VERGİLEMEDE BİLGİ DEĞİŞİMİ VE VERGİ CENNETLERİNE İLİŞKİN KURUMSAL ÖNLEMLER

Yıl 2023, Sayı: C-iasoS 2022 Özel Sayısı, 117 - 132, 30.03.2023

Ercan Bahtiyar

https://doi.org/10.18092/ulikidince.1239205

Öz

Bireylerin ya da şirketlerin ekonomik faaliyetlerinden elde ettiği gelirin eksiksiz bir şekilde vergilendirilebilmesi için birçok önlem geliştirilmiştir. Buradaki temel amaç vergi kayıp ve kaçaklarını ortadan kaldırmak ve sürdürülebilir bir vergi kontrol mekanizması sağlamaktır. Yalnızca bazı ülkelerin geliştirmiş olduğu sıkı bir vergi sistemi, sermayenin küresel boyutta hareket etmeye başlaması ile birlikte tek başına yetersiz bir sistem haline gelmiştir. Bu yüzden diğer ülkeler ile işbirliğinin yanında kurumsal ve geniş kapsamlı önlemlerin geliştirilmesi gerekliliği, vergi kaybına uğrayan her ülkenin önem verdiği bir durum haline gelmiştir. Bu amaca yönelik olarak OECD ve AB gibi organizasyonların geliştirmiş olduğu otomatik bilgi değişimi mekanizmasının, işbirliği yapan ülke sayısı arttıkça başarısının arttığı görülmektedir. Bilgi değişimi ile ilgili hazırlanan kurumsal raporlarda bu organizasyonlarla vergisel anlamda iş birliği yapmayan ülkelerin listesi de düzenlenmekte, bu duruma karşı alınacak önlemler ifade edilmektedir. Çalışmada güncel raporlar ve resmi olarak vergi cenneti şeklinde ifade edilmese de ilgili listelerde bulunan veya listelerden çıkarılan, ancak halen vergi cenneti özellikleri taşıyan ülkeler üzerine genel bir inceleme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Değişimi, Vergi Cennetleri, Avrupa Birliği, OECD

INFORMATION EXCHANGE IN TAXATION AND INSTITUTIONAL MEASURES FOR TAX HAVENS

Öz

Many measures have been developed to ensure that the income earned by individuals or companies from their economic activities is completely taxed. The main aim is to reduce tax losses and evasion and to provide a sustainable tax control mechanism. A rigorous tax system developed by only some countries has become an inefficient system by its own as capital has started to move globally. Therefore, the necessity to develop institutional and comprehensive measures in addition to cooperation with other countries has become an important issue for every country that suffers from tax losses. The automatic exchange of information mechanisms developed by organizations such as the OECD and the EU for this objective have become more successful as the number of cooperating countries increases. In the corporate reports prepared on information exchange, a list of countries that do not cooperate with these organizations in tax terms is also prepared and the measures to be taken against this situation are stated. In this study, a general analysis has been made on the current reports and the countries that are not officially referred to as tax havens, but are included in the relevant lists or removed from the lists but still carry the characteristics of tax havens.

Anahtar Kelimeler

Information Exchange, Tax Havens, European Union, OECD

Kaynakça

• Aktuğ, M. ve Öz, E. (2021), Küresel Vergi Şeffaflığının Artırılmasında Uluslararası Bilgi Paylaşımının Rolü, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(1), 115-148.
• Batırel, Ö. F. (2014). Vergi Bilgi Değişim Anlaşmaları ve Vergi Cennetleri, Journal of Life Economics, 2, 43-50.
• Beer, S., Coelho, M., ve Leduc, S. (2019). Hidden Treasures: The Impact of Automatic Exchange of Information on Cross-Border Tax Evasion. Proceedings. Annual Conference on Taxation and Minutes of the Annual Meeting of the National Tax Association, 112, 1–28.
• Bennedsen, M., ve Zeume, S. (2015). Corporate Tax Havens and Shareholder Value. Proceedings. Annual Conference on Taxation and Minutes of the Annual Meeting of the National Tax Association, 108, 1–62.
• Bilgin S. ve Yılmaz, A (2019). Vergi Güvenliği Açısından Otomatik Bilgi Değişimi, Assam Uluslararası Hakemli Dergi, 13. UA KAYSEM bildirileri Özel Sayısı.
• Bilicka, K. ve Fuest, C. (2014). With Which Countries do Tax Havens Share Information?, Int Tax Public Finance 21, 175–197.
• Çelikkaya, A. ve Bişgin, A. (2012). Uluslararası Alanda Vergi İdareleri Arasında Bilgi Değişimi: Türkiye’nin Taraf Olduğu Anlaşmalar Açısından Konunun Değerlendirilmesi, Maliye Dergisi, 163, 76-94.
• EC European Comission (ty). Erişim Adresi https://taxation-customs.ec.europa.eu/common-eu-list-third-country-jurisdictions-tax-purposes_en
• EC European Comission (2022). EU List of Non-cooperative Jurisdictions for tax purposes, Erişim Adresi https://www.consilium.europa.eu/en/policies/eu-list-of-non-cooperative-jurisdictions/
• ECA European Court of Audit (2019). Exchange of Tax Information in the EU. Erişim Adresi https://www.eca.europa.eu/lists/ecadocuments/ap19_14/ap_tax_information.pdf
• Gravelle, J. G. (2009). Tax Havens: International Tax Avoidance and Evasion. National Tax Journal, 62(4), 727–753.
• Günaydın, İ. ve Benk, S. (2004). Globalleşme Sonucu Oluşan Vergi Kayıp ve Kaçaklarını Önlemede Uluslararası İşbirliğinin Önemi, 19.Türkiye Maliye Sempozyumu, Antalya, 10-14 Mayıs 2004. s.381-420.
• Hansen K. P. ve Urtasun, E. (2022). Spot The Tax Haven? Avoiding the Blacklist is a Game for Zero Tax Countries. Erişim Adresi https://www.greens-efa.eu/opinions/spot-the-tax-haven-avoiding-the-blacklist-is-a-game-for-zero-tax-countries/ (e.t. 18.04.2022).
• Kahriman, H. ve Tepekule, U. (2014). Uluslararası Vergilemede Yeni Bir Otomatik Bilgi Değişim Uygulaması Olarak FATCA, (ed.) içinde: Prof. Dr. Naci Birol MUTER’e Armağan (s. 85-106). Manisa: CBÜ Rektörlük Basımevi.
• Koç, Ö. E. (2019). Vergilemenin Mükellefler Üzerindeki Psikolojik Etkileri: Vergiden Kaçınma ve Vergi Kaçırma Üzerine Bir Alan Araştırması, Business and Economics Research Journal, 10(4), 1015-1027.
• Langenmayr, D. ve Zyska, L. (2020). Escaping the Exchange of Information: Tax Evasion via Citizenship-by-Investment. Proceedings. Annual Conference on Taxation and Minutes of the Annual Meeting of the National Tax Association, 113, 1–34.
• OECD (1998). Harmful Tax Competition: An Emerging Global Issue, OECD Publishing, Paris.
• OECD (2000). Towards Global Tax Co-operation, OECD Publishing. Paris.
• OECD (2006). Manual on the Implementation of Exchange of Information Provisions for Tax Purposes (Module on General and Legal Aspects of Exchange of Information). Erişim Adresi https://www.oecd.org/ctp/exchange-of-tax-information/36647823.pdf
• OECD (2022). Peer Review of the Automatic Exchange of Financial Account Information 2022. OECD Pubishing: Paris.
• Öner, C. (2008). Uluslararası Alanda Vergi İdareleri Arası Bilgi Değişimi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Kamu Hukuku Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pehlivan, O. ve Öz, E. (2011). Uluslararası Vergilendirme. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Sağbaş İ. ve Şen, H. (2015). Vergi Teorisi ve Politikası, Ankara: Kalkan Ofset.
• Selen, U. ve Leba, R. (2022). İktisadi Gelişme ve Vergileme, Ekin Kitabevi: Bursa.
• Towards Fair, Efficient and Growth-Friendly Taxes. (ty). Erişim Adresi https://european-union.europa.eu/priorities-and-actions/actions-topic/taxation_en#:~:text=The%20EU%20does%20not%20have,the%20collected%20taxes%20are%20spent