ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ (AHP) İLE MOBİLYA SANAYİ SEKTÖRÜNDE EN UYGUN TEDARİKÇİ SEÇİMİNE YÖNELİK BİR UYGULAMA

Yıl 2020, Sayı: 29, 1 - 22, 10.10.2020

Kadri Cemil Akyüz , Turan Tugay Selçuk Perçin , İbrahim Yıldırım

https://doi.org/10.18092/ulikidince.459650

Cited By: 3

Öz

Karar alma ve uygulama, işletmelerin zaman
harcadığı ve yatırım yaptığı hayati bir süreçtir. Sistematik ve mantıksal
yaklaşımlarla karar verme sorununa aranan başarılı çözümler için çok kriterli
karar verme yöntemleri (ÇKKV) karar vericilere destek olmaktadır. Orman
ürünleri sanayi sektörü içerisinde yer alan mobilya sanayi girdi, elde edilen
çıktı ve sahip olduğu ileri ve geri bağlantıları nedeni ile sektörün en yoğun
üretim yapısına sahiptir.  Fazla sayıda
tedarikçi ile çalışmak zorunda olan mobilya sanayi alanında üretim sürecinin
aksamaması için tedarikçi seçimi son derece önemli olup başarı için vazgeçilmez
niteliktedir. Bu çalışmada Trabzon Organize
Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren bir mobilya fabrikasında ÇKKV
yöntemlerinden olan Analitik Hiyerarşi Yöntemi (AHY-AHP) ile en uygun tedarikçi
seçim sürecinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Belirlenen ana ve alt
kriterler yardımıyla yapılan istatistiksel çözümleme ile tedarikçiler
sıralanmış ve mobilya fabrikası için uygun öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tedarikçi Seçimi, Analitik Hiyerarşi Yöntemi, Mobilya Sanayi

Kaynakça

• Ahıre, S, L. ve Dharom, S. R. (1995). Selection of Total Quality Management Pilot Projects Using on Multiple Criteria Decision Making Approach, The International Journal of Quality and Reliability, 12, 1, 61-81.
• An, S. H., Kim, G. H. ve Kang, K. I. (2007). A Case-Based Reasoning Cost Estimating Model Using Experience by Analytic Hierarchy Process, Building and Environment, 42, 7, 2573-2579.
• Atan, M., Maden, U. ve Akyıldız, E. (2004). Analitik Hiyerarşi Süreci Kullanımı İle Bir Bankada Kredi Taleplerinin Değerlendirilmesi, 8. Ulusal Finans Sempozyumu, 319-335, İstanbul.
• Ayağ, Z., Özdemir, R. G. ve Uğuz, H. (2004). ERP Yazılımlarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Karar Destek Modeli, 24. Ulusal Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği Kongresi YA/EM, 1-4, Adana.
• Aydın, S. Z. (2007). Tedarik Zinciri Yönetiminde Stratejik İttifak Olarak Üçüncü Parti Lojistik, Isparta: Fakülte Kitabevi Yayınları, Isparta.
• Barbarasoglu, G. ve Yazgaç, T. (1997). An Application of the Analytic Hierarchy Process to the Supplier Selection Problem, Production and Inventory Management Journal, 14-21.
• Barutçu, S. (2007). İnternet Tabanlı Tedarik Zinciri Yönetim ve Denizli Tekstil İşletmelerinin İnternet Tabanlı Tedarik Zinciri Yönetiminden Yararlanma Durumuna Yönelik Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 133-150.
• Belton, V. ve Gear, T. (1982). On a Shortcoming of Saaty's Method of Analytic Hierarchies. Omega, 11, 3, 226-230.
• Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2012). Mobilya Sektörü İnovasyon ve Pazar Araştırma Raporu.
• Bowersox, D. J., Closs, D. J. ve Cooper, B. M. (2007). Supply Chain Logistics Management. The McGraw-Hill Companies, Inc.
• Chan, F. T. S. ve Kumar, N. (2007). Global Supplier Development Considering Risk Factors Using Fuzzy Extended AHP-Based Approach , Omega The International Journal of Management Science, 35, 417-431.
• Chın, K., Simon, C. ve Tummala, R.V. M. (1999). An Evaluation of Success Factors Using the AHP to Implement ISO 14001-Based EMS, The International Journal of Quality and Reliability Management, 16, 4, 341-361.
• Chopra, S. ve Meindl, P. (2007). Supply Chain Management Strategy, Planning, and Operation, Pearson Prentice Hall, Third Edition, New Jersey.
• Cox, M. A. A. (2007). Examining Alternatives in the Interval Analytic Hierarchy Process Using Complete Enumeration, European Journal of Operational Research , 180, 2, 957-962.
• Croxton, K. L., Dastugue, G., Sebastian, J., Lambert, D., M. ve Rogers, D., S. (2001). The Supply Chain Management Process, The International Journal of Logistics Management, 12, 2, 13-36.
• Çam, H. ve Toraman, A. (2003). Hazar Petrollerinin Pazar Stratejisi ve AHY Esaslı Alternatif Güzergah Değerlendirme Modeli, İTÜ Mühendislik Dergisi, 2, 6, 41-46.
• Çelik, P., 2012. Gsm Operatörlerinin Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: Ktü İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Çerçioğlu, H., Mehmet, E., B. Bilal, T. ve Ali, E. (2004). Tedarikçi Seçiminde Dempster- Shafer AHP Modeli, YA/EM – XXIV Ulusal Kongresi, Gaziantep, 15-18.
• Dağdeviren, M. ve Eraslan, E. (2008). Promethee Sıralama Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23, 1, 69- 75.
• Dağdeviren, M. ve Eren, T. (2001). Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16, 2, 41-52.
• Dağdeviren, M., Akay, K. ve Kurt, M. (2004). İş Değerlendirme Sürecinde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Uygulaması, Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi, 19, 2, 131-138.
• Demirdöğen, O. ve Küçük, O. (2007). Malzeme Akışının Etkinliğinde Tedarik Zinciri Yönetiminin Önemi, 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, Malatya, 22-30.
• Durdudiler, M. (2006). Perakende Sektöründe Tedarikçi Performans Değerlemesinde AHP ve Bulanık AHP Uygulaması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dursun, E. (2009). Bulanık AHP Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi ve Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Eleren, A. (2006). Kuruluş Yeri Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile Belirlenmesi; Deri Sektörü Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20, 2, 405-416.
• Ganeshan, R. ve Harrison., T. P. (2002). An Introduction to Supply Chain Management. Department of Management Science and Information Sysems, Penn State University, U.S.A.
• Genç, R. (2009). Çağımızın Mesleği Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetiminin Yöntem ve Kavramları, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Göze, E., A. (2008). Analitik Ağ Süreci ile Sürdürülebilir Bir Üçüncü Parti Lojistik Servis Sağlayıcısı Seçimi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Güleş, H., K. Paksoy, T., Bülbül, H. ve Özceylan, E. (2010). Tedarik Zinciri Yönetimi Stratejik Planlama ve Optimizasyon, Ankara: Gazi Kitapevi.
• Güner, H. (2005). Bulanık AHP ve Bir İşletme İçin Tedarikçi Seçim Problemin Uygulanması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Haq, A., N. ve Kannan, G. (2006). Fuzzy Analytical Hierarchy Process for Evaluating and Selecting A Vendor in A Supply Chain Model, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 29, 7, 826-835.
• Herişçakar, E. (1999). Gemi Ana Makine Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri AHP ve SMART Uygulaması, Gemi İnşaatı ve Deniz Teknolojisi Teknik Kongresi, 240-256, İstanbul.
• Honert, R., C., V., D. ve Lootsma, F. A. (1996). Group Preference Aggregation in the Multiplicative AHP the Model of the Group Decision Process and Pareto Optimality, European Journal of Operational Research , 96, 363-370.
• Kapar, K., 2011. Tedarik Zinciri Yönetimi ve Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Sürecinin Kullanılması ve Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Karabacak, G., 2012. Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Analitik Ağ Süreci ile Mühimmat Seçimi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Karagöz, S. (2009). Tedarik Zinciri Yönetiminde Tedarikçi Seçimi ve AHP ile Uygulanması. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Kazancıoğlu, Y. (2008). Lojistik Yönetimi Sürecinde Tedarikçi Seçimi ve Performans Değerlendirilmesinin Yöneylem Araştırması Teknikleri ile Gerçekleştirilmesi: AHP (Analitik Hiyerarşi Prosesi) ve DEA (Veri Zarflama Analizi) uygulanması. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kehoe, D. ve Boughton, N. (2001). Internet Based Supply Chain Management A Classification of Approaches to Manufacturing Planning and Control, International Journal of Operations & Production Management, 21, 4, 516-524.
• Kent, S., 2014. İnşaat Sektöründe Ahp Yöntemiyle Malzeme Tedarik Zinciri Yönetimi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Keskin, M., H. (2009). Lojistik Tedarik Zinciri Yönetimi Geçmişi, Değişimi, Bugünü, Geleceği, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kuruüzüm, A. ve Atsan, N. (2001). Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 83-105.
• Lambert, D., M. Stock, J., R. ve Ellram, L., M. (1998). Fundamentals of Logistic Management, International Education, Singapore: Mcgraw Hill.
• Lummus, R., R. ve Vokurka, R., J. (1999). Defining Supply Chain Management: A Historical Perspective and Practical Guidelines, Industrial Management & Data Systems, 99, 1, 11-17.
• Lummus, R., R. Krumwiede, D., W. ve Vokurka, R., J. (2001). The Relationship of Logistics to Supply Chain Management, Developing A Common Industry Definition, Industrial Management and Data Systems, 101, 8, 426-431.
• Müsiad, (2013). Türkiye Ekonomisi Raporu, Güven Ekonomisinde Büyümenin Finansmanı, Haziran, İstanbul.
• Nalbantçılar, B., A., 2012. Tedarik Zinciri Yönetiminde Alıcı-Tedarikçi İlişkileri ve Makine Tedarikçisi Seçimi Probleminin Ahp ile Çözümlenmesi. (Yaınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ounnar, F. Pujo, P. Mekaouche, L. ve Giambiasi, N. (2007). Customer-Supplier Relationship Management in an Intelligent Supply Chain Network, Production Planning and Control, 18, 5, 377-387.
• Özdemir, A., İ. (2004). Tedarik Zinciri Yönetiminin Gelişimi, Süreçleri ve Yararları, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 87-96.
• Özgüven, N. (2011). Vakıf Üniversitesi Tercihinin Analitik Hiyerarşi Süreci ile Belirlenmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 279-290.
• Paksoy,T. (2005). Tedarik Zinciri Yönetiminde Dağıtım Ağlarının Tasarımı ve Optimizasyonu: Malzeme İhtiyaç Kısıtı Altında Stratejik Bir Üretim Dağıtım Modeli, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 435-454.
• Ramanathan, R. ve Ganesh, L., S. (1995). Using AHP for Resource Allocation Problems, European Journal of Operational Research, 80, 410-417.
• Royendegh, B., D. ve Erol, S. (2004). Performance Measurement in Iran of Amir Kabir University Faculties Using Hierarchical DEA/AHP Methodology, Yöneylem Araştırması/Endüstri Mühendisliği (YA/EM) – XXIV Ulusal Kongresi, Haziran, Gaziantep-Adana.
• Russel, S., H. (2008). Supply Chain Management More Than Integrated Logistics. Air Force, Journal of Logistics, 31, 2, 56-63.
• Saaty, T., L. (1994). Fundamentals of Decision Making and Priority Theory, Pittsburgh: RWS.
• Saaty, T., L. (1972). An Eigenvalue Allocation Model for Prioritization and Plannig Energy, Managment and Policy Center, Universty of Pennsylvania .
• Saaty, T., L. (1980). The Analytic Hierarchy Process, McGraw-Hill, New York.
• Saaty, T., L. (1990). Physics as a Decision Theory, European Journal of Operational Research, 48, 1, 98-104.
• Saaty, T., L. (1991). Some Mathematical Concepts of the Analytic Hierarchy Process, Behaviometrica, 29, 1-9.
• Soner, S. ve Önüt, S. (2006). Multi-Criteria Supplier Selection: An Electre-AHP Application, Journal of Engineering and Natural Sciences, Sigma (2006/4), 110- 120.
• Şen, E. (2008). Kobi’lerin Uluslararası Rekabet Güçlerini Artırmada Tedarik Zinciri Yönetiminin Önemi, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Ankara
• Tadısına, S. K., Troutt, M. D. ve Bhasin, V. (1991). Selecting a Doctoral Programme Using the Analytic Hierarchy Process-The Importance of Perspective, The Journal of the Operational Research Society, 42, 8, 631-640.
• Tam, M., C., Y. ve Tummala, V., M., R. (2001). An Application of the AHP in vendor selection of a telecommunications system, Omega, 29, 2, 171- 182.
• Timor, M. (2011). Analitik Hiyerarşi Prosesi, Birinci Baskı, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Turgut, Ç., E., 2015. Tedarik Zinciri Yönetiminde AHP ve Bulanık AHP Yöntemi Kullanılarak Tedarikçilerin Performansının Ölçülmesi, Yeni Yöntem Önerileri ve Uygulamaları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tülegen, T. (2011). Altı Sigma Metodolojisinin Mobilya Sektörüne Uygulanması ve Örnek Bir Çalışma (Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Uzay, N. ve Uzay, Ş. (2004). Türkiye’de Mobilya Sektörünün İhracat Potanasiyeli ve İhracat teşviklerinin Etkinliği: Kayseri Mobilya Sanayinde Uygulama, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18, 3-4.
• Uzkurt, C. (2008). Pazarlamada Değer Yaratma Aracı Olarak Yenilik Yönetimi ve Yenilikçi Örgüt Kültürü, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Ünal, G., 2008. Lojistikte Hizmet Sağlayıcısı Seçiminde Ahp ve Topsıs Yöntemlerinin Uygulanması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Üstündağ, A. (2008). RFID ve Tedarik Zinciri, İstanbul: Sistem Kitapevi.
• Wang, L., Jian, C. ve Jun, W. (2007). Selection of Optimum Maintenance Strategies Based on a Fuzzy Analytic Hierarchy Process, International Journal of Production Economics, 107, 1, 151-163.
• Yalçın, Y., 2010. Tedarikçi Kalite Sistemi Değerlendirilmesinde Analitik Hiyarerşik Proses Uygulaması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yaralıoğlu, K. (2001). Performans Değerlendirmede Analitik Hiyerarşi Prosesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 16, 1, 129-142.
• Yetim, S. (2004). Tek Değişkenli Reel Değerli Fonksiyonlarda Türev Kavramına Etki Eden Bazı Matematik Kavramların Analitik Hiyerarşi Prosesi ile Analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12, 1, 137-156.
• Yılmaz, İ. (2006). Lojistik Yönetimi Açısından Üçüncü Parti Lojistik İşletmelerinin Tedarik Zincirindeki Rolü ve Bir Uygulama. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yoo, K., E. ve Youn, C., C. (2006). Analytic Hierarchy Process Approach for Identifying Relative Importance of Factors to Improve Passenger Security Checks at Airport. Journal of Air Transport Management, 12, 135-142.
• Yurdakul, M. (2002). Measuring A Manufacturng System’s Performance Using Saaty’s System With Feedback Approach, Integrated Manufacturing Systems, 13, 1, 29-44.
• Yüksel, H. (2010). Üretim/İşlemler Yönetimi Temel Kavramlar, İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.