Lgs Türkçe ve Matematik Sorularındaki Grafiklerin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 3, 53 - 72, 26.12.2022

Doğan Yalçın , Erol Duran

https://doi.org/10.29065/usakead.1113820

Cited By: 2

Öz

Çalışmanın amacı Liselere Geçiş Sistemi sınavında (LGS) Türkçe ve matematik alt testlerinde yer alan grafik sorularını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırmada nitel yöntemin bir çeşidi olan durum analizi deseni kullanılmıştır. Durum analizinin uygulanmasında doküman analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmanın veri toplama araçları: Liselere Geçiş Sistemi sınavında Türkçe ve matematik alt testleri kapsamında bulunan grafik soruları, Milli Eğitim Bakanlığı Türkçe ve matematik dersleri öğretim programları, grafik okuryazarlığı boyutları için tasarlanan sınıflama modeli ve PISA yeterlik düzeyi adımlarıdır. Veri analizinde, betimsel analiz ve içerik analizinin her ikisi de incelenen alt problemin niteliğine göre kullanılmıştır. Çalışmada ulaşılan sonuçlar: 2018-2021 yılları arasında Liselere Geçiş Sistemi sınavında grafiklerle ilgili Türkçe alt testinde üç, matematik alt testinde sekiz soru bulunmaktadır. 2018 yılı hariç Türkçe alt testinde grafiklerden her yıl birer soru çıkmıştır. Türkçe alt testinde her yıl farklı bir grafik türünün tek bir kazanıma bağlı olarak gelmesi dikkat çekicidir. Üç soru da grafik okuryazarlığı modelinde yorumlama boyutundadır ve soruların PISA yeterlik düzeyi açısından orta seviyede olduğu tespit edilmiştir. Matematik alt testi için sekiz sorunun ikisi doğrusal denklemlerin grafiklerle ilişkisine yönelik iken altısı grafik türleri ve grafikleri dönüştürme becerisi üzerinedir. Soruların grafik okuryazarlığı boyutu açısından ağırlığı yorumlama düzeyindedir ancak dönüştürme soruları da fazla sayıdadır. PISA yeterlik düzeyi açısından da soruların geneli orta düzeydedir. Çalışmada Liselere Geçiş Sistemi Türkçe ve matematik alt testlerinin grafik sorularının benzerlikleri ve farklılıkları çeşitli kriterler açısından belirlenmeye çalışılmıştır ve konu bağlamında çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

LGS, grafik, Türkçe, Matematik, grafik okuryazarlığı, PISA yeterlik düzeyi.

Examination Of Graphs In Lgs Turkish And Mathematics Questions

Öz

The aim of the study is to examine the graphic questions in the Turkish and Mathematics course in LGS in terms of various variables. The situation analysis design, which is a type of qualitative method, was used in the research. In the implementation of the situation analysis, document analysis technique was used. The data collection tools of the study are: graphic questions in Turkish and mathematics lessons in LGS, MEB Turkish and mathematics teaching programs, classification model designed based on the literature for graphic literacy dimensions, and PISA proficiency level steps. In data analysis, both descriptive and content analysis were applied according to the nature of the sub-problem examined. Results reached in the study: Between 2018-2021, there were 3 questions in the Turkish lesson about graphics and 8 questions in the mathematics lesson in LGS. Except for 2018, 1 question came out of the charts in the Turkish lesson every year. It is noteworthy that a different type of graphic is used in Turkish lessons every year, depending on a single achievement. All 3 questions are in the interpretation dimension in the graphic literacy model and it has been determined that the questions are at medium level in terms of PISA proficiency level. For the mathematics lesson, 2 of the 8 questions are about the relationship of linear equations with graphs, while 6 of them are about graph types and the ability to transform graphs. The weight of the questions in terms of graphic literacy dimension is at the level of interpretation, but there are also a large number of conversion questions. In terms of PISA proficiency level, the questions are generally at medium level. In the study, the similarities and differences of LGS Turkish and mathematics questions were tried to be determined in terms of various criteria and various suggestions were presented in the context of the subject.

Anahtar Kelimeler

LGS, graphics, Turkish, Mathematics, graphic literacy, PISA proficiency level.

Kaynakça

• Aoyama, K. (2007). Investigating a hierarchy of students' interpretations of graphs. International Electronic Journal of Mathematics Education, 2(3), 298-318.
• Aydoğdu İskenderoğlu, T. ve Baki, A. (2011). İlköğretim 8. sınıf matematik ders kitabındaki soruların PISA matematik yeterlik düzeylerine göre sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 36(161), 287-301.
• Batur, Z., Ulutaş, M. ve Beyret, T. N. (2019). 2018 LGS Türkçe sorularının PISA okuma becerileri hedefleri açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 595-615.
• Bayazıt, İ. (2011). Öğretmen adaylarının grafikler konusundaki bilgi düzeyleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4), 1325–1346.
• Beyendi, S. (2018). 2018 LGS Matematik sorularının analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 80, 456-475.
• Boote, S. K. (2014). Assessing and understanding line graph interpretations using a scoring rubric of organized cited factors. Journal of Science Teacher Education, 25, 333–354.
• Bursal, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin fen derslerinde kullanılan grafiklere yönelik bazı duyuşsal özelliklerini ölçme araçları geliştirme. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 20-43.
• Bursal, M. ve Yetiş, S. (2020). Middle school students’ graph skills and affective states about graphs. International Journal of Research in Education and Science (IJRES), 6(4), 692- 704.
• Calp, M. ve Alpkaya, C. (2021). LGS Türkçe sorularının Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarına uygunluğu üzerine bir çalışma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2) , 632-654.
• Capraro, M. M., Kulm, G., & Capraro, R. M. (2005). Middle grades: Misconceptions in statistical thinking. School Science and Mathematics, 105(4), 165-174.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Edt.). Siyasal Kitapevi.
• Curcio, F. R. (1987). Comprehension of mathematical relationships expressed in graphs. Journal for Research in Mathematics Education, 18(5), 382-393.
• Çiltaş, A. (2011). Mutlak değer içeren denklem ve eşitsizliklerin öğretiminde grafik kullanımının etkinliği. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 39-53.
• Demir, S. B. ve Yılmaz T. A. (2019). En iyisi bu mu? Türkiye’de yeni ortaöğretime geçiş politikasının velilerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 164-183.
• Demirel, Ö., Seferoğlu, S. S. ve Yağcı, E. (2002). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Pegem A.
• Dolapçıoğlu, S. (2020). Düşünen sınıf materyallerinin (DSM) PISA okuma becerileri üzerinde etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 196-210.
• Ekinci, O. ve Bal, A. P. (2019). 2018 yılı Liseye Geçiş Sınavı (LGS) matematik sorularının öğrenme alanları ve yenilenmiş Bloom taksonomisi bağlamında değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3) , 9-18.
• Erden, B. (2020). Türkçe, Matematik ve Fen Bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
• Friel, S. N. & Bright, G. W. (1995). Graph knowledge: Understanding how students interpret data using graphs. Annual Meeting of the North American Chapter of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, Columbus, Ohio. (ERIC Document No: 391 661).
• Güler, H. K. ve Didiş Kabar, M. G. (2021). Ortaokul öğrencilerinin istatistiksel grafikleri okuma ve yorumlama düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(1), 23-52.
• Güler, M., Arslan, Z. ve Çelik, D. (2019). 2018 Liselere giriş sınavına ilişkin matematik öğretmenlerinin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 337-363.
• Gültekin, C. ve Nakiboğlu, C. (2016). 9. ve 10. sınıf Kimya dersi öğretim programlarının beceri ve içerik kazanımları ile ölçme değerlendirme yaklaşımlarının grafikler açısından analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 163- 184.
• Hafiyusholeh, M., Budayasa, K. & Siswono, T. Y. E. (2018, January). Statistical literacy: High school students in reading, interpreting and presenting data. Journal of Physics: Conference Series. 947,(1), 1-6.
• Hotmanoğlu, Ç. (2014). Sekizinci sınıf öğrencilerinin grafik çizme, yorumlama ve grafikleri diğer gösterimlerle ilişkilendirme becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Kablan, Z. ve Bozkus, F. (2021). Liselere Giriş Sınavı matematik problemlerine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 211-231.
• Kaput, J. J. (1995). Creating cybernetic and psychological ramps from the concrete to the abstract: Examples from multiplicative structures. In D. N. Perkins, J. L. Schwartz, M. M. West, & M. S. Wiske (Eds.), Software Goes to School: Teaching for Understanding with New Technologies (pp. 130-154). New York: Oxford University Press.
• Karakaya, F., Bulut, A. E. ve Yılmaz, M. (2020). Fen lisesi öğretmenlerinin TEOG ve LGS sistemlerine yönelik görüşleri, Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 116–126.
• Kırnap Dönmez, S., ve Dede, Y. (2020). Ortaöğretime geçiş sınavları matematik sorularının matematiksel yeterlikler açısından incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 7(2), 363-374.
• Korkmaz, C. ve Şahin, M. (2019). Liselere kayıt sistemine yönelik öğretmen görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(4), 9-20.
• Kösecioğulları U., Sarıçam İ. ve Topçuoğlu Ünal F. (2020). 2019 LGS Türkçe sorularının okunabilirlik açısından incelenmesi. International Journal of Languages Education, 7(4), 327-341.
• Kranda, S. ve Akpınar, M. (2018). 7. Sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki grafik okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 2445-2458.
• MEB, (2018a). 30332 Sayılı Resmi Gazete (14 Şubat, sayfa. 9-14). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/02/20180214.pdf sitesinden 22.01.2022 tarihinde erişilmiştir.
• MEB, (2018b). Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesi. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_03/26191912_yonerge.pdf adresinden 20.11.2021 tarihinde erişilmiştir.
• MEB, (2018c). Matematik Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB.
• MEB. (2018d). Liselere Geçiş Sınavı Sözel ve Sayısal Bölüm Soru Kitapçıkları (Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav). https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/03153730_SYZEL_BYLYM_A_kitapYY.pdf ve https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/03153730_SAYISAL_BYLYM_A_kitapYY.pdf sitelerinden 23.01.2022 tarihinde indirilmiştir.
• MEB, (2019a). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB.
• MEB. (2019b). Liselere Geçiş Sınavı Sözel ve Sayısal Bölüm Soru Kitapçıkları (Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav. http://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/02125953_2019_SOZEL_BOLUM.pdf ve https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/02130019_2019_SAYISAL_BOLUM.pdf sitelerinden 23.01.2022 tarihinde indirilmiştir.
• MEB (2020). Liselere Geçiş Sınavı Sözel ve Sayısal Bölüm Soru Kitapçıkları (Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav). http://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_06/21195531_2020_sozel_bolum_a.pdf ve https://cdn.eba.gov.tr/icerik/2020/06/2020_sayisal_bolum_a.pdf sitelerinden 23.01.2022 tarihinde indirilmiştir.
• MEB. (2021). Liselere Geçiş Sınavı Sözel ve Sayısal Bölüm Soru Kitapçıkları (Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav). https://cdn.eba.gov.tr/icerik/lgs/2021_SOZEL_BOLUM_A_.pdf ve https://cdn.eba.gov.tr/icerik/lgs/2021_SAYISAL_BOLUM_A_.pdf sitelerinden 02.12.2021 tarihinde indirilmiştir.
• OECD (2019). PISA 2018 results volume I: What students know and can do. Paris: OECD Publishing.
• Özgün-Koca, S. A. (2008). Matematiksel kavram yanılgıları ve çözüm önerileri. Özmantar, M. F., Bingölbali, E. ve Akkoç, H. (Ed.) Öğrencilerin grafik okuma, yorumlama ve oluşturma hakkındaki kavram yanılgıları (ss. 61–90) içinde Ankara: Pegem Akademi.
• Özmen, Z. M., Güven, B. ve Kurak, Y. (2020). Determining the graphical literacy levels of 8th grade students. Eurasian Journal of Educational Research, 86, 269-292.
• PISA, (2019). PISA 2018 Türkiye Ön Raporu. http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/01/PISA_2018_Turkiye_On_Raporu.pdf sitesinden 30.11.2021 tarihinde indirilmiştir.
• Sarıçam, İ., Kösecioğulları, U. ve Bozkurt, M. (2021). 2020 LGS Türkçe sorularının okunabilirlik açısından incelenmesi. International Journal of Language Academy, 9(1), 321-333.
• Shah, P., & Hoeffner, J. (2002). Review of graph comprehension research: Implications for instruction. Educational Psychology Review, 14(1), 47-69.
• Sharma, S. V. (2005). High school students interpreting tables and graphs: Implications for research. International Journal of Science and Mathematics Education, 4(2), 241-268.
• Talaslıoğlu, S. S. ve Şahin, F. (2018). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin grafik okuryazarlığı etkinlikleri ile karar verme becerileri ve kavram öğrenmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 15(1), 62-76.
• Taşkın, G. ve Aksoy, G. (2021). Liselere Giriş Sistemi’ne ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 870-888.
• Türk Dil Kurumu, (2005). TDK Yayınları.
• Ulusoy, B. (2020). 8. sınıf öğrencilerinin liselere geçiş sınavına (LGS) ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 186-202.
• Ünal, C. ve Eroğlu, D. (2021). LGS’de yer alan matematik sorularının ortaokul matematik öğretim programının çeşitli bileşenleriyle uyumluluğunun incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (60), 510-536.
• Yanpar- Şahin, T. ve Yıldırım, S. (1999). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Anı.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin.