İSLAM MEDENİYETLERİ MÜZESİ’NİN GELİŞİMİ VE KOLEKSİYONUNUN TANITILMASI

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 88 - 99, 30.12.2024

Nezih Ertuğ

Öz

Bu çalışma, özellikle İstanbul'daki Büyük Çamlıca Camii Külliyesi içerisinde yer alan İslam Medeniyetleri Müzesi'ni (İslam Medeniyetleri Müzesi) incelemekte olup özellikle müzenin koleksiyonunu tanıtmaya odaklanmaktadır. Yüzyıllar boyunca müzeler, koleksiyonları koruyan, inceleyen ve kamuoyuna sergileyen kurumlar olarak genişlemiş, halkın aydınlanması ve kültürel mirasın korunması amacı gütmüştür. İslam Medeniyetleri Müzesi, Büyük Çamlıca Camii ile mimari entegrasyonu sayesinde hem dini hem de kültürel mirası yansıtan modern müze uygulamalarının bir örneğidir. 2013-2019 yılları arasında inşa edilen camii, Mimar Sinan'dan ilham alarak tasarlanmış olup, Osmanlı mimari geleneklerini yansıtan sembolik sayısal unsurlar içermektedir. Müze, iki katlı olup yaklaşık 11.000 metrekarelik alanda Topkapı Sarayı ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri gibi önde gelen kurumlardan temin edilen 1.000'den fazla tarihi eseri barındırmaktadır. İleri koruma teknolojileri, iklim kontrollü sergi vitrinleri ve otomatik çevresel sistemler sayesinde değerli eserlerin korunması sağlanmaktadır. Ayrıca, müze dijital enstalasyonlar kullanarak genç kitleleri etkilemeyi amaçlamakta, klasik ve çağdaş sergileme tekniklerini harmanlamaktadır. Açılışından bu yana yaklaşık 1,9 milyon ziyaretçi çeken İslam Medeniyetleri Müzesi, İstanbul'da kültürel ve eğitsel anlamda merkezi bir rol oynamaktadır. Bu çalışma, müzenin kültürel mirasın korunmasına, kamu eğitimi sağlamasına ve çağdaş müzecilikteki mimari ve teknolojik gelişmeleri yansıtmasına katkısını vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müze, İslam Medeniyetleri, Kültürel Miras, Koruma Teknolojileri, Dijital Enstalasyon

THE DEVELOPMENT OF THE MUSEUM OF ISLAMIC CIVILIZATIONS AND THE PRESENTATION OF ITS COLLECTION

Öz

This study examines the Museum of Islamic Civilizations, located within the Büyük Çamlıca Mosque Complex in Istanbul, focusing specifically on introducing the museum's collection. Over the centuries, museums have evolved as institutions preserving, studying, and displaying collections for public enlightenment and the protection of cultural heritage. The Museum of Islamic Civilizations exemplifies modern museum practices that reflect both religious and cultural heritage through its architectural integration with the Büyük Çamlıca Mosque. Constructed between 2013 and 2019, the mosque is inspired by Mimar Sinan's designs and incorporates symbolic numerical elements representing Ottoman architectural traditions. The museum, spanning two floors and approximately 11,000 square meters, houses over 1,000 historical artifacts acquired from leading institutions such as the Topkapı Palace Museum and the Istanbul Archaeological Museums. Advanced preservation technologies, climate-controlled display cases, and automated environmental systems ensure the safeguarding of valuable artifacts. Moreover, the museum aims to engage younger audiences by incorporating digital installations, blending classical and contemporary exhibition techniques. Attracting approximately 1.9 million visitors since its opening, the Museum of Islamic Civilizations plays a central cultural and educational role in Istanbul. This study highlights the museum's contributions to preserving cultural heritage, providing public education, and showcasing architectural and technological advancements in contemporary museology.

Anahtar Kelimeler

Museum, Islamic Civilizations, Cultural Heritage, Preservation Technologies, Digital Installations

Kaynakça

• Alexander, E. (1979). Museums in motion: An introduction to the history and function of museums. Nashville.
• Atasoy, N., Denny, W. B., Mackie, L. W., & Tezcan, H. (2001). İpek: Osmanlı dokuma sanatı. Azimuth Editions Limited.
• Aydın, H. (2011). Hırka-i Saadet Dairesi ve Mukaddes Emanetler. Kaynak Yayınları.
• Bozdoğan, E. B. (2021). Şam evrakı koleksiyonuna giriş: Aynı mushafa ait farklı yazmaların tespiti. In N. Gökkır et al. (Eds.), Kur’an araştırmaları ve oryantalizm (s. 277-291). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Çamlıca Eğitim Kültür Vakfı. (2024). Ana sayfa. https://www.camlicaegitimkulturvakfi.com Damalı, A. (2001). 150 devlet – 1500 sultan: İslam sikkeleri. Nilüfer Damalı Eğitim Kültür ve Çevre Vakfı.
• Delon, M. (2013). Encyclopedia of the Enlightenment (Cilt 1). Routledge.
• Erbay, F. (2018). The role of university museums. UNIMUSEUM, 1(1), 1-4.
• Erbay, F. (2019). Müze yönetimini kurumsallaştırma çabası. Mimarlar Odası Vakfı Yayınları.
• Erbay, M. (2022). Müzelerde sergileme ve sunum tekniklerinin planlanması. Beta Yayınevi.
• Findlen, P. (1989). The museum: Its classical etymology and Renaissance genealogy. Journal of the History of Collections, 1(1), 59.
• Mairesse, F. (2020). Definitions and missions of museums: What definition do museums need? In Proceedings of the ICOM Committees’ Day (s. 33).
• Milli Saraylar. (2021). İslam Medeniyetleri Müzesi. Milli Saraylar Başkanlığı.
• Öney, G. (1976). Türk çini sanatı. Yapı Kredi Yayını.
• Serin, M. (2010). Hat sanatı ve meşhur hattatlar. Kubbealtı Neşriyatı.
• Tezcan, H. (2011). Tılsımlı gömlekler. Timaş Yayınları.