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 235-257.
• Yayar, R. ve Çoban, M. N. (2012). İSO 500 Firmalarının Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Dokuma ve Giyim Eşya Sanayi, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 165-180.
• Yu, Y. S., Barros, A., Tsai, C. H. veLiao, K. H. (2014). A Comparison of Ratios and Data Envelopment Analysis: Efficiency Assessment of Taiwan Public Listed Companies, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 4(1), 212-219.
• Yavuz, S. ve İşçi, Ö. (2013). Veri Zarflama Analizi ile Türkiye’de Gıda İmalatı Yapan Firmaların Etkinliklerinin Ölçülmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36, 157-174.