TÜRK SİGORTA ŞİRKETLERİNDE ÇALIŞANLARIN PROAKTİF KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN BAĞLAMSAL VE GÖREV PERFORMANSLARINA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Yıl 2020, Sayı: 28, 101 - 118, 21.06.2020

Melisa Erdilek Karabay , İskender Demirbilek , İbrahim Görmüş

https://doi.org/10.18092/ulikidince.678509

Cited By: 1

Öz

Hızla etkisini devam ettiren küreselleşme, iş performansları yüksek çalışanlara olan ihtiyacı ortaya koymaktadır. Bu araştırmanın amacı; Türk sigorta sektöründe faaliyet gösteren şirket çalışanlarının proaktif kişilik özelliklerinin, görev performansına ve bağlamsal performansa olan etkilerini incelemektir. Araştırma verileri, çevrimiçi anket tekniği ve kolayda örneklem yöntemiyle toplanmıştır. Veriler, merkez veya bölge müdürlükleri İstanbul, Ankara veya İzmir gibi büyükşehirlerde bulunan Türk sigorta şirketlerinde çalışan 202 kişinin katılması ile elde edilmiş olup, daha sonra araştırma hipotezleri SPSS istatistik paket programında test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda ortaya çıkan bulgular; proaktif kişiliğin bağlamsal ve görev performansı ile arasında pozitif bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmada, ayrıca örgütsel destek ve yönetici desteği değişkenlerinin, temel değişkenler arasındaki ilişkide aracı (mediatör) değişken etkisine sahip olmadığı araştırılmıştır. Analiz sonucunda, örgütsel destek değişkeni aracı bir etkiye sahipken, yönetici desteğinin aracı bir etkiye sahip olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Proaktif Kişilik, Bağlamsal Performans, Görev Performansı, Sigortacılık Sektörü

INVESTIGATION OF THE EFFECTS OF PROACTIVE PERSONALITY CHARACTERISTICS ON CONTEXTUAL AND TASK PERFORMANCE OF EMPLOYEES IN TURKISH INSURANCE COMPANIES

Öz

Globalization today requires employees having higher performance. The aim of this research is to examine the effects of proactive personality characteristics of company employees operating in Turkish insurance sector on task and contextual performance, which we call business performance. Research data were collected through online survey technique and easy sampling method. The data was obtained by the participation of 202 people working in Turkish insurance companies whose central or regional offices are located in metropolitan cities such as İstanbul, Ankara or İzmir, and then the research hypotheses were tested by multiple mediation models (Hayes, 2018) using the statistical package program. Results confirmed that there is a positive relationship between proactive personality and contextual and task performance. It was also investigated whether the variables of organizational support and executive support have a mediator role in the relationship between the main variables. As a result of the analysis, it was concluded that while organizational support variable has a mediating effect, executive support does not have a mediating effect. Further recommendations are included in the concluding section.

Kaynakça

• Bağcı, Z. (2014). Çalışanların İş Doyumunun Görev ve Bağlamsal Performansları Üzerindeki Etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(24).
• Bakker, A.B., Tims, M. ve Derks, D. (2012). Proactive Personality and Job Performance: The Role of Job Crafting and Work Engagement. Human Relations, 65(10), 1360.
• Bateman, T.S. ve Crant, J.M. (1993). The Proactive Component of Organizational Behavior: A Measure and Correlates. Journal of Organizational Behavior, 14(2).
• Borman, W.C. ve Motowidlo, S.J. (1997). Task Performance and Contextual Performance: The Meaning For Personnel Selection Research. Human Performance, 10(2), 99.
• Brochner, J., Ang, G. K. I. ve Fredriksson, G. (2010). Sustainability and the Performance Concept: Encouraging Innovative Environmental Technology in Construction. Building Research & Information, 27(6), 368.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik (1. Basım). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Caesens, G.,Marique, G., Hanin D. ve Stinglhamber, F. (2015).The Relationship Between Perceived Organizational Support And Proactive Behaviour Directed Towards The Organization. European Journal of Work and Organizational Psychology, 9.
• Castilho, A.F.P. (2015). The Relationship of Learning Culture with Contextual Performance and Negative Emotions at Work: The Mediator Role of Job Satisfaction and P-O Fit (Unpublished Master’s thesis). University of Coimbra & University of Barcelona.
• Crant, J.M. (1995). The Proactive Personality Scale and Objective Job Performance Among Real Estate Agents. Journal of Applied Psychology. 80(4), 535-536.
• Demirbilek, İ. (2017). Sigortacılıkta Kurumsal İtibar. Ö. ÇATIKKAŞ (Ed.), H. KAHRİMAN (Ed.) ve A. YATBAZ (Ed.), Sosyo Ekonomik Stratejiler I: Ekonomi - Maliye - Finans - Kamu Yönetimi (s. 261). IJOPEC Publication.
• Doğru, Ç. (2016). Algılanan Örgütsel Destek Ve Lider-Üye Etkileşiminin Bağlamsal Performansa Etkileri: Ankara'da Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ece, S., Gültekin, S. (2018). Yönetici Desteği ve Örgütsel Bağlılık: Kamu Sektöründe Bir Uygulama. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 66. Fidell, L.S. ve Tabachnick, B. (2015). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı (6. Baskı). Nobel Yayın ve Dağıtım.
• Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS (3. Baskı). SAGE Publications.
• Fuller, J.B., Hester, K. ve Cox, S.S. (2010). Proactive Personality and Job Performance: Exploring Job Autonomy as a Moderator. Journal of Managerial Issues, 22(1), 35. 36.
• Güngören, M. (2017). Algılanan Örgüt Kültürünün İş Tatmini ve İş Performansı Üzerindeki Etkisi: Havacılık Sektöründe Bir Araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.C. ve Anderson, R.E. (2014). Multivariate Data Analysis: Pearson New International Edition (7. Baskı). Essex: Pearson Education Limited.
• Hannabus, S. (1987). The Concept of Performance: a Semantic Review. Aslib Proceedings, 36(5), 150-151.
• Hayes, A.F. (2018). Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis A Regression-Based Approach (2. Baskı). Guilford Publications.
• Hosie, P. ve Nankervis, A. (2016). A Multidimensional Measure of Managers’ Contextual and Task Performance. Personnel Rewiev, 45(2), 2.
• İplik E., İplik, F.N. ve Efeoğlu, İ.E. (2014). Çalışanların Örgütsel Destek Algılarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 12.
• Kalay, F. (2016). İşletmelerde Örgütsel Adaletin İşgören Performansı Üzerindeki Etkisi: Teorik Bir İnceleme. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1),149.
• Kanten, P. ve Ulker, F.E. (2012). A Relational Approach Among Perceived Organizational Support Proactive Personality and Voice Behaviour. Social and Behavioral Sciences, 62, 1018-1019-1021.
• Katlav, E. Ö. (2016). Algılanan Etkileme Taktiklerinin İş Gören Performansı Üzerindeki Etkisini Belirlemede Kontrol Odağının Düzenleyici Rolü: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Kızıldaş, E. (2017). Kültürel Değerlere Göre Karanlık Lider Algısının Çalışan İş Performansı Etkisi Üzerine Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Kim, T.Y., Hon, A.H., Lee, D. (2010). Proactive Personality and Employee Creativity: The Effects of Job Creativity Requirement and Supervisor Support for Creativity. Creativity Research Journal, 22(1), 41-42-43.
• Motowidlo, S.J., Borman,W.C., Schmit, M.J. (1997). A Theory of Individual Differences in Task and Contextual Performance. Human Performance, 10(2), 75.
• Öcel, H. (2013). Örgüt Kimliğinin Gücü, Algılanan Örgütsel Prestij ve Kişi-Örgüt Uyumu ile Bağlamsal Performans Arasındaki İlişkiler: Örgütsel Bağlılığın Aracı Rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 28(71), 38.
• Özdemir, O. (2017). Lider Desteği ve Örgütsel Adalet Algısının İş Performansına Etkisinde Kişi-Örgüt Uyumunun Aracılık Rolü: Eğitim Sektöründe Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara.
• Şahin, F., Gürbüz, S.(2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe Yöntem-Analiz (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Sigorta Denetleme Kurulu, Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Rapor, 2017, 2-26.
• Tunca, S. (2018). Proaktif Kişilik Yapısının ve Yenilikçi Davranışın Görev Performansına Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 328.
• Türk Dil Kurumu. (2018). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=performans.
• Uncuoğlu Yolcu, İ., Çakmak, A.F. (2017). Proaktif Kişilik ile Proaktif Çalışma Davranışı İlişkisi Üzerinde Psikolojik Güçlendirmenin Etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(2), 428.