Ketuba ve Aile İçi Sorumluluklar

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 1, 229 - 255, 25.06.2020

Erdinc İcten

Öz

Yahudilik, yeryüzündeki en eski ve etkili dinlerden bir tanesidir. Bu etkisini “seçilmişlik” misyonunda bulan Yahudilik, evliliğe özel bir anlam yüklemiş ve bunun gerçekleşmesi için aileye büyük önem vermiştir. Yahudi cemaatinin temel taşı ailedir. Tanrı yeryüzünü “boş kalsın” diye değil, “oturulsun” diye yarattığı için, evlilik dinî bir kural olarak kabul edilmiştir. Erkek ya da kadın her Yahudi mutlaka kendi cemaatinden biriyle evlenmek zorundadır. Evlenen erkekler ise kadınlara kendi mallarından mehir vermelidir. Yahudi kızların mehir ve çeyizleri ketuba denen bir belgeye kaydedilmektedir. Aynı zamanda evliliğin de bir belgesi olan ketuba, kocanın, boşanması ya da ölmesi durumunda eşine vermek üzere taahhüt ettiği, kadının ekonomik haklarını güvence altına alan bir belge konumundadır. Kadının hangi durumlarda ketubasının ödenip ödenmeyeceği aile içindeki bazı sosyal durumlarla ilişkilidir. Koca, kadının sağlık yardımını karşılamayı; kaçırılmışsa fidye ödeyerek onu kurtarmayı ve defin işlemlerini ketubaya yazılmışsa yerine getirmek zorundadır. Bu makalede ketuba ve onun aile içi sorumluluklarına etkisi araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yahudilik, Evlilik, Aile, Ketuba, Sorumluluklar, Mehir

Kaynakça

• Aiken, Lisa. To Be a Jewish Women. New Jersey: Jason Aranson Inc, 1993.
• Anderson, Sir Norman. The World’s Religions. Leicester: Inter-Varsity Press, 1975.
• Arslantaş, Nuh. İslam Toplumunda Yahudiler, Abbâsi ve Fatımî Dönemi Yahudilerinde Hukukî, Dinî ve Sosyal Hayat. İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
• Ben- Sasson, Menahem. “Genizah Cairo”. EJ, 7: 460-481.
• Biale, Rachel. Women and Jewish Law, An Exploration of Women’s Issues in Halakhic Sources. New York: Schocken Books, 1987.
• Cohn, Markus. “Kethubah”, The Universal Jewish Encyclopedia (UJE). Ed. Isaac Land-man. New York: Universal Jewish Encyclopedia Co. Inc, 1948.
• Davidovitch, David. The Ketuba Jewish Marriage Contracts Through The Ages. New York: Adama Books, 1905.
• Encyclopedia Judaica (Second Edition). ed. Skolnik Fred. Jerusalem: Keter Publis-hing House, 2007.
• Epstein, M. Louis. The Jewish Marriage Contract, A Study in the Status of the Woman in Jewish Law. New York: Jewish Theological Seminary of America, 1927.
• Friedman, A. Mordechai. “Termination of the Marriage upon the Wife’s Request: A Palestinian Ketubba Stipulation”, PAAJR 37, 1969. 29-55.
• Friedman, A. Mordechai. Jewish Marriage in Palestine. C. I-II, Tel Aviv-New York: The Jewish Theological Seminary of America, 1980.
• Grossman, Avraham, Pious and Rebellious Jewish Women in Medieval Europe. Trc. Jo-nathan Chipman, USA: Brandeis University Press, 2004.
• Habermann, Abraham Meir. “Genizah”, EJ, 7: 460.
• Jacobson, David S. “Family and Family Life”. UJE, 4: 242.
• Kaplan, Aryeh. Made in Heaven, A Jewish Wedding Guide. Jerusalem: Moznaim Publis-hing Corporation, 1983.
• Mielziner, Moses. The Jewish Law of Marriage and Divorce in Ancient and Modern Times and Its Relation to The Law of State. 2.Bs. New York-Cincinatti: Bloch Publishing Company, 1901.
• Maimonides, Moses. The Code of Maimonides (Mishneh Torah). Book Four, C. XIX, ed. Leon Nemoy. Yale Judaica Series, 1972.
• Mantel, Hugo. “Sanhedrin”, EJ, 18: 21-23.
• Noble, Shlomo. “The Jewish Women in Medieval Martrology”, Studies in Jewish Bib-liography History and Literature. Ed. Charles Bolin. New York: Ktav Publishing House Inc, 1971. 347-355.
• Örs, Hayrullah. Musa ve Yahudilik. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1999.
• Sabar, Shalom. The Beginnings and Flourishing of Ketubbah Illustration in Italy: A Study in Popular Imagery and Jewish Patronage During the Seventeeth and Eighteenth Centu-ries. Los Angeles: University of Columbia, 1987.
• Safanov, Anatol. “Clothing Regulations Concerning”. UJE, 3: 225.
• Schereschewsky, Ben-Zion. “Husband and Wife”, UEJ, 9: 634-638.
• Schimmel, Annamarie. Dinler Tarihine Giriş. İstanbul: Kırkambar yayınları, 1999.
• Schlanger, Judith Olszowy. Karaite Marriage Documents from the Cairo Geniza, Legal Tradition and Community Life in Medieval Egypt and Palestine. Leiden: Brill, 1998.
• The Babylonian Talmud. ed. Isidore Epstein. London: The Soncino Press 1938.
• Vana, Liliana. Yahudilikte Kadın. Trc. Mehmet Aydın. Konya: NKM Yayınları, 2013.
• Wald, Stephen G. “Meir”, UEJ, 13: 776.
• Zeitlin, Solomon. “The Origin of the Ketubah”, JQR. 24 (1933-34), 1-30.