OKUL ORTAMI ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI VE ÖN PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİ

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 3, 20 - 41, 26.12.2018

Funda Akgül Vardar Salih Bardakcı Erdal Şenocak

Öz

Bu
araştırmanın amacı; Johnson ve Stevens (2001) tarafından geliştirilen Okul
Ortamı Ölçeği’nin (School Level Environment Questionnaire) Türkçeye uyarlanması
ve Türkçe formun ön psikometrik geçerliğinin sınanmasıdır. Araştırma bu
doğrultuda iki aşamada ve iki farklı katılımcı grupla yürütülmüştür. Araştırmanın
ilk aşamasında, 49 uzman görüşü alınarak ölçeğin çeviri ve kapsam geçerliğini gerçekleştirilmiştir.
İkinci aşamada ise ölçeğin Türkçe formunun yapı geçerliğini sınamak amacıyla ilkokul
ya da ortaokullarda görev yapmakta olan 410 öğretmene erişilmiştir. Uyarlama
sürecinde, İngilizce-Türkçe uygunluk, Türkçe anlaşılabilirlik, geri tercüme
uygunluk ve kapsam geçerliği işlemleri gerçekleştirilmiştir. Türkçe ölçeğin ön psikometrik özellikleri için ise yapı geçerliği ve
Cronbach alfa güvenirliği incelenmiştir. Bulgular, çeviri maddelerin özgün
ölçek maddeleri ile yüksek oranda uyumluluk ve Türkçe anlaşılabilirlik
değerlerine sahip olduğunu göstermiştir. Yapı geçerliğine ait bulgular Türkçe
form için iki faktörlü ve bu faktörler altında toplanan beşli Likert tipinde 11
maddenin olduğu bir yapıya işaret etmiştir. Ayrıca, Türkçe formun güvenirlik
analizleri gerek alt boyutlar gerek
ölçeğin geneli bazında yüksek tutarlılık olduğunu ortaya koymuştur. Bu bulgular
ölçeğin Türkçe formunun ülkemiz öğretmenlerinin okullardaki ortama ait
düşüncelerini ortaya koyabilecek bir araç oluştuğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul ortamı, ölçek uyarlama, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Anderson, C S. (1982). The search for school climate: A review of research. Review of Educational Research. 52(3), 368-420.
• Balcı, A. (2005). Effective Schools: Predictors of Student Achievement in Primary Schools in Turkey: Edirne Province. International Journal of Educational Reform, 14(4), 426-436.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar Ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-48.
• Brand, S., Felner, R., Shim, M., Seitsinger, A. & Dumas, T. (2003). Middle school improvement and reform: Development and validation of a school-level assessment of climate, cultural pluralism, and school safety. Journal of Educational Psychology, 95(3), 570-588.
• Comer, J. P. (2001). School that develop children. American Prospect. 12(7), 30-35.
• Çakmak, E. K., Cebi, A. & Kan, A. (2014). Developing a “Social Presence Scale” for E-learning Environments. Educational Sciences Theory and Practice, 14, 764-768.
• Çalık, T., Türker, K. & Çalık, C. (2011). Güvenli Okulun Oluşturulmasında Okul İklimi: Kavramsal Bir Çözümleme. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 73-84.
• Çokluk ,Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: PEGEM Akademi
• Deal, T. E. & Peterson, K. D. (1999). Shaping school culture: The heart of leadership. San Francisco: Jossey-Bass.
• Halpin, A. W. & Croft, D. B. (1963).The Organizational Climate of Schools. Chicago: Midwest Administration Center
• Hair, Jr., J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. & Tatham, R. L. (2006). Multivariate Data Analysis (6th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall
• Hambleton, R. K., & Patsula, L. (1998). Adapting tests for use in multiple languages and cultures. Social Indicators Research, 45, 153-171.
• Hoy, W. K. (2003). School climate. New York: Thompson Gale
• Hoy, W.K. & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi, teori, araştırma uygulama. (Çeviri Editörü: Selahattin Turan) Ankara: Nobel Yayıncılık
• Hoy, W. K., Tarter, C. J. & Kottkamp, R. B. (1991). Open schools/healthy schools: Measuring organizational climate. Beverly Hills, CA: Sage
• Johnson, B. & Stevens, J. J. (2001). Exploratory and confirmatory factor analysis of the School Level Environment Questionnaire (SLEQ). Learning Environments Research, 4, 325-344.
• Johnson, B., Stevens, J. & Zvoch, K. (2007). Teachers’ Perceptions of School Climate. A Validity Study of Scores from the Revised School Level Environment Questionnaire. Educational and Psychological Measurement, 67(5), 833-844.
• Jöreskog, K. & Sörbom, D. (1993), LISREL 8: Structural Equation Modeling with the SIMPLIS Command Language. Chicago, IL: Scientific Software International Inc
• Öner, N. (1994). Güvenirliği ve /veya geçerliği sınanmış psikolojik testler. Türk Psikoloji Dergisi, 9(33), 9-18.
• Sağlam, M. & Tunca, N. (2013). İlköğretim Öğretmenlerine Yönelik Mesleki Değerler Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(1), 139-164.
• Scales, P.C. & Taccogna, J. (2001). Development assest for school and life. The Education Digest, 66(6), 34-39.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Şahin, S. (2011). Öğretimsel Liderlik ve Okul Kültürü Arasındaki İlişki (İzmir İli Örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1909-1928.
• Şimşek, Ö. F. (2007), Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. Ekinoks Yayınları: Ankara
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5. Ed). Boston: Pearson Education
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları
• Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington, DC: American Psychological Association
• Welsh, W. N. (2000). The effects of school climate on school disorder. ANNALS, AAPSS, 567, 88-107.
• Zigarelli, M. A. (1996). An Empirical Test of Conclusions from Effective Schools. Journal of Educational Research, 90(2), 103-111.
• Zwick, W. R. & Velicer, W. F. (1986). Comparison of five rules for determining the number of components to retain. Psychological Bulletin, 99(3), 432-442.