TÜKETİCİ GÜVENİNİN MAKROEKONOMİK BELİRLEYİCİLERİ: BİR ZAMAN SERİSİ ANALİZİ

Yıl 2018, 17. UİK Özel Sayısı, 459 - 472, 04.07.2018

Fatma Mumcu Küçükçaylı , Gönül Yüce Akıncı

https://doi.org/10.18092/ulikidince.433056

Cited By: 8

Öz

Tüketici
güven endeksi, hem yatırımcı hem de ekonomi otoriteleri tarafından yakından
takip edilen öncü göstergelerden biri olarak kabul edilir. Bu çalışmada,
tüketici güveninin belirleyicileri Türkiye ekonomisi için 2004:01-2017:07
dönemi itibariyle zaman serisi analizlerinden Vektör Hata Düzeltme Modeli
(VECM) kullanılarak araştırılmıştır. Analiz sonuçları, borsa endeksindeki
gelişim ve sanayi üretiminin artması paralelinde tüketici güveninin
yükseldiğini, buna karşın döviz ve petrol fiyatları ile enflasyon ve faiz
oranlarındaki artışın tüketici güvenini azalttığını yansıtmıştır. Diğer
taraftan, model çözümleme sürecine dâhil edilen hata düzeltme mekanizmasına ait
katsayının negatif yönlü ve istatistikî bakımdan anlamlı olması, kısa dönemde
ortaya çıkabilecek olan dengesizliklerin uzun dönemde giderilebileceğini
göstermiştir. Bu sonuç, değişkenlerin uzun dönem katsayılarının
hesaplanabileceği yönünde öngörüleri de beraberinde getirmiş ve hesaplanan uzun
dönem katsayıları da kısa döneme benzer bulguların kendini gösterdiğini ortaya
koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Tüketici Güveni, Zaman Serisi Analizi

Kaynakça

• Altuntaş, S.T., Sarıkovanlık, V. ve Mera, N. (2017). Effects Of Expectations And Confidence Indices On Financial Markets. The Journal of Accounting and Finance. Temmuz Özel Sayısı, 142-151.
• Arısoy, İ. (2012). Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi. Maliye Dergisi, Sayı 162, 304-3015.
• Aslanoğlu, E. ve Çelik (2007). CNBC-e Tüketici Güven-Tüketim Endeksleri ve Finansal Piyasalar. TBB, S. Erişim Adresi https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/609/Erhanaslanoglu.ppt
• Beşel, F. ve Yardımcıoğlu, F. (2016). Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki, Uluslararası Politik. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Kongresi Bildiri Kitabı, 24-26 Ağustos, İstanbul/Türkiye, 475-487.
• Bolaman, Ö. ve Mandacı, P.E. (2014). Effect Of Investor Sentiment On Stock Markets. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6(11), 51-64.
• Canbaş, S. ve Kandır, S.Y. (2007). Yatırımcı Duyarlılığının İMKB Sektör Getirileri Üzerindeki Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 219-248.
• Chen, S. S. (2011). Lack of Consumer Confidence and Stock Returns. Journal of Empirical Finance, 18(2), 225-236.
• Corredor, P., Ferrer, E. ve Santamaria, R. (2013). Investor sentiment effect in stock markets: stock characteristics or country-specific factors?, International Review of Economics and Finance, 27, 572–591.
• Dees, S. ve Brinca, P.S. (2013), Consumer Confidence As Apredictor Of Consumption Spending: Evidence For The United States And The Euroarea, International Economics 134, 1–14.
• Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
• Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Engle, R. F. ve Granger, C. W. J. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation,Estimation and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Eyüpoğlu, K. ve Eyüpoğlu, S. (2017). Ekonomik Güven Endeksi İle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 603-614.
• Garner, A. (1991). Forecasting Consumer Spending: Should Economists Pay Attention to Consumer Confidence Surveys?. Economic Review, May/June, 57-71.
• Granger, C. W. J. and Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics, 2(2), 111-120.
• Granger, C. W. J. (1964). Spectral Analysis of Economic Time Series, New Jersey: Princeton University Press.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica. 37(3), 424-438.
• Hamilton, J. D. (1994). Time Series Analysis, New Jersey: Princeton University Press.
• İbicioğlu, M. (2012). The Relationship Between Consumers’ Expectation for the Future of Economy and Stock Value: A Cross-County Analysis. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 107-115.
• Jansen, W.J. ve Nahuis, N.J. (2003). The stock market and consumer confidence: European evidence. Economics Letters, 79, 89–98.
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231-254.
• Johansen, S. (1991). Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models. Econometrica, 59, 1551-1580.
• Johansen, S. (1995). Likelihood-Based Inference in Cointegrated Vector Autoregressive Models. Oxford: Oxford University Press.
• Johansen, S. and Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
• Kandır, S.Y. (2006). Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Getirileri İlişkisi: İMKB Mali Sektör Şirketleri Üzerinde Bir Uygulama. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 217-230.
• Korkmaz, T. ve Çevik, E.İ. (2009). Reel Kesim Güven Endeksi İle İMKB 100 Endeksi Arasındaki Dinamik Nedensellik İlişkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(1), 24-37.
• Köse, A.K. ve Akkaya, M. (2016). Beklenti ve Güven Anketlerinin Finansal Piyasalara Etkisi: BIST 100 Üzerine Bir Uygulama. Bankacılar Dergisi, Sayı: 99, 3-15.
• Olgaç, S. ve Temizel, F. (2008). Yatırımcı Duyarlılığı Hisse Senedi Getirileri İlişkisi: Türkiye Örneği. TİSK AKADEMİ. II, 224-239.
• Otoo, M. W. (1999). Consumer Sentiment and The Stock Market. Board of Governors of the Federal Reserve System. Erişim Adresi https://www.federalreserve.gov/pubs/feds/1999/199960/199960pap.pdf
• Özsağır, A. (2007), Ekonomide Güven Faktörü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 46-62.
• Topuz, Y.V. (2011). Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 7, 7(1), 53-65.
• Tunalı, H. ve Özkan, İ.E., (2016). Türkiye’de Tüketici Güven Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 3(2), 54-67.
• Türkiye İstatistik Kurumu, Erişim Adresi http://www.tuik.gov.tr/, (e. 12.02.2018)
• Usul, H., Küçüksille, E. ve Karaoğlan, S. (2017). Güven Endekslerindeki Değişimlerin Hisse Senedi Piyasalarına Etkileri: Borsa İstanbul Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 685-695.