Bombus Terrestris (Hymenoptera: Apidae) Arılarının Yayılmasının Ekosistem Üzerine Etkileri

Yıl 2005, Cilt: 05 Sayı: 3, 115 - 121, 26.08.2005

Ayhan Gösterit Fehmi Güler

Öz

Türkiye arı faunasında doğal olarak bulunan ve doğal floradaki bir çok bitkinin en önemli tozlayıcısı olan Bombus terrestris arıları, örtü altı yetiştiricilikte de tozlaşma amacıyla yoğun olarak kullanılmaktadır. Ancak seralarda kullanılmak amacıyla ithal edilen Bombus terrestris kolonilerinde üretilen ana arıların doğal faunada yayılma ve yuva oluşturma riski bulunmaktadır. İthal edilen Bombus terrestris arılarının yeni alanlara yayılması ve populasyonlarının aşırı artması bitkisel kaynakların kullanımı ve yuva yeri bulmada doğal polinatörler ile rekabet yaşanmasına, parazit ve patojenlerin taşınmasına, doğal floranın polinasyonunun azalmasına ve yerel türler ile melezleşerek bu türlerin yok olmasına neden olabilir

Anahtar Kelimeler

Bombus terrestris, polinasyon, ekosistem, yayılma, rekabet

Effects Of Invasion Of Bombus terrestris (Hymenoptera: Apidae) On The Ecosystem

Öz

 Bombus terrestris, which is located naturally in fauna of Turkey, is most important pollinator of many plants in native flora. Bombus terrestris is also used in greenhouse to their pollination efficiency and the increasing quality and quantity of crops. However, queens produced in introduced colonies may escape from greenhouses and found nest in native fauna. Invasion and increasing of population of introduced Bombus terrestris in the new area caused to some problems such as competition with native pollinators for floral resources and nest site, introduction of parasites and pathogens that may infect native organisms, disruption of pollination of native plants, and hybridization with native species.

Anahtar Kelimeler

Bombus terrestris, pollination, ecosystem, invasion, competition

Kaynakça

• Aslan, M.M. ve Şekeroğlu, E. 1996. Doğu Akdeniz Bölgesi (Hymenoptera, Apidae, Bombinae) bombus türleri üzerine faunistik çalışmalar. Türkiye 3. Entomoloji Kongresi, Ankara.
• Aytekin, A.M. 2001. Bombus arılarının Türkiye’deki durumu ve geleceği. Teknik Arıcılık 74:16-20.
• Benton, T. 2000. The Bumblebees of Essex. The Nature of Essex Series, No: 4, Loginga Books, Essex, Sayfa: 9.
• Corbet, S.A., Saville, N.M., Fussel, M., Prys-Jones, O.E. and Unwin D.M. 1995. The competition box: a graphical performance. Journal of Applied Ecology 32:707-719. pollinator
• Dafni, A. 1998. The threat of Bombus terrestris spread. Bee World 79 (3):113-114.
• Dafni, A. and Schmida, A. 1996. The possible ecological implications of the invasion of Bombus terrestris (L.) (Apidae) at Mt Carmel, Israel. In: The conservation of bees, The Linnean Society, London,183-200.
• Donovan, B.J. 1980. Interactions between native and introduced bees in New Zealand. New Zealand Journal of Ecology 3:104-116.
• Goka, K., Okabe, K., Niwa, S. and Yoneda, M. 2000. Parasitic mite infection in introduced colonies of European bumblebees, Bombus terrestris. Japanese Journal of Applied Entomology and Zoology 44:47-50.
• Goka, K., Okabe, K., Yoneda, M. and Niwa, S. 2001. Bumblebee worldwide migration of parasitic mites. Molecular Ecology 10:2095-2099. will cause
• Goodwin, S. and Steiner, M. 1997. Introduction of Bombus terrestris for biological pollination of horticultural crops in Australia. Gosford IPM Services.
• Goulson, D. 2003. Effects of introduced bees on native ecosystems. Annual Review of Ecology, Evolution and Systematics 34:1-26.
• Gösterit, A. 2003. Bombus terrestris arılarında diyapoz sonrası ana arı ağırlığı ve değişik besleme yöntemlerinin koloni gelişimi ve üreme özellikleri üzerine etkileri. (Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Gösterit, A. ve Gürel, F. 2004. Bombus terrestris arılarında işçi arı-ana arı farklılaşması ve erkek arı üretimini etkileyen faktörler. Teknik Arıcılık 85:18-24.
• Gross, C.L. and Mackay, D. 1998. Honeybees reduce fitness in the pioner shrub Melastoma afine (Melastomataceae). Biological Conservation 86:169-178.
• Gürel, F., Efendi, Y. and Mutaf, S. 1999. Colony initiation of bumble bee queens (B. terrestris) and colony development in captivity. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science 23:379-384.
• Gürel, F., Bilgen, M. ve Gösterit, A. 2000. Antalya florasında bulunan Bombus terrestris arılarının yaşam döngüleri ve yararlandığı bitkilerin belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Araştırma Fonu.
• Gürel, F., Gösterit, A., Talay, R. ve Efendi, Y. 2001. Bombus arısı (Bombus terrestris)’ nın örtüaltı yetiştiricilikte ve ekolojik tarımda kullanımı. 2. Ekolojik Tarım Kongresi, Antalya.
• Hanley, M.E. and Goulson, D. 2003. Introduced weeds pollinated by introduced bees: Cause or effect? Weed Biology and Management 3:204-212.
• Hingston, A.B. and McQuillan, P.B. 1998. Does the recently terrestris ecosystems? Australian Journal of Zoology 23:539-549. bumblebee threaten Australian
• Hingston, A.B. and McQuillan, P.B. 1999. Displacement of Tasmanian native megachilid bees by the recently terrestris (Linnaeus, 1758) (Hymenoptera: Apidae). Australian Journal of Zoology 47:59- 65. bumblebee Bombus
• Hingston, A.B., Smedley, J.M., Driscoll, D.A. and Corbett, S. 2002. Extent of invasion of Tasmanian native vegatation by the exotic bumblebee Apidae). Australian Ecology 27:162-172. terrestris (Apoidea:
• Hopkins, K. and Turner, V.B. 1999. Resource use and foraing patterns of honeybees, Apis mellifera, and native insect on flowers of Eucalyptus costata. Australian Journal of Ecology 24:221- 227.
• Irwin, R.E. and Brody, A.K. 1999. Nectar-robbing bumble bees reduce the fitness of Ipomopsis aggregata (Polemoniaceae). Ecology 80:1703- 1712.
• Macfarlane, R.P. 1975. The nematode Sphaerularia bombi Locustacarus buchneri (Podapolipidae) in bumble bee queens Bombus spp. (Apidae) in New Zealand. The New Zealand Entomologist 6(1): 79. and the mite
• Oğurlu, İ. 2001. Böcek ekolojisi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Yayın no: 9, Isparta.
• Özbek, H. 1990. A New bumblebee species of pyrobombus dalla torre (Hymenoptera, Apidae, Bombinae) in Eastern Anatolia, Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi 14 (4): 207-214.
• Özbek, H. 1991. Yabancılar şimdi de biyolojik kaynaklarımızı yağmalıyor. Hasad 6 (72):6-10.
• Özbek, H. 1997. Bumblebee fauna of Turkey with distribution maps (Hymenoptera: Apidae, Bombinae) Part 1: Alpigenobombus skorikov, Bombias robertson and Bombus latreille. Türkiye Entomoloji Dergisi 21 (1): 37-56.
• Parker, I.M. 1997. Pollination limitation of Cytisus scoparius (Scotch Broom), an invasive exotic shrub. Ecology 78:1457-1470.
• Roubik, D.V. 1980. Foraging behaviour of competing Africanized honeybees and stingless bees. Ecology 61:836-845.
• Stout, J.C. and Goulson, D. 2000. Bumble bees in Tasmania: their distribution and potantial impact on Australian flora and fauna. Bee World 81(2):80-86.
• Williams, P.H. 1998. An annotated checklist of bumblebees with an analysis of patterns of description. Bulletin of the Natural History Museum: Entomology Series 67:79-152.
• Yeninar, H., Duchateau, M.J., Kaftanoğlu, O. and Velthuis, H. 2000. Colony developmental patterns in different local populations of the Turkish dalmatinus. Journal of Apicultural Research 39 (3-4):107-116. Bombus terretris