DEVELOPMENTS IN FINANCIAL MARKETS EFFECT ON HUMAN DEVELOPMENT: THE CASE OF TURKEY

Yıl 2018, Sayı: 20, 169 - 180, 10.01.2018

Abdulkadir Kaya

https://doi.org/10.18092/ulikidince.298474

Cited By: 7

Öz

The concept of development represents economic development in a narrow sense. According to the Human
Development Report, published by the United Nations since 1990, development is considered as an
improvement in the level of life of the individual, including the human factor. and the Human Development
Index (HDI) for each country are presented in the reports, the calculations made by considering the general
conditions of the countries. The Human Development Index is based on three basic dimensions: a long and
healthy lifestyle measured by average life expectancy, the average age of schooling and the ability to access
the wisdom calculated over the course of the study and the ability to have a decent standard of living
measured by gross national income per capita. The purpose of the paper is to determine the effects of human
development on developments in financial markets. For the purpose, time series analysis was performed with
annual data, Borsa Istanbul 100 Index (BIST) that was representative of developments in financial markets
and Human Development Index (IGE) that was representative of Human Development in 1986-2015 period.
It was performed Johansen-Juselius Co-Entegration Test, to detect the existence of the long term relationship
between the variables, and Granger Causality Test, for determination causality. As a result of the analysis, it
was determinated Co-Entegration of variables and unidirectional causality from IGE to BIST. 

Anahtar Kelimeler

Financial Market, Humanity Development, Granger Causality, Cointegration

FİNANSAL PİYASALARDAKİ GELİŞMELERİN İNSANİ GELİŞMİŞLİK ÜZERİNE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Gelişme kavramı dar kapsamda ekonomik anlamda gelişmeyi temsil etse de, 1990 yılından itibaren Birleşmiş
Milletler tarafından hesaplanarak yayınlanan, İnsani Gelişmişlik Raporuna göre gelişme, insan faktörünü de
içine alarak bireylerin yaşam düzeylerinde gerçekleştirilen iyileşme olarak ele alınmaktadır. Ülkelerin genel
şartları ele alınarak yapılan hesaplamalar ile her ülke için İnsani Gelişme Endeksi (İGE) ilgili raporlarda
sunulmaktadır. İnsani Gelişme Endeksi, ortalama yaşam beklentisiyle ölçülen uzun ve sağlıklı bir yaşam sürme,
ortalama okula gitme süresi ve beklenen okula devam süresiyle hesaplanan bilgiye erişim becerisi ve kişi
başına düşen gayrisafi millî hasılayla ölçülen insana yakışır bir yaşam standardına sahip olma becerisi olmak
üzere üç temel boyutu esas almaktadır. Bu çalışmanın amacı finansal piyasalardaki gelişmelerin insani
gelişmişlik üzerine etkisini belirlemektedir. Bu amaçla, finansal piyasalardaki gelişmeleri temsilen Borsa
İstanbul 100 Endeksi (BİST) büyüme oranının ve insani gelişmişlik düzeyini temsilen ise İnsani Gelişme
Endekinin (İGE), 1986-2015 dönemini kapsayan yıllık verileriyle zaman serisi analizleri yapılmıştır. Değişkenler
arasındaki uzun dönemli ilişkinin varlığını tespit etmek için Johansen- Juselius Eşbütünleşme testi,
nedenselliğin belirlenmesi için ise Granger Nedensellik testi yapılmıştır. Analiz sonucunda değişkenlerin uzun
dönemde birlikte hareket ettikleri ve İGE endeksinin BIST endeksinin bir nedeni olduğu belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Finansal Piyasalar, İnsani Gelişmişlik, Granger Nedensellik

Kaynakça

• Bayar, Y.ve diğ. (2014). “Effect of Stock Market Development on Economic Growth: Evidence from Turkey”. International Journal of Financial Research. Cilt:5, Sayı:1, 93-100.
• Boubakari, A. ve Jin, D. (2010). The Role of Stock Market Development in Economic Growth: Evidence from Some Ejronext Countries. International Journal of Financial Research. 1: 14-20.
• Chrıstopoulos, D. ve Tsıonas, E. (2004). Financial Development and Economic Growth: Evidence from Panel Unit Root and Co-Integration Tests. Journal of Development Economics. 55–74.
• Dell’Anno, Roberto (2010). “Institutions and human development in the Latin American informal economy”. Const Polit Econ (21), s. 207-230.
• Fırat, E., Ürün, E. ve Aydın, A. (2015). “Kalkınma ve Eğitim İlişkisi: İnsani Gelişme Endeksine Göre Türkiye’nin Eğitim Düzeyinin Değerlendirilmesi”. Internatıonal Conference On Eurasıan Economıes”. s. 876-883.
• Granger, C.W.J. (1969). “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”. Econometrica Cilt:37, No:3, s. 424-438.
• Gujarati, D. N. (1999). Temel Ekonometri (Çev. Ümit Şenesen, Gülay G. Şenesen), Literatür Yayıncılık.
• Güngör, B. ve Yılmaz, Ö. (2008). “Finansal Piyasalardaki Gelişmelerin İktisadi Büyüme Üzerine Etkileri: Türkiye İçin Bir VAR Modeli“. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt:22, Sayı:1; s. 173-193.
• Gürses, Didem (2009). “İnsani Gelişme ve Türkiye“. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:12, Sayı: 21, s. 339-350.
• Hamilton, J. D. (1994). Time Series Analysis New Jersey: Prenceton University Press.