İbn Hazm’ın Dinî Düşünce Sisteminde Kur’ân ve Yorum

Yıl 2008, Cilt: 17 Sayı: 2, 331 - 358, 01.06.2008

M. Emin Maşalı

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

İbn Hazm’ın Dinî Düşünce Sisteminde Kur’ân ve Yorum

Öz

Bu makalede ünlü düşünür Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b.
Saîd b. Hazm’ın (ö. 456/1064), dinî düşünce sisteminde, Kur’ân
nasslarını nasıl kullandığı ve nasıl bir yorum yöntemi izlediği
hususları üzerinde durmaya çalıştık. Bu çerçevede evvelemirde
onun Kur’an’ı ve Kur’an’ın metin yapısını nasıl algıladığını gösterir
nitelikteki Kur’ân tarihi ve Kur’ân ilimlerine ilişkin görüşlerini
ele aldık, bunun akabinde de yorum anlayışının takdim ve
tahliline çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Kur’an İlimleri, Tevil, Yorum.

Kaynakça

• Bâkıllânî, Ebû Bekir b. et-Tayyib, el-İnsâf fîmâ yecibu i’tikâdühû ve lâ yecûzü’l-cehlü bihî, nşr. Muhammed Zâhid el-Kevserî, Kahire 1421/2000, el-Mektebetü’l-Ezheriyye.
• Câbirî, Muhammed Âbid, Arap-İslam Kültürünün Akıl Yapısı, çev. Burhan Köroğlu-Hasan Hacak-Ekrem Demirli, İstanbul 2000, Kitabevi.
• Ebû Suayleyk, Muhammed Abdullah, İbn Hazm ve ârâuhû fî ulûmi’l- Kur’ân ve’t-tefsîr, Amman 2002, Dâru’l-Beşîr.
• Ebû Zeyd, Nasr Hâmid, İşkâliyyâtü’l-kırâe ve âliyyâtü’t-te’vîl, Beyrût 1996, el-Merkezü’s-Sekâfiyyu’l-Arabî.
• ………….., İlahi Hitabın Tabiatı, çev. M. Emin Maşalı, Ankara 2001, Kitâbiyât.
• Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd, Meâni’l-Kur’ân, Beyrut 1480, Âlemu’l-Kutub.
• Hacımüftüoğlu, Nasrullah, Kur’ân’ın Belâgatı ve İ’câzı Üzerine, Erzurum 2001, Ekev.
• Ibn Kuteybe, Te’vîlü müşkili’l-Kur’ân, nşr. Ahmed Sakar, 1401/1981, el-Mektebetü’l-İlmiyye.
• İbn Hazm, en-Nübez fî usûli’l-fıkh, nşr. Ahmed Hicâzî es-Sekâ, Kahire 1401/1981, Mektebetü’l-Külliyyât el-Ezheriyye.
• ………….., el-Fasl fi’l-milel ve’l-ehvâ ve’n-nihal, Beyrut 1406/1986, Dâru’l-Ma’rife.
• ………….., el-İhkam fî usûli’l-ahkâm, nşr. Ahmed Muhammed Şâkir, Kahire 1970, Matbaatü’l-Âsıme.
• ………….., el-Muhallâ, nşr. Ahmed Muhammed Şakir, Kahire 1347, İdâratu’l-Tıbaati’l-Münîriyye.
• Sağîr, Abdülmecid, el-Fikru’l-usûlî ve işkâliyyetü’s-sulta el-ilmiyye fi’l-islâm,
• Beyrut 1415/1995, Dâru’l-Müntehabi’l-Arabî, s. 347-348.
• ………….., Rasâil: Risâle fî fadli Endelüs ve zikri ricâlihâ, nşr. İhsan Abbâs, Beyrut 1980-1987, el-Müessesetü’l-Arabiyye.
• İbn Teymiyye, Takiyyüddîn Ahmed, Mukaddimetü’t-tefsîr (Mecmûu fetâvâ içinde), Mısır 1426/2005, Dâru’l-Vefâ.
• Kenûnî, Abdüsselâm Ahmed, el-Medresetü’l-Kur’âniyye fi’l-mağrib mine’l-fethi’l-islâmiyyi ilâ İbn Atıyye, Rabat 1401/1981, Mektebetü’l-Maârif.
• Koç, M. Akif, “Endülüs Tefsirciliği Üzerine Bir Deneme”, İslâmiyât 7 (2004), sy. 3.
• ………………, Erken Dönem Tefsir Faaliyetleri, Ankara 2003, Kitâbiyât.
• Maşalı, Mehmet Emin, Kur’ân’ın Metin Yapısı, Ankara 2004, İlâhiyât Yayınları.
• Mekkî, Muhammed b. Ebû Tâlib el-Kaysî, el-İbâne an meâni’l-kırâât, nşr. Muhyiddîn Ramazân, yy. 1399/1979, Dâru’l-Me’mûn li’t- Türâs.
• Nakîb, Ahmed Tahir, Menhecü’l-medreseti’z-zâhiriyye fî tefsîri’n- nusûsi’d-dîniyye, Riyad 1425/2004, Mektebetü ve Dâru İbn Hazm.
• Neşşâr, Ali Sâmî, Neş’etu’l-fikri’l-felsefî fi’l-islâm, Kahire ts., Dâru’l- Maârif.
• Öztürk, Mustafa, Tefsir Tarihi Araştırmaları, Ankara 2005, Ankara Okulu.
• Polat, Fethi Ahmet, “Bir İ’câzü’l-Kur’ân İddiası: Sarfe”, Marife (2003), c. 3, sy. 3.
• Sağîr, Abdülmecid, el-Fikru’l-usûlî ve işkâliyyetü’s-sulta el-ilmiyye fi’l- islâm, Beyrut 1415/1995, Dâru’l-Müntehabi’l-Arabî.
• Savaş, Nuh, İbn Hazm’ın Kur’ân’a Bakışı ve Ayetleri Yorumlama Metodu (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2001).
• Sayrafî, Ebû Abdullah, Nüketü’l-intisâr li nakli’l-Kur’ân li’l-Bâkıllânî, nşr. Muhammed Zağlûl Selâm, İskenderiye ts., Menşeetü’l- Maârif.
• Suyûtî, Celâleddîn Abdurrahman, el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân, nşr. Mustafa Dîb el-Buğâ, Dimaşk 1407/1987, Dâru İbn Kesîr.
• Zeccâc, Ebû İshâk İbrahim b. es-Serrî, Meâni’l-Kur’ân ve i’râbuh, nşr. Abdülcelîl Abduh Şelebî, Beyrut 1408/1988, Âlemu’l-Kutub.