Akdeniz Kıyısında Bir Toplum Müzesi: Avrupa Ve Akdeniz Medeniyetleri Müzesi (Mucem)

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 17, 10.06.2025

Elvan Korkmaz

Öz

Bu çalışma, Avrupa ve Akdeniz Medeniyetleri Müzesi’ni (MuCEM), Akdeniz bağlamında çağdaş toplum müzesi modeline örnek teşkil eden bir yapı olarak ele almaktadır. Niteliksel, literatür temelli bir derleme yöntemi ve karşılaştırmalı analiz yaklaşımı benimsenerek yürütülen araştırmada, MuCEM’in kuruluş süreci, misyonu, mimari anlatısı, sergileme stratejileri ve katılımcı uygulamaları değerlendirilmektedir. Çalışmada, toplumsal müzecilik, kültürel temsil ve kolektif hafıza kuramları çerçevesinde MuCEM’in geleneksel Avrupa merkezli müze anlatılarına nasıl bir eleştiri sunduğu tartışılmaktadır. Ayrıca, İtalya’daki Museo Delle Civiltà ve Türkiye’deki AKMED örnekleriyle kısa bir karşılaştırma yapılarak, Akdeniz kimliğine yönelik farklı müzecilik yaklaşımları analiz edilmektedir. Bulgular, MuCEM’in yalnızca bir kültür kurumu değil, aynı zamanda eleştirel ve diyalojik bir kamusal alan olarak işlev gördüğünü ortaya koymaktadır. Çalışma, MuCEM’in kapsayıcı ve katılımcı stratejilerinin Türkiye’deki müzecilik pratikleri açısından da dönüştürücü bir potansiyel taşıdığını vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

MuCEM , Kültürel Temsil , MuCEM , Toplum Müzesi , Akdeniz Kimliği , Kültürel Temsil , Karşılaştırılmalı Müzecilik , Katılımcı Uygulamalar

Etik Beyan

Makalede sunduğum verileri, bilgileri ve dökümanları akademik ve etik kurallar çerçevesinde verdiğimi, bilimsel etik ve ahlak çerçevesinde kurallara uygun olarak sunduğumu beyan ederim.

A Community Museum on the Mediterranean Coast: The Museum of European and Mediterranean Civilisations (MuCEM)

Öz

This study explores the Museum of European and Mediterranean Civilisations (MuCEM) as a model of a contemporary community museum within the Mediterranean context. Adopting a qualitative, literature-based review and comparative analysis methodology, the paper evaluates MuCEM’s foundation process, mission, architectural narrative, curatorial strategies, and participatory practices. The study draws on theoretical frameworks of social museology, cultural representation, and collective memory to examine how MuCEM reflects and challenges traditional Eurocentric museum narratives. Furthermore, the article briefly compares MuCEM with Italy’s Museo Delle Civiltà and Türkiye’s AKMED, highlighting differences in approach to Mediterranean identity and public engagement. The findings suggest that MuCEM functions not only as a cultural institution but also as a critical and dialogic public space. The study also underlines the relevance of MuCEM’s participatory and inclusive strategies for rethinking museum practices in Türkiye and beyond.

Anahtar Kelimeler

MuCEM , Community Museum , Mediterranean Identity , Cultural Representation , Comparative Museology , Participatory Practices

Kaynakça

• Aykan, B. (2019). Toplum Müzeleri ve Ziyaretçi Çeşitliliğini Arttırmaya Yönelik Politikalar: Marsilya Avrupa ve Akdeniz Medeniyetleri Müzesi (MUCEM) Örneği. Uluslararası Disiplinler arası ve Kültürlerarası Sanat, 4(7), s.1-15.
• AKMED (Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü). (2025). https://akmed.ku.edu.tr/
• Altunbaş; Özdemir. (2012). Çağdaş Müzecilik Anlayışı ve Ülkemizde Müzeler. Kültür Bakanlığı Teftiş.
• Apartheid Müzesi. (2025). https://www.apartheidmuseum. org/
• Bennett, T. (1995). The Birth of the Museum: History, Theory, Politics. Routledge. Braudel, F. (2021). II.Felipe Döneminde Akdeniz ve Akdeniz Dünyası. (Çev.M. Ali, Kılıçbay). Doğu Batı Yayınları. Calafat, M.C. (2021). Donner un avenir aux collections du MUCEM dans une approche historique. Open Edition Journals, s.53-81. Chevallier, D. (2008). Collecter, Exposer le contemporain au MUCEM. Etnologie française. 4(38), s.631-637.
• Crooke, E. (2007). Museums and Community: Ideas, issues and Challengers. Routledge.
• Coombes, A. E. (2003). History after Apartheid: Visual Culture and Public Memory in a Democratic South Africa. Duke University Press.
• Deblué, C.S. (2022). Exposer le social: musées et connaissances: Le musée de société aujourd’hui. Héritage et mutation. Open Edition Journals, s.59-84.
• Erbay, F. (2009). Müze Yönetimini Kurumsallaştırma Çabası (1984-2009). Mimarlık Vakfı Enstitüsü.
• Ellis Adası Müzesi. (2025). https://www.statueofliberty.org/ ellis-island/national-immigration-museum/
• Ferloni, J; Sitzia, E. (2022). Quand le musée de société donne du pouvoir: Enjeux de la construction participative d’expositions au MUCEM. Open Edition Journals, s. 135-162.
• Gamairo, J. (2020). MUCEM Museum of European and Mediterranean Civilisations. Routledge.
• Getty image. (2025). https://www.gettyimages.fr/photos/ marseille-MUCEM
• Girgin, Z.C. (2021). MUCEM Suyun Kıyısında Gölgelerin Dansı. Arredemento. Opus Caemencium. 3. http://ceis.org.tr/wp-content/uploads/2021/09/Arredamento Hooper-Greenhill, E. (2000). Museums and the Interpretation of Visual Culture. Routledge.
• Horne, Janet R. (2002). A Social Laboratory for Moder 17 International University Museums Association Platform Journal of Cultural Heritage France: The Musée Social and the Rise of the Welfare State. Duke University Press. Horden, P., & Purcell, N. (2000). The Corrupting Sea: A Study of Mediterranean History. Wiley-Blackwell.
• Isnart, C. (2012). The invention of heritage in the Mediterranean. Images and uses of cultural heritage in the Mediterranean. Mediterranean Memories,1-9.
• Karp, I., Kratz, C. A., & Szwaja, L. (2006). Museum Frictions: Public Cultures/Global Transformations. Duke University Press.
• Lasnier, J. (2013). A Mediterranean Dream. Connaissance des Art, Special Issue: Marseille and the MUCEM, 38-48. Message, K. (2006). The New Museum. Theory, Culture & Society, 23(2–3), s.603–605.
• Musées Méditerranée. (2025). MUCEM- Musée des Civilisations de l’Europe et de la Méditerranée. http://www.musees- mediterranee.org/portail MUCEM. (2025). https://www.MUCEM.org/en/the-MUCEM MUCEM. (2025). https://www.MUCEM.org/la-bibliotheque- du-MUCEM MUCEM. The Friends of the MUCEM. (2025). https:// wp.amisduMUCEM.org/home/ MUCEM. Facebook. (2025). https://www.facebook.com/le- MUCEM/photos MUCEM. X. (2025). https://x.com/MUCEM Museo Delle Civiltà (2025). https://www.museodellecivilta. it/
• Provencher St-Pierre, L. (2015). Le contemporain: Objet de Collection et de Réflexion dans les musées de société. Muséologies: Les Cahiers d’études Supérieures, 7(2), s.19– 30. Sandell, R. (2002). Museums, Society, Inequality. Routledge.
• Silverman, L. H. (2010). The Social Work of Museums. Routledge.
• Varine, H.de. (2006). Ecomuseology and Sustainable Development. Museums and Social Issues. 1(2), s.225-231.
• Watson, S. (2007). Museums and Their Communities. Routledge.Wereld Müzesi (Tropenmuseum). (2025). https://amsterdam. wereldmuseum.nl/ Wikipedia (2025). https://tr.wikipedia.org/wiki/Marsilya