AHP TEMELLİ ORESTE VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE İŞLETMELER İÇİN BAYİLİK SEÇİMİ VE BİR UYGULAMASI

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 48 - 63, 09.07.2021

Yıldız Şahin , Cemil Çelik

Öz

Günümüzde, işletmelerin sağlıklı büyüyebilmek ve kar elde edebilmek için sağlam bir tedarikçi ağına sahip olması şarttır. Ülkemizde metallerdeki korozyon ile gerek ağaç malzemelerin gerekse metal malzemelerin yüksek maliyeti korunma gereksinimi günden güne artırmaktadır. Buna paralel olarak hızlı kentleşme ve refah seviyesinin artmasının sonucunda kişi başına tüketilen boya miktarı artmaktadır. Bu çalışma ile bir işletme için; en uygun kriterleri dikkate alarak boya bayi seçimi ve değerlendirilmesi hedeflenmiştir. İşletmelerin böylesine büyük bir öneme sahip karar verme problemlerinde daha doğru çözümlemeler yapabilmesi için bilimsel yöntemleri kullanması gerekmektedir. Bu çalışmada, en uygun kriterler dikkate alınarak en iyi boya markasının seçilmesi modellenmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında; ortalama pazar büyüklüğü dikkate alınarak uzman görüşleri doğrultusunda 20 alternatif boya firması ABC analizi yöntemi ile 4 alternatife düşürülmüştür. Çalışmanın ikinci aşamasında; uzman görüşlerine göre belirlenen uygun kriterler AHP yöntemiyle ağırlıklandırılmış ve alternatif boya şirketleri sıralanmaktadır. Çalışmanın son aşamasında; 4 boya firmasının seçim ve değerlendirilmesi için ORESTE ve TOPSIS metotları kullanılmış ve bir sıralama yapılmıştır. Sonuç olarak dört alternatif ve beş kriterden oluşan karar problemimizin hesaplamalarının çıktıları şirket yöneticileri ile paylaşılmış ve yatırım kararları için destekte bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

ABC Analizi, AHP, Bayi Seçimi, ORESTE, TOPSIS

Kaynakça

• [1] Yousefi A., Vencheh AH., “An Integrated Group Decision Making Model and its Evaluation By DEA for Automobile Industry”, Expert Systems with Applications, 37(12), 8543–8556, (2010).
• [2] Ustasüleyman T., “Bankacılık Sektöründe Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: AHS-TOPSIS Yöntemi”, Bankacılar Dergisi, 20(69), 33-43, (2009).
• [3] Soner S., Önüt S., “Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi: Bir ELECTRE-AHP Uygulaması”, Yıldız Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 2006(4), 110-120, (2006).
• [4] Leeneer I, Pastıjn H., “Selecting Land Mine Detection Strategies by Means of Outranking Mcdm Techniques”, European Journal of Operational Research, 139(2), 327-338, (2002).
• [5] Jafari H., “Identificiation and Prioritization of Grain Discharging Operations Risks by Using ORESTE Method”, American Journal of Public Health Research, 1(8), 214-220, (2013).
• [6] Çalışkan E., Eren T., “Bankaların Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., 6(2), 85-107, (2016).
• [7] Ebrahimi M., ve diğerleri., ” Cevher türü tespiti için AHP tabanlı ve özellik sıralamasına dayalı bir bilgisayar görüntü yöntemi geliştirme”, Applied Soft Computing, 49, 179-188, (2016).
• [8] Tuş A., “Sigorta Şirketi Seçim Probleminde QUALIFLEX ve ORESTE Yöntemleri”, Alphanumeric Journal, 4(2), 55-68, (2016).
• [9] Özdemir A., Tüysüz F., “Özel okul yatırımları için Türkiye’deki 81 ilin çok kriterli karar verme yöntemleri ile stratejik analizi”, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45, 93-114, (2017).
• [10] Ture H., ve diğerleri., “VIKOR ve TOPSIS yöntemleri ile Euro 2020 stratejisinin çok kriterli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmesi”, Social Indicators Research, 142, 645-665, (2019).
• [11] Arnold T., Chapmen, S.N., “Introduction to Materials Management”, 5th Ed. Pearson Prentice Hall, (2004).
• [12] Özcan S., “İstatistiksel proses kontrol tekniklerinden pareto analizi ve çimento sanayiinde bir uygulama”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 2(2), 2-3, (2010).
• [13] Aksoy R., “Bir pazarlama değeri olarak güven ve tüketicilerin elektronik pazarlara yönelik güven tutumları”. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 79–90, (2006).
• [14] Saaty T., “The analytic hierarchy Process”, New York, USA, McGraw-Hill International Book Company, (1980).
• [15] Yerlikaya M.A., Arıkan F., “KOBİ’lere sağlanan desteklerin performans etkinlik sıralarının Promethee ve Oreste yöntemleri ile belirlenmesi”, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 31(4), 1007-1016, (2016).
• [16] Hwang C.L., Yoon K., “Multiple Attribute Decision Making”, 1th Ed. Springer-Verlag, Berlin, (1981).
• [17] Yurdakul M., İç YT., “Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-18, (2003).
• [18] Pastijn H., Leysen J., “Constructing an outranking relation with ORESTE”, Mathematical and Computer Modelling, 12(10/11), 1255-1268, (1989).
• [19] Eroğlu E., ve diğerleri., “Çok kriterli karar vermede ORESTE yöntemi ve personel seçimine uygulanması”, İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadi Enstitüsü Dergisi, Sayı 25(76), 1-19, (2014).