Urban Resilience and Strategic Planning: Situation Analysis in TR83 Region

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 2, 43 - 70, 28.10.2025

Gülnur Ataklı Demiralp , Ümit Şimşek

Öz

Cities play a critical role in providing sustainable living conditions for the rapidly growing global population, while also facing complex challenges and crises such as climate change, ecological degradation, and disasters. Urban resilience is a multifaceted concept that encompasses not only the ability to withstand crises but also the capacity to recover and thrive in their aftermath. While resilience focuses on cities’ ability to manage and adapt to future risks, strategic planning adopts a systematic approach that begins with analyzing the current situation and establishes a shared vision and goals for the city. Both aim to prepare for potential future threats and develop strategies to address crises through long-term thinking. This study, based on the assumption that strategic plans should not only evaluate current opportunities and threats but also include policies to enhance urban resilience, evaluates the strategic plans of provincial municipalities in the TR83 Region from a resilience perspective. It examines the extent to which the fundamental components of urban resilience are addressed in the strategic plans of Samsun, Tokat, Amasya, and Çorum provincial municipalities within the TR83 region. The municipalities’ awareness, action plans, and strategic goals are analyzed in line with the identified urban resilience themes. When examining the dimensions of resilience in the strategic plans of provincial municipalities in the TR83 Region, “environmental resilience” emerges as the most emphasized dimension, while “economic resilience” is identified as the least addressed aspect.

Anahtar Kelimeler

Urban resilience , strategic planning , sustainability , TR83 Region

Kentsel Dirençlilik ve Stratejik Planlama: TR83 Bölgesi’nde Durum Analizi

Öz

Kentler, dünya genelinde hızla artan nüfusa sürdürülebilir yaşam koşulları sağlama konusunda kritik bir rol oynarken, aynı zamanda iklim değişikliği, ekolojik bozulma ve afetler gibi karmaşık sorunlar ve krizlerle de mücadele etmektedir. Kentsel dirençlilik (resilience), yalnızca krizlere karşı direnç göstermeyi değil, aynı zamanda krizlerin ardından şehirlerin yeniden ayağa kalkma ve gelişme yeteneklerini de kapsayan çok yönlü bir kavramdır. Dirençlilik, şehirlerin gelecekte karşılaşabilecekleri risklerle başa çıkma ve uyum sağlama becerilerine odaklanırken, stratejik planlama da mevcut durumun analiziyle başlayarak şehir için ortak vizyon ve hedefler belirleyen sistematik bir yaklaşımdır. İkisi de uzun vadeli düşünerek, gelecekte karşılaşılabilecek tehditlere hazırlıklı olmayı amaçlamakta ve krizlerle başa çıkabilmek için stratejiler geliştirmektedir. Stratejik planların kentlerin sadece mevcut fırsat ve tehditleri değerlendirmekle kalmayıp, kentsel dirençliliği artıracak politikaları da kapsamaları gerektiği varsayımıyla yapılan bu çalışmada TR83 Bölgesindeki il belediyelerinin hazırladığı stratejik planlar kentsel dirençlilik perspektifiyle ele alarak değerlendirilmiştir. Çalışmada, TR83 bölgesindeki Samsun, Tokat, Amasya ve Çorum İl Belediyelerinin stratejik planlarında kentsel dirençliliğin temel bileşenlerine ne ölçüde yer verildiği incelenmiştir. Belediyelerin bu konudaki farkındalıkları, hazırladıkları eylem planları ve stratejik hedefleri belirlenen kentsel dirençlilik temaları doğrultusunda analiz edilmiştir. TR83 Bölgesi il belediyelerinin stratejik planlarında dirençlilik boyutları incelendiğinde en çok “çevresel dirençlilik” ön plana çıkarken, “ekonomik dirençlilik” en az değinilen boyut olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel dirençlilik , stratejik plan , sürdürülebilirlik , TR83 Bölgesi

Etik Beyan

Bu çalışma, etik kurul izni gerektirmeyen niteliktedir. Çalışmada insan veya hayvan deneklere doğrudan müdahale içeren bir veri toplama süreci bulunmamaktadır.

Kaynakça

• C40 Cities. (2023). Raising climate ambition: Accelerator reports. https://www.c40.org/what-we-do/raising-climate-ambition/accelerator-reports/
• Coaffee, J. (2013). Rescaling and responsibilising the politics of urban resilience: from national security to local place‐making. Politics, 33(4), 240-252. https://doi.org/10.1111/1467-9256.12011
• Council of Europe. (2023). European Urban Charter III. [CG-GOV-(2023)1-04]. https://rm.coe.int/cg-gov-2023-1-04-european-urban-charter-iii-en/1680aa8a9d
• Cutter S.L., Burton C. G. ve Emrich C. T. (2010) Disaster resilience indicators for benchmarking baseline conditions. Homeland Security and Emergency Management 7(1): 1-22. https://doi.org/10.2202/1547-7355.1732
• Çakar, Ö. K. ve Esen, A. (2023). Yerel yönetimlerde stratejik planlama uygulamalarının kurum performansına etkisi. Business & Management Studies: An International Journal, 11(3), 1010-1025. https://doi.org/10.15295/bmij.v11i3.2282
• Çetin, Z. Ö. (2023). Kentsel Dayanıklılık ve BM-Habitat, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çınar, N. F. ve Tütünsatar, A. (2017). Bir Kamu Politikası Olarak Stratejik Planlama ve Üniversitelerde Uygulama: Akdeniz Bölgesindeki Farklı Kuşaktaki Üniversitelerin Misyon ve Vizyonları Üzerinden Bir Değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(4), 1177-1188.
• Dağ, Ş. (2009). Yerel Yönetimlerde Stratejik Planlama. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr
• David, F. R. (2011) Strategic Management (13th Edition), New Jersey: Pearson.
• Eren, E. (2013). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası (9. baskı). Beta Yayıncılık
• Godschalk, D. R. (2003). Urban hazard mitigation: Creating resilient cities. Natural hazards review, 4(3), 136-143. https://doi.org/10.1061/(ASCE)1527-6988(2003)4:3(136)
• Gözlükaya, T. (2007). Yerel Yönetimler ve Stratejik Planlama: Modeller ve Uygulama Örnekleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr
• Güçlü, N. (2003). Stratejik Yönetim. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 2, s. 61-85.
• Güngör, B. (2011). Yerel Yönetimlerde Stratejik Yönetim Yaklaşımı: Ankara ve Bursa Büyükşehir belediyesinde Uygulanan Yöntemlerin Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr
• Gürer, H. (2006). Stratejik Planlamanın Temelleri ve Türk Kamu Yönetiminde Uygulanmasına Yönelik Öneriler. Sayıştay Dergisi (63), 91-105.
• Intergovernmental Panel on Climate Change [IPCC]. (2007). Climate change 2007: Impacts, adaptation and vulnerability (AR4 WG2 Full Report). https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/ar4_wg2_full_report.pdf
• IPCC. (2012), Special Report on Managing the Risks of Extreme Events and Disasters to Advance Climate Change Adaptation, Cambridge University Press, Cambridge, UK, New York, USA. http://ipcc-wg2.gov/SREX/images/uploads/SREX-All_FINAL.pdf
• IPCC. (2014). Climate change 2014: Impacts, adaptation, and vulnerability (WGII AR5 Part A). https://ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/WGIIAR5-PartA_FINAL.pdf
• IPCC. (2021). Climate change 2021: The physical science basis (AR6 WGI SPM). https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_SPM_final.pdf
• IPCC. (2024). Special report on climate change and cities. https://www.ipcc.ch/sixth-assessment-report-working-group-2/
• Habitat III. (17-20 October 2016). The New Urban Agenda. The United Nations Conference on Housing and Sustainable Urban Development. https://habitat3.org/the-new-urban-agenda
• Hallegatte S. (2014). Economic Resilience: Definition and Measurement. In Policy Research Working Paper; World Bank Group: Washington, DC, USA, Volume WPS6852. https://hdl.handle.net/10986/18341
• Hatipoğlu, S. S. ve Kavanoz, S. E. (2024). Kentsel Dirençliliğin Farklı Boyutları. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (67), 15-23. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1345818
• Jamali, A., Robati, M., Nikoomaram, H., Farsad, F. ve Aghamohammadi, H. (2023). Urban resilience assessment using hybrid MCDM model based on DEMATEL-ANP method (DANP). Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 51(4), 893-915. https://doi.org/10.1007/s12524-023-01670-8
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kavanoz, S. E. (2020). “Kentsel direnç” kavramı üzerine. Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, 2(1), 5-24. https://dergipark.org.tr/en/pub/yykentcevre/issue/55330/733459
• Kaya, H. ve Yaylı, H. (2023). Belediyelerin kentsel dirençlilik algısını stratejik planlardan okumak: TR71 bölgesi örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 6(2), 376-385. https://doi.org/10.33712/mana.1260172
• Keck, M. ve Sakdapolrak, P. (2013). What is social resilience? Lessons learned and ways forward. Erdkunde, 5-19. https://www.jstor.org/stable/23595352
• Kwok, A., Doyle, E. H., Becker, J., Johnston, D. ve Paton, D. (2016). What is “social resilience”? Perspectives of disaster researchers, emergency management practitioners, and policymakers in New Zealand. International Journal of Disaster Risk Reduction, 19, 197–211. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2016.08.013
• Lowe, M., Bell, S., Briggs, J., McMillan, E., Morley, M., Grenfell, M., ... ve Jordan, N. (2024). A research-based, practice-relevant urban resilience framework for local government. Local Environment, 1-16.
• Mert, E. ve Kan, M. E. (2023). TR63 bölgesi belediyelerinin kentsel dirençlilik farkındalıklarının stratejik planlar üzerinden incelenmesi. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, (11), 97-125. https://doi.org/10.54557/karataysad.1347652
• OECD. (2024). Infrastructure for a Climate-Resilient Future, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/a74a45b0-en.
• Organisation for Economic Co-operation and Development [OECD]. (2016). Resilient cities, preliminary version. https://www.oecd.org/en/topics/regional-rural-and-urban-development.html
• Poyraz, F. (2024). Yerel Yönetimlerde Stratejik Planlama: Bir Literatür Araştırması. Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt:22, Sayı:52, s. 366-395.
• Rose, A ve Liao, S. Y. (2005). Modeling regional economic resilience to disasters: A computable general equilibrium analysis of water service disruptions. Regional Science 45(1): 75-112. https://doi.org/10.1111/j.0022-4146. 2005.00365.x
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). Amasya Belediyesi 2020–2024 Stratejik Plan Revizyon Çalışması. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPStratejikPlan/files/BDoMS+T_C_AMASYA_BELEDIYESI_2022-2024_YILI_STRATEJIK_PLAN_REVIZYON.pdf
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). Çorum Belediyesi 2020–2024 Stratejik Planı. http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/2148/Corum+Belediyesi+2020-2024
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). Samsun Büyükşehir Belediyesi 2020–2024 Stratejik Planı. http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/1926/Samsun+Buyuksehir+Belediyesi+2020-2024
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). Tokat Belediyesi 2020–2024 Stratejik Planı. https://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/2111/Tokat+Belediyesi+2020-2024
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2017). İllerin ve bölgelerin sosyo- ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması (SEGE-2017). https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege/il-sege-raporlari T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2022). İlçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması (SEGE- 2022. https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege/ilce-sege-raporlari
• Tuğaç, Ç. (2019). Kentsel dirençlilik perspektifinden yerel yönetimlerin görevleri ve sorumlulukları. İdealkent, 10(28), 984-1019. https://doi.org/10.31198/idealkent.634144
• United Nations. (2017). New Urban Agenda. United Nations. https://habitat3.org/wp-content/uploads/NUA-English.pdf
• United Nations Development Programme [UNDP]. (2015). Sürdürülebilir Kalkınma Programı Hedefleri. United Nations. https://www.undp.org/sustainable-development-goals/sustainable-cities-and-communities United Nations International Strategy for Disaster Risk Reduction [UN-ISDR]. (2009). Terminology on disaster risk reduction. United Nations.
• United Nations Department of Economic and Social Affairs Population Division. (2018). The world’s cities in 2018 data booklet (ST/ESA/SER.A/417). United Nations.
• United Nations Framework Convention on Climate Change. (2015). Paris Agreement. United Nations. https://unfccc.int/resource/docs/2015/cop21/eng/l09r01.pdf
• United Nations Office for Disaster Risk Reduction [UNDRR]. (2015). Sendai Afet Riskini Azaltma Çerçevesi. Retrieved from https://uclg-ewa.org/uploads/file/748e86d91ae4409e9188794ddb6c004d/Sendai_TR.pdf
• Ribeiro, P. J. G. ve Gonçalves, L. A. P. J. (2019). Urban resilience: A conceptual framework. Sustainable Cities and Society, 50, Article 101625. https://doi.org/10.1016/j.scs.2019.101625
• The Rockefeller Foundation. (2013). 100 Resilient Cities. https://www.rockefellerfoundation.org/100-resilient-cities/ adresinden 08.10.2024 tarihinde alınmıştır.
• Wardekker, J. A., De Jong, A., Knoop, J. M. ve Van Der Sluijs, J. P. (2010). Operationalising a resilience approach to adapting an urban delta to uncertain climate changes. Technological Forecasting and Social Change, 77(6), 987-998. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2009.11.005
• World Economic Forum. (2024). Global risks report 2024 (19th ed.). https://www3.weforum.org/docs/WEF_The_Global_Risks_Report_2024.pdf