Anayasa Yapımında İdealin Arayışı

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 154 - 174, 31.12.2020

Gencer Karabekir Karagenç

Öz

Anayasalar bir toplumun barış içerisinde yaşamasını sağlamak, yönetenin yetkilerini sınırlandırmak, temel hak ve özgürlükleri güvence altına almak üzere kullanılan toplum sözleşmeleridir. Bir toplumun belli ortak ilkeler ve değerler ışığında bir arada yaşayabilmesi bu metinlerin toplumca benimsenmesine bağlıdır. Normlar hiyerarşisinin en üstünde yer alan bu metinler hazırlanırken, toplumsal uzlaşıyı en üst noktaya çıkaracak yöntemler tercih edilmelidir. Bu çalışmada ideal bir anayasa yapım süreci anlatılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda öncelikle anayasa kavramına değinilmiş ve mevcut 1982 Anayasasında öngörülen anayasanın değişiklik usulü anlatılmıştır. Sonrasında; anayasaların kim tarafından, hangi dönemlerde yapılabileceği ve nasıl yürürlüğe konulacağı doktriner açıdan incelenmiştir. Son olarak ise bir anayasa yapım sürecinde izlenmesi gereken yöntemler anlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anayasa, İdeal Anayasa Yapım Süreci, Kurucu Meclis, Anayasayı Değiştirmek

Seeking for Ideal in Constitution Making

Öz

Constitutions are social contracts that are used to make a society live in peace, to limit
the powers of the governing body, and to guarantee fundamental rights and freedoms. The
ability of a community to live together in the light of certain common principles and values
depends on the social acceptance of these texts. While preparing constitution which are at the
top of the hierarchy of norms, the methods to bring the social consensus to the highest point
should be preferred. In this study, an ideal constitution making process is tried to be explained. In this
context, firstly, the concept of the constitution was mentioned and, the amendment method of
the constitution foreseen in the current 1982 Constitution was explained. After that; By whom
constitutions can be made, in which periods and, how they will be put into effect have been
examined from a doctrinal perspective. Finally, the methods to be followed in the process of
making a constitution are explained.

Anahtar Kelimeler

Constitution, Ideal Constitutionmaking Process, Constituent Assembly, Amending the Constitution

Kaynakça

• Anayurt, Ömer, Anayasa Hukuku Temel Kavramlar ve Türk Anayasa Hukuku, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2019
• Atar, Yavuz, Demokrasilerde Anayasa Yapımı Ve Anayasal Değişimin Dinamikleri, Konya Mimoza Yayınları
• Atar, Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, Konya, Mimoza, 2005
• Balı, Ali Şafak, Hukuk Toplum Siyaset Üzerine Söyleşiler, Konya, Çizgi Kitabevi, 2011.
• Elster, Jon “Deliberation And Constitution Making”, Deliberative Democracy Cambridge, Cambridge University Press, 1998.
• Erdoğan, Mustafa, Anayasal Demokrasi, Siyasal Kitabevi, Eylül, 2015.
• Eroğul, Cem, Devlet Yönetimine Katılma Hakkı, Ankara, İmge, 2. Baskı, 1999.
• Gözler, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi Cilt -1, Bursa, Ekin Kitabevi, 2011.
• Gözler, Kemal., Kurucu İktidar, Bursa, Ekin, 1998.
• Gözübüyük, Şeref, Anayasa Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, 2013
• Kaboğlu, İbrahim, Anayasa Hukuku Dersleri, İstanbul, Legal Yayınları, 2015.
• Kapani, Münci, Politika Bilimine Giriş, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1988.
• Özbudun, Ergun, Demokrasiye Geçiş Sürecinde Anayasa Yapımı, Bilgi Yayınevi
• Özbudun, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları, 2005.
• Özbudun, Ergun, Türkiye’de Demokratikleşme Süreci, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2014.
• Soysal, Mümtaz, 100 Soruda Anayasanın Anlamı, İstanbul, Gerçek Kitabevi.
• Tanör, Bülent, İki Anayasa 1961 – 1982, İstanbul, Beta, 1986.
• Tanör, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasa Gelişmeleri, İstanbul, Yky, 13. Baskı, 2005
• Teziç, Erdoğan , Anayasa Hukuku, İstanbul, Beta Yayınları, 2016.
• Bannon, A.L., Designing A Constitutiondrafting Process: Lessons From Kenya, Yale Law Journal, 2007.
• Barın, Taylan, Anayasa Uzlaşma Komısyonu Tecrübesi Uzlaşılan Maddeler Ve Anayasa, Seta, Sayı: 147, 2016.
• Elster, Jon, Forces And Mechanisms İn The Constitutionmaking Process, Duke Law Journal, 1995.
• Elster, Jon, Constitution-Making In Eastern Europe: Rebuinding The Boat In The Open Sea, Public Administration, 1993.
• Ginsburg, T., Z. Elkins Ve J. Blount., Does The Process Of Constitutionmaking Matter? Annual Review Of Law And Sociak Science 5 (1), (2009).
• Gönenç Levent, Tepav Anayasa Çalışma Metinleri , 2011,
• Gönenç, Levent ,Anayasa Yapım Sürecinde Temel Tercihler, Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan,” C. Iı, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2013.
• Gönenç, Levent, “Anayasal Gelişme”, Anayasa Yapımı Ve Anayasal Değişim (Der. Ozan Ergül) Ankara, TBB Yayınları, 2011
• Gülsoy, Tevfik, “Anayasa Yapımı ve Türkiye’de Anayasa Arayışları”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (3), 2012.
• İba, Şeref, Türkiye’de Yeni Anayasa Arayışları ve Parlamento’nun Rolü, Yasama Dergisi, 2018.