DİNİ BAĞLILIK, ÇEVRE BİLİNCİ VE DIŞA DÖNÜKLÜĞÜN YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA NİYETİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: Z KUŞAĞI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2022, Sayı: 34, 97 - 116, 31.01.2022

İbrahim Yemez

https://doi.org/10.18092/ulikidince.939010

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada dini bağlılık, çevre bilinci ve dışa dönüklük faktörlerinin tüketicilerin yeşil ürün satın alma niyetleri üzerindeki etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Online örnekleme yöntemiyle 1 Mart-30 Nisan 2021 tarhilerinde 17-21 yaşında, toplam 434 kişiden veri toplanmıştır. Toplanan veriler PLS-SEM yöntemiyle Doğrulayıcı Faktör Analizi ve Yol Analizine tabi tutulmuştur. İlk olarak araştırmada kullanılan ölçeğin geçerliliği ve güvenirliği kanıtlanmıştır. Daha sonra araştırma modeli ve hipotezleri Yol Analizi ile test edilmiştir. Analiz sonucunda hipotezlerinin tamamının kabul edildiği görülmüştür. Buna göre Dini Bağlılık fatörü Çevre Bilinci, Dışa Dönüklük ve Yeşil Ürün Satın Alma Niyetini pozitif ve anlamlı bir şekilde etkilemektedir. Dışa Dönüklük faktörü Çevre Bilinci ve Yeşil Ürün Satın Alma Niyetini pozitif ve anlamlı bir şekilde etkilemektedir. Son olarak Çevre Bilinci faktörü de Yeşil Ürün Satın Alma Niyetini pozitif ve anlamlı bir şekilde etkilemektedir. Tüm faktörlerin Yeşil Ürün Satın Alma Niyetini yaklaşık olarak %44 oranında ve pozitif bir şekilde etkilediği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dini Bağlılık, Çevre Bilinci, Dışa Dönüklük, Yeşil Ürün, Z Kuşağı

Kaynakça

• Akdoğan, L., Durmaz, Y., Değirmenci, B., (2020). Algılanan Tüketici Etkililiğinin Ekolojik Bilinçli Tü-ketici Davranışı Üzerine Etkisi: Çevresel Kaygının Aracılık Rolü, Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(20), 95-117. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/asbider/issue/54336/737849.
• Altuğ, N.,Özhan, Ş. ve Meco, S. (2020). Dışa Dönüklük Ve Yeşil Reklama Yönelik Tutumların Yeşil Satın Alma Niyetine Etkisi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16(1), 186-198.
• Amankwaa, A. A., Reed, R. Jr. ve Owens, D.A. (2012). Church Attendance and Alcohol Consumption Level: Reasons for not Drinking Alcohol among College Students. International Journal of Humanities and Social Science,2(4) [Special Issue – February 2012].
• Aracıoğlu, B., & Tatlıdil, R. (2009). Tüketicilerin Satın Alma Davranışında Çevre Bilincinin Etkileri. Ege Akademik Bakış , 9 (2), 435-461.
• Arbuthnot J. (1977). The roles of attitudinal and personality variables in the prediction of envi-ronmental behaviour and knowledge. Environment and Behaviour 9(2): 237–232.
• Ayten, Ali. (2010). ‘Sahip Olma’ Mı ‘Emanet Görme’ Mi? ‐Çevre Bilinci Ve Dindarlık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma‐, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10(2), ss. 203 ‐233.
• Ayten, Ali.(2005). Kendini Gerçekleştirme ve Dindarlık: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştır-ma, Marmara Üniversitesi İlahiyat fakültesi Dergisi (MÜİFD), 29, s. 194-203.
• Balderjahn I. (1988). Personality variables and environmental attitudes as predictors of ecologi-cally responsible consumption patterns. Journal of Business Research 17: 51–56.
• Baltaş, A. (2013). İnsana ve işe değer katan yeni İK. (2. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Berkman, M. İ. (2009). Net Kuşağının Bilgisayar Ve TV Kullanımı Biçimler Üzerinden Etkileşimli TV’ye Dair Tutumları Üzerine Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bumın Doyduk, H. ve Aykaç, C. (2018). Asseing The Effect Of Product Innovations On Consumer Satisfaction: A Green Perspective . Yönetim Bilimleri Dergisi,16(31) , 41-58 .
• Campbell, D. E. (2005). Religious Affiliation and Commitment, Measurement of. Encyclopedia of Social Measurement, 367–375. doi:10.1016/b0-12-369398-5/00485-0
• Chin, W. W., & Newsted, P. R. (1999). Structural Equation Modeling Analysis With Small Samples Using Partial Least Squares. In: Hoyle R (Ed.), Dtatistical Strategies For Small Sample Re-search (pp.307-341). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Essoo, N. ve Dibb, S. (2004). Religious Influences on Shopping Behaviour: An Exploratory Study, Journal of Marketing Management, 20. s.683-712.
• Fornell, C. ve Larcker, D.F. (1981). Evaluating Structural Equation Models With Unobservable Va-riables And Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18, 39-50.
• Fraj E, Martı´nez E. (2003). The Effects of Personality on Ecological Consumer Behaviour, Interna-tional Association for Research in Economic Psychology 2003 Proceedings, Christchurch, New Zealand.
• Fraj, E., & Martinez, E. (2006). Influence of personality on ecological consumer behaviour. Journal of Consumer Behaviour, 5(3), s. 167–181.
• Furseth, İnger ve Repstad, Pal (2011). Din Sosyolojisine Giriş. (Çev. İhsan Çapcıoğlu, Halil Aydınalp). Ankara: Birleşik Kitabevi Yay.
• Gürses, İbrahim.(2007). ‘Din Eğitimi Kişilik İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi (UÜİFD),16(2), s. 115-118.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., ve Tatham, R. L. (2016). Multivariate Data Analysis. Pearson Education Limited.
• Hamarat, B, Güler, O., Duran, E., Gümüş, M. ve Tufan, E. (2014). Çevresel Tehdit, Çevresel Bilinç Ve Çevresel Tutum Çevre Odaklı Davranışı Etkiler Mi? Çanakkale Sivil Toplum Kuruluşları Örneği . Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2) , 26-56 .
• Hanzaee, K. H. ve Ramezani, M. R.(2011). Intention to Halal Products in the World Markets, Inter-disciplinary Journal of Research in Business, 1(5), 1-7.
• Hao-Chen Huanga, Tzong-Huei Linb, Mei-Chi Laic, Tzu-Ling Lin, “Environmental consciousness and green customer behavior: An examination of motivation crowding effect”, International Journal of Hospitality Management 40 (2014)pp. 139–149
• Henseler, J., Christian M.R. ve Sarstedt, M. (2015). A New Criterion For Assessing Disci-Rimant Va-lidity İn Variance-Based Structural Equation Modeling. Journal of the Academy of Marke-ting Science, 43, 115-135.
• Hosseini, S., Mirzaei, M. ve Iranmanesh, M. (2020). Determinants Of Muslims’ Willingness To Pay For Halal Certified Food:Does Religious Commitment Act As A Moderator İn The Relati-onships?, Journal of Islamic Marketing 11(6), 1225-1243.
• https://datadictionary.nhs.uk/nhs_business_definitions/religious_affiliation.html (E.T.:12.05.2021)
• Karacoskun, M. Dogan. (2004). Dinî İnanç-Dinî Davranış İlişkisine Sosyo-Psikolojik Yaklaşımlar. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, IV. Sayı:2. s.23-36.
• Keleş, R. ve Hamamcı C. (1998). Çevrebilim (3. Basım). Ankara: İmge Kitabevi.
• Kımter, Nurten. (2015). İlgili–Seven Anne-Baba Tutumları İle Din ve Dindarlık Arasındaki İlişki Üze-rine, Dini Araştırmalar Dergisi (DAD), 18, (46), s. 9-44.
• Kır, Serpil. (2019). Dijital Kuşaklar Ve Dijital Ortamlar: Türkiye-Kırgızistan Y Kuşağı Örneklemi Üze-rine Bir İnceleme. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(4), 3585-3607.
• Kumar P and Ghodeswar BM (2015). Factors Affecting Consumers’ Green Product Purchase Deci-sions. Marketing Intelligence and Planning, 33(3): 330-347.
• Mahmoud TO (2018). Impact Of Green Marketing Mix On Purchase İntention. International Journal of Advanced and Applied Sciences, 5(2): 127-135 https://doi.org/10.21833/ijaas.2018.02.020
• McCrae, R.R., ve Costa, P.T. (1995). Domains and facets: Hierarchical personality assessment using the revised NEO personality inventory. Journal of Personality Assessment, 64(1), s. 21-50.
• Mehmedoğlu, Ali Ulvi.(1999). Dindarlarda ve Dindar Olmayanlarda Kişilik Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Onur, A., Çağlar, A., & Salman, M. (2016). 5 Yaş Okulöncesi Çocuklarda Atık Kâğıtların Değerlendi-rilmesi ve Çevre Bilincinin Kazandırılması. Kastamonu Eğitim Dergis, 24 (5), 2457-2468.
• Paul, J., Modi, A., & Patel, J. (2016). Predicting Green Product Consumption Using Theory Of Planned Behavior And Reasoned Action. Journal of retailing and consumer services, 29, s. 123-134.
• Rashid, N. R. N. A. (2009). Awareness Of Eco-Label İn Malaysia’s Green Marketing İnitiative. Inter-national Journal of Business and Management, 4(8), 132-141.
• Robert, J.A., Bacon, D.R., 1997. Exploring the subtle relationships between environ-mental con-cern and ecologically conscious consumer behavior. J. Business Res. 40 (1), s. 79–89.
• Samdahl, M.E., Robertson, R., 1989. Social determinants of environmental concern:specification and test of the model. Environ. Behav. 21 (1), s. 57–81.
• Senemoğlu, Nuray. (2011). Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Nobel Yayıncılık
• Tseng SC and Hung SW (2013). A Framework İdentifying The Gaps Between Customers' Expecta-tions And Their Perceptions İn Green Products. Journal of Cleaner Production, 59: 174-184.
• Ünal, Vehbi. (2010). Çevre Sorunları Ve Dindarlık İlişkisi “Kayseri Örneği” (Yayınlanmamış Doktora Tezi), T.C. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Sosyolojisi Bilim Dalı, Konya.
• Yaşar, M. (2017). Hedonik Ve Faydacı Tüketim Bağlamında Tüketici Davranışlarının İncelenmesi: Gençlerin Hedonik Tüketim Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Yaşlıoğlu, M.(2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi Ve Geçerlilik: Keşfedici Ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46 (0), 74-85. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuisletme/issue/32177/357061
• Yüce, Fatma. (2009). Gençlerde Dini Yönelim ve Kişilik (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi),, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Zimmer, M.R., Stafford, T.F., Stafford, M.R., 1994. Green issues: dimensions of envi-ronmental concern. J. Business Res. 30 (1), s. 63–74.