ÖRGÜTLERDE POLİTİKA ALGILAMALARININ SAPKIN ÖRGÜTSEL DAVRANIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: POZİTİF PSİKOLOJİK SERMAYENİN ARACI ROLÜ

Yıl 2022, Sayı: 36, 63 - 82, 07.08.2022

Ebru Aykan Gül Karakuş

https://doi.org/10.18092/ulikidince.953736

Öz

Günümüzde insana değer verilerek örgütte pozitif iklimin oluşturulması yoluyla, rekabette önde olunacağı ifade edilmektedir. Dolayısıyla örgütte gerçekleştirilen negatif davranışların nedenleri ile bunların engellenmesi için neler yapılması gerektiğine odaklanan çalışmaların arttığı görülmektedir. Buradan hareketle çalışmanın amacı, örgütsel politika algılamasının sapkın örgütsel davranışlar üzerindeki etkisini belirlemek ve bu iki değişken arasındaki ilişkide pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolünü tespit etmektir. 584 otel çalışanı ile gerçekleştirilen araştırmada örgütsel politika algılamalarının sapkın örgütsel davranışlar ve pozitif psikolojik sermaye üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Örgütsel politika algılamalarınınsa sapkın örgütsel davranışlar üzerindeki dolaylı etkisinde, pozitif psikolojik sermayenin kısmi aracılık rolü üstlendiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Politika Algılaması, Sapkın Örgütsel Davranış, Psikolojik Sermaye

Kaynakça

• Abbas, M., Raja, U., Darr, W. ve Bouckenooghe D. (2014). Combined effects of perceived politics and psychological capital on job satisfaction, turnover ıntentions and performance. Journal of Management, 40 (7), 1813-1830.
• Akçay, V. H. (2012). Pozitif psikolojik sermayenin iş tatmini ile ilişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (1), 123-140.
• Altıntaş, F Ç. (2007). Örgüt yapısının örgütsel politika ve işlem adaleti üzerine etkisinin yapısal denklem modellemesi yardımıyla analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 151-168. Bandura, A. ve Locke, E. A. (2003). Negative self-efficacy and goal effects revisited. Journal of Applied Psychology, 88 (1), 87-99.
• Baron, R. A. ve Neuman, J. H. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182. Bennett, R. J. ve Robinson, S. L. (2000). Development of a measure of workplace deviance. Journal of Applied Psychology, 85 (3), 349-360.
• Bursalı, Y. M. ve Bağcı, Z. (2011). Çalışanların örgütsel politika algıları ile politik davranışları arasındaki karşılıklı ilişkiler. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 23-41.
• Can, H. (Ed.). (2006).Örgütsel davranış. İstanbul: Arıkan Basım Yayım Dağıtım.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Pastorelli, C.ve Cervone D. (2004). The contribution of self-efficacy beliefs to psychosocial outcomes in adolescence: Predicting beyond global dispositional tendencies. Personality and Individual Differences, 37 (4), 751-763.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi.
• Demir, M. ve Tütüncü, Ö. (2010). Ağırlama işletmelerinde örgütsel sapma ile işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişki. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21 (1), 64-74.
• Erkmen, T. ve Esen, E. (2013). Psikolojik sermaye ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Öneri Dergisi, 10 (39), 23-30.
• Erol, E. (2015). Perceptions of organizational politics scale (pops) questionnaire into Turkish: A validity and reliability study. International Journal of Assessment Tools in Education, 2 (1), 58-78.
• Ferris, G. R. ve Kacmar, K. M. (1992). Perceptions of organizational politics. Journal of Management, 18 (1), 93-116.
• Ferris, G. R., Adams, G., Kolodinsky, R. W., Hochwarter, W. A. ve Ammeter, A. P. (2002). Perceptions of organizational politics: Theory and research directions. Research in Multi-Level Issues, 1, 179-254.
• Gruys, M. L. ve Sackett, P. R. (2003). Investigating the dimensionality of counterproductive work behavior. International Journal of Selection and Assessment, 11 (1), 30-42.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Harrell‐Cook, G., Ferris, G. R. ve Dulebohn, J. H. (1999). Political behaviors as moderators of the perceptions of organizational politics-work outcomes relationships. Journal of Organizational Behavior, 20 (7), 1093-1105.
• Harris, K. J., Andrews, M. C.ve Kacmar, K. M. (2007). The moderating effects of justice on the relationship between organizational politics and workplace attitudes. J Bus Psychol, 22, 135-144.
• Kacmar, K. M. ve Ferris, G. R. (1991). Perceptions of organizational politics scale (pops): Development and construct validation. Educational and Psychological Measurement, 51 (1), 193-205.
• Kacmar, K. M. ve Carlson, D. S. (1997). Further validation of the perceptions of politics scale (POPS): A multiple sample investigation. Journal of Management, 23 (5), 627-658.
• Kacmar, K. M., Bozeman, D. P., Carlson, D. S. ve Anthony, W. P. (1999). An examination of the perceptions of organizational politics model: Replication and extension. Human Relations, 52 (3), 383-416.
• Kanten, P. ve Yeşiltaş, M. (2013). Pozitif örgütsel davranışlar üzerine kavramsal bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4 (8), 83-106.
• Keleş, H. N. (2011). Pozitif psikolojik sermaye: Tanımı, bileşenleri ve örgüt yönetimine etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3 (2), 343-350.
• Kelloway, E. K., Francis L., Prosser, M. ve Cameron, J. E. (2010). Counterproductive work behavior as protest. Human Resource Management Review, 20, 18-25.
• Koçel, T. (2005). İşletme yöneticiliği (10. Baskı). İstanbul: Arıkan Basım Yayım Dağıtım.
• Kumlu, T. ve Nergiz, H. G. (2018). Otel işletmesi çalışanlarının pozitif psikolojik sermaye düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 1-13.
• Landells, E. ve Albrecht, S. L. (2013). Organizational political climate: Shared perceptions about the building and use of power bases. Human Resource Management Review, 23 (4), 357-365.
• Lawrence, T. B. ve Robinson, S. L. (2007). Ain’t misbehavin: Workplace deviance as organizational resistance. Journal of Management, 33 (3), 378-394.
• Luthans, F., Kyle W. L. ve Luthans, B. C. (2004). Positive psychological capital: Beyond human and social capital. Business Horizons, 47(1), 45-50.
• Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J., Norman, S. M. ve Combs, G. M. (2006). Psychological capital development: Toward a micro‐intervention. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 27 (3), 387-393.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. ve Norman S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60 (3), 541-572.
• Luthans, F. ve Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. Journal of Management, 33 (3), 321-349.
• Luthans, F., Youssef, C. M. ve Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. New York: Oxford University Press.
• Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J. ve Peterson, S. J. (2010). The development and resulting performance ımpact of positive psychological capital. Human Resource Development Quarterly, 21 (1), 41-67.
• Mangione, T. W. ve Quinn, R. P. (1975). Job satisfaction, counterproductive behavior, and drug use at work, Journal of Applied Psychology, 60 (1), 114-116.
• Muhammad, A. H. (2007). Antecedents of organizational politics perceptions in Kuwait business organizations. Competitiveness Review: An International Business Journal, 17 (4), 234-247.
• Nakip, M. (2013).Pazarlama araştırmaları, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Nasurdin, A. M., Ahmad, H. N. ve Razalli, A. A. (2014). Politics, justice, stress, and deviant behaviour in organizations: An empirical analysis. International Journal of Business&Society, 15 (2), 235-254.
• O'Brien, K. E. ve Allen, T. D. (2007). The relative importance of correlates of organizational citizenship behavior and counterproductive work behavior using multiple sources of data. Human Performance, 21 (1), 62-88.
• Oruç, E.ve Kutaniş, R. Ö. (2015). Pozitif psikolojik sermayenin örgüt içi politik davranışlara etkisi: Akademisyenler üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7 (3), 36-58.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2005). Örgütsel davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları: 149.
• Özkalp, E., Aydın, U. ve Tekeli, S. (2012). Sapkın örgütsel davranışlar ve çalışma yaşamında yeni bir olgu: Sanal kaytarma (cyberloafing) ve iş ilişkilerine etkileri. Çimento İşveren Sendikası Dergisi, 26 (2), 8-33.
• Parker, C. P., Dipboye, R. L. ve Jackson, S. L. (1995). Perceptions of organizational politics: An investigation of antecedents and consequences. Journal of Management, 21 (5), 891-912.
• Pizam, A. ve Shani, A. (2011). Bugünün ve geleceğin müdürlerinin perspektifinden ağırlama endüstrisinin doğası. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22 (1), 76-86.
• Robinson, S. L. ve Bennett, R. J. (1995). A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling study. The Academy of Management Journal, 38 (2), 555-572.
• Spector, P. E. ve Fox, S. (2002). An emotion-centered model of voluntary work behavior: Some parallels between counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior. Human Resource Management Review, 12 (2), 269-292.
• Spector, P. E., Fox, S., Penney, L. M., Bruursema, K., Goh, A. ve Kessler, S. (2006). The dimensionality of counterproductivity: Are all counterproductive behaviors created equal?. Journal of Vocational Behavior, 68, 446-460.
• Şevik, Ü. (2019). Algılanan örgütsel politika ile pozitif psikolojik sermayenin iş tatmini, işten ayrılma niyeti ve örgütsel sessizlik üzerine etkisi: Afyonkarahisar örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Terry, R. M. ve Steffensmeier, D. J. (1998). Conceptual and theoretical ıssues in the study of deviance. Deviant Behavior, 9 (1), 55-76.
• Varoğlu, Demet ve Sığrı Ü. (2015).Örgütsel davranışın karanlık yüzü: İşyerinde üretkenlik karşıtı davranışlar. Ü. Sığrı, & S. Gürbüz (Ed.), Örgütsel davranış (3. Baskı), 674-706, İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Wiltshire, J., Bourdage, J. S. ve Lee, K.. (2014). Honesty-humility and perceptions of organizational politics in predicting workplace outcomes. Journal of Business & Psychology, 29 (2), 235-251.