Human and His Evaluation in Yunus Emre’s and Rumi’s Works of Art

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 2, - , 02.06.2013

Musa Kaval

Öz

Two big sufistic poets Yunus Emre and Rumi who lived in the same period of time but in different region had an important role for the social and religious life of Anatolian civilazation. Because of the period people in the region had to struggle against some problems. The Mongol Invasion, Babai Rebellion and throne struggtle are the main ones. Alongside variety of deep struggles and disorders, people had to face psychological, social and faith problems along with economical problems. Because of being a prosperous and having political stability Anatolia was a preferable place to move, but at the same time social and demografic structure of the region changed. Particles of socialization which were not part of problems during the good time caused problems after economic plight and political instability. In that period Yunus Emre and Rumi who inspire oneness, unity and tolerance rather than separation and collision advised people to be patient and meritorious. Two sufistic characters made important remindings and cursings for people’s social and religious lives through the mediation of their didactic works. As a result Yunus and Rumi enlightned people for happiness in both wordly and the next wordly lives by takin into consideration their humanitarian sctructures their times.

Anahtar Kelimeler

YunusEmre, Rumi, human, evaluation, the flesh.

Yunus Emre ve Mevlâna’nın Eserlerinde İnsan ve Tekâmülü

Öz

Aynı dönemde fakat farklı bölgelerde yaşamış olan iki büyük mutasavvıf şâir Yunus Emre ve Mevlânâ, Anadolu’nun dinî ve sosyal hayatında önemli görevler üstlenmiştir. Çünkü dönem itibarıyla bölge halkı çeşitli problemle karşı karşıya idi. Bunların başında Moğol İstilası, Babâi İsyanı ve taht mücadeleri gelmekteydi. Çok yönlü çatışma ve kargaşların yaşandığı dönem ekononik sıkıntıların yanında psikolojik, sosyal ve itikâdi problemle de yüzleşmek zorunda idi. Çünkü müreffeh ve siyasi istikrarı yakalamış bir bölge olduğu için diama göç alan bir coğrafya olan Anadolu’nun sosyal ve demografik yapısı da değişmişti. Güzel zamanlarda problem teşkil etmeyen olumlu sosyalleşmeyi sağlayan etmenler bozulan ekonomi ve siyasi istikrarın ardından bir takım olumsuzluklara yol açmaya başladı. Böyle bir ortmada devrin insanına ayrışma ve çatışmanın yerine birlik, beraberlik ve hoşgürü telkininde bulunan Yunus Emre Ve Mevlânâ insanlara sık sık sabırlı ve erdemli olmayı tavsiye etmişlerdir. Didaktik tarzda yazılmış eserlerinde iki mutasavvıf, insanın sosyal ve mânevi hayatlarına dâir önemli hatırlatmalarda ve telkinlerde bulunmuşlardır. Zira devrin karmaşık ortamında insanlar mevcut durumun olumsuz havası yüzünden sağlıklı düşünme kabiliyeti ve hassasiyetlerini yitirebiliyordu. Dolayısyla Yunus ve Mevlânâ yaşamış oldukları çevrenin insan yapısını dikkate alarak onlara dünya ve âhiret saadeti için ışık tutmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Mevlânâ, insan, tekâmül, nefis.

Kaynakça

• Acem, Zebûr-i Peyam-i Maşrık, (2006). Şarktan Haber, çev. Ali Nihat Tarlan, İstanbul, Sufi Kitap Yay.
• Akdağ, M., (1995). Türkiyenin Iktisadi ve Ictimai Tarihi, İstanbul, Cem Yayınları.
• Aydın, M., (1991). ''Yunus'tan Mesajlar'', Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, S.69.
• Bardakçı, M. N.,(2004). Sosyo-Kültürel Hayatta Tasavvuf, Isparta, Fakülte Kitabevi.
• Cahen, C.,(1990). İslamiyet, çev.E.Nermi Erendor, Ankara, Bilgi Yay.
• (2000). Osmanlılar’dan Önce Anadolu, çev. Erol Üyepazarcı, İstanbul, T.V.Y. Can, Ş., (2003). Mevlânâ Hayatı, Şahsiyeti ve Fikirleri, İstanbul, Ötüken Yayınları.
• Çam, Ö.,(1989). “Mevlânâ’nın Etkileri, Ritm Psikolojisi ve Seması”, 4. Milli Mevlânâ Kongresi, Konya.
• Demirci, ,M., (2001). Sorularla Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul, Damla Yayınları.
• Eflâki, Ahmed, (1986.) Ariflerin Menkıbeleri-Mevlâna ve Etrafındakiler- çev. Tahsin Yazıcı, İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Eraydın, S., (1980). Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul, Marifet Yay.
• Ferit, M.& Bahri, M., (1998) Konya ve Rehberi, Konya, Konya Aydınlar Ocağı Yay.
• Fürüzanfer, Bedüuzzaman,(2005). Mevlana Celaleddin, çev.Feridun Nafiz Uzluk, Konya, Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
• Gordlevski, V.,(1988). Anadolu Selçuklu Devleti, çev. Azer Yaran, Ankara, Onur Yayınları.
• Günay, U., (1994). Yunus Emre Risaletü'n-Nushiyye, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Güngör, E. (1990). İslam'ın Bugünkü Meseleleri, İstanbul, Ötüken Yayınları.
• Hanbel, Ahmed b., (1895). el-Müsned, I-VI, Kahire.
• Hucvirî, Ali b. Osman, (1996). Keşfû’l-Mahcûb, Hakikat Bilgisi, haz. Süleyman Uludağ, İstanbul, Dergah Yay. http://tr.wikipedia.org
• Ibn Haldun, (1998). Tasavvufun Mâhiyeti, çev. Süleyman Uludağ, İstanbul.
• Kılıç, M. E.,(2001). “İbnu’l Arabî’nin I.İzzeddin Keykavus’a Yazdığı Mektubun Işığında Dönemin Dini ve Siyasi Tarihine Bakış,” I.Uluslarası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Kongresi, Bildiriler, Konya, Selçuk Ünv. Selçuklu Araştırmaları Merkezi.
• Köprülü, F., (2005). Anadolu’da İslamiyet, Ankara, Akçağ Yayınları
• Mevlânâ, (1991). Rubaîler, çev. ve yay. Şefik Can, Ankara, Kültür Bakanlığı Yay.
• Ocak, A. Y., (1996). Türk Sufiligine Bakışlar, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Öztelli, C., (2006). Yunus Emre Yaşamı ve Bütün Şiirleri, İstanbul, Özgür Yay. Mevlâna, (1990). Mesnevi, çev.Veled Çelebi İzbudak, göz.geç. Abdülbaki Gölpınarlı, İstanbul, M.E.B. Yay.
• Tirmizî, H., (2006). Kitâbu Hatmi’l-Evliyâ, Beyrut, 1965; terc. Salih Çift, Velîliğin Sonu, İstanbul.
• Topçu, N., (1974.) Mevlâna ve Tasavvuf, İstanbul.
• Turan, O., (2009). Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, İstanbul, Ötüken Neşriyat.
• Ünver, G. & Güngör, H., (1997). Baslangıçtan Günümüze Türklerin Dinî Tarihi, Ankara, Ocak Yayınları.
• Wittek, P.,(1963). The Rise of the Otoman Empire, LondonYayınları.
• Yeniterzi, E., (2002). “Mevlana’nın Eserlerinde Ahlâki Unsurlar” X.Milli Mevlana Kongresi, Tebliğler, Konya, Selçuk Ünv. Yay.
• Yunus Emre, (1997). Yunus Emre Divanı, hzl. M. Tatçı, İstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.