Agricultural Credit Cooperatives Established in the City of Kutahya During the Republican Era

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 55 - 68, 29.10.2023

Ali Gökdül

Öz

In the study, the situation of the agricultural credit cooperatives established in the Republican Era in the city of Kutahya between 1923 and 1950 was discussed, and the management staff and accountant names of these cooperatives were determined. It is not possible to talk about the existence of agricultural societies and cooperatives in the city of Kutahya until 1930. The initiatives in 1930 by Kutahya Governor Mr. Nusret to establish an agricultural company in the city of Kutahya were concluded in 1931. On this date, Kutahya City and Town Cooperative was established in the city of Kutahya Center with 71 partners and 802,50 liras capital, as an important work of Ziraat Bank Cooperative Branch Chief Adnan Ozdemiroglu and Ziraat Bank Manager Mr. Kahraman, who came to the city of Kutahya. In the same year, there were 8 agricultural credit cooperatives in the city of Kutahya. This number increased to 27 in 1932. In 1933, Ziraat Bank had 2 branches and 3 funds in the city of Kutahya. Again in the same year, Ziraat Bank decided to increase the number of credit cooperatives in the Kutahya city area. After the Second World War, the more than 50 agricultural credit cooperatives in and around Kutahya city center.
In the study, local and national archives, constitutional laws, research reports, Republican People’s Party programs and congresses, local and national newspaper and also domestic literatüre were used.

Anahtar Kelimeler

Kutahya City, Agricultural Credit Cooperative, Kutahya City and Town Cooperative

Kütahya’da Cumhuriyet Dönemi Kurulan Tarım Kredi Kooperatifleri

Öz

Çalışmada, Kütahya’da Cumhuriyet Dönemi kurulmuş olan tarım kredi kooperatiflerinin 1923-1950 arası dönemdeki durumu ele alınmış; bu kooperatiflerin yönetim kadroları ile muhasip isimleri tespit edilmiştir. Kütahya’da, 1930 yılına kadar ziraat cemiyetleri ve kooperatiflerin varlığından söz etmek mümkün değildir. 1930 yılında, Kütahya Valisi Nusret Bey tarafından Kütahya’da bir zirai şirket kurulması adına başlatılan teşebbüsler 1931 yılında meyvesini vermiştir. Bu tarihte, Kütahya’ya gelen Ziraat Bankası Kooperatif Şubesi Şefi Adnan Özdemiroğlu ve Ziraat Bankası Müdürü Kahraman Bey’in önemli bir eseri olarak, Kütahya Merkez’de, 71 ortak ve 802,50 lira sermaye ile Kütahya Şehir ve Kasaba Kooperatifi kurulmuştur. Aynı yıl, Kütahya vilayetinde 8 adet zirai kredi kooperatifinin varlığı söz konusudur. Bu sayı, 1932 yılında 27’ye yükselmiştir. 1933 yılında, Kütahya vilayeti dahilinde Ziraat Bankası’nın 2 şubesi ve 3 sandığı mevcuttur. Yine 1933 yılında, Ziraat Bankası, Kütahya mıntıkasındaki kredi kooperatiflerinin sayısını arttırma kararı almıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, Kütahya Merkez ve mülhakatında 50’nin üzerinde tarım kredi kooperatifinin mevcudiyeti söz konusudur.
Araştırmada, yerel ve ulusal arşivler, anayasal kanunlar, araştırma raporları, Cumhuriyet Halk Partisi programları ve kongreleri, yerel ve ulusal gazeteler ile yerli literatür kaynaklardan yararlanılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kütahya, Tarım Kredi Kooperatifi, Kütahya Şehir ve Kasaba Kooperatifi

Kaynakça

• 10: T.C. 1923-1933. (1933). Ankara: Hakimiyeti Milliye Matbaası.
• 1470 Sayılı Zirai Kredi Kooperatifleri Kanunu (1929, 1 Haziran). 1470 Sayılı Zirai Kredi Kooperatifleri Kanunu T.C. Resmi Gazete (Sayı: 1208). Erişim Adresi: https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc007/kanuntbmmc007/kanuntbmmc00701470.pdf
• 2836 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu (1935, 21 Ekim). 2836 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu T.C. Resmi Gazete (Sayı:3146). Erişim Adresi: https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc015/kanuntbmmc015/kanuntbmmc01502836.pdf
• 5 Kânunsani 1931 Tarihinde Ankara’da Toplanacak Olan Birinci Ziraat Kongresine Kütahya Vilâyet Merkez Kazası Namına Takdim Kılınan Rapordur. (1930). Kütahya: Yayınevi Yok.
• Akdağ, Ö. (2008). Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Eğitim Alanında Yabancı Uzman İstihdamı (1923- 1940). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 60-61.
• Akşam (25.11.1931). Akşam Gazatesi
• Avaner, T. (2020). Türkiye’de İkibinlerin Başında Kooperatifçilik ve Konut Kooperatifçiliği Politikası Sorunu. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3 (2), 345-363.
• BCA. (19.12.1949). Dosya: 83-85, Fon Kodu: 30.18.1.2., Yer No: 121.91.3.
• Birinci Köy ve Ziraat Kalkınma Kongresi Raporları. (1939). Ankara: T.C. Ziraat Vekaleti Yayını.
• C.H.F. Programının İzahı, (1931). Hakımıyeti Milliye Matbaası.
• C.H.P. 1936 İl Kongreleri. (1937). Yer Yok: Yayınevi Yok.
• Erdem, H. K. (04.01.1948). Çiftçiye Tohumluk ve Kredi. Ulus.
• Fauquet, Dr. G. (1948). Kooperatifçilik Sektörü. A. H. Özümerzifon (Çev.). İstanbul: İsmail Akgün Matbaası.
• Geray, C. (1969). Toplum Kalkınması Örnekolay Araştırmaları Konusunda Bir Deneme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (1), 183-214.
• Gide,C. (1937). Kooperatifçilik I. S. N. İleri (Çev.). İstanbul: Sebat Basımevi.
• Hakimiyeti Milliye. (05.04.1934).
• Kılıç, S. & Aydoğan, E. (2002). Türkiye’de Kooperatifçilik ve Toplumsal Kalkınmadaki Rolü. Atatürk Dergisi, 11(2), 45-50.
• Komisyon. (1938). Kütahya XV. Yıl. Yer Yok: Yayın Yeri Yok.
• Kooperatifçilik Dersleri. (1932). İstanbul: Necmi İstikbal Matbaası.
• KUTSO Arşivi. (1947). T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesinden 25.06.1947 Tarih ve 1161 Sayı ile T.C. Kütahya Valiliğine Gönderilen Resmi Evrak.
• KUTSO Arşivi. (1948). T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesinden 17.05.1948 Tarih ve 569 Sayı ile Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasına Gönderilen Resmi Evraklar ve İmza Sirküleri.
• KUTSO Arşivi. (1948). Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasından 27.02.1948 Tarih ve 3586 Sayı ile T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesine Gönderilen Beyanname.
• KUTSO Arşivi. (1949). Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasından 01.06.1949 Tarih ve 3586 Sayı ile T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesine Gönderilen Beyanname.
• KUTSO Arşivi. (1949). Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasından 12.11.1949 Tarih ve 3586 Sayı ile T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesine Gönderilen Beyanname.
• KUTSO Arşivi. (1949). Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasından 20.02.1949 Tarih ve 3586 Sayı ile T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesine Gönderilen Beyanname.
• KUTSO Arşivi. (1949). Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasından 21.05.1949 Tarih ve 3586 Sayı ile T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesine Gönderilen Beyanname.
• KUTSO Arşivi. (1949). Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasından 22.11.1949 Tarih ve 3586 Sayı ile T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesine Gönderilen Beyanname.
• KUTSO Arşivi. (1949). Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasından 25.05.1949 Tarih ve 3586 Sayı ile T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesine Gönderilen Beyanname.
• KUTSO Arşivi. (1949). Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasından 27.03.1949 Tarih ve 3586 Sayı ile T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesine Gönderilen Beyanname.
• KUTSO Arşivi. (1949). Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasından 27.04.1949 Tarih ve 3586 Sayı ile T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesine Gönderilen Beyanname.
• KUTSO Arşivi. (1949). Kütahya Ticaret ve Sanayi Odasından 30.05.1949 Tarih ve 3586 Sayı ile T.C. Ziraat Bankası Kütahya Şubesine Gönderilen Beyanname.
• Kütahya 1967 İl Yıllığı. (Yıl Yok). İzmir: Ticaret Matbaacılık T.A.Ş.
• Kütahya Vilayet Gazetesi. (03.05.1931). (156).
• Kütahya Vilayet Gazetesi. (08.05.1936). (413).
• Kütahya Vilayet Gazetesi. (10.04.1932). (205).
• Kütahya Vilayet Gazetesi. (15.04.1934). (308).
• Kütahya Vilayet Gazetesi. (26.07.1931). (168).
• Kütahya Vilayet Gazetesi. (27.03.1932). (203).
• Kütahya Vilayet Gazetesi. (29.10.1933). (284).
• Nafia İşleri,(Yıl Yok). Yer Yok: Yayın Yeri Yok.
• Nuri, S. (1932). Devletçilik ve Kooperativcilik. Matbaacılık ve Neşriyat Türk Anonim Şirketi.
• Saka, R. (Yıl Yok). Kooperatif Siyaseti. Kooperatifçilik Dersleri. 123-162.
• Tökin, İ. H. (1946). C.H. Partisinin İktisadi Siyaset Sistemi II. Ülkü Basımevi.
• Ulus. (08.03.1948).
• Ulus. (30.03.1947).
• Ulus. (30.03.1947).
• Yeni Kütahya (12.03.1933). (252).