Bilimsel Etik İhlallerinin Kökenine İlişkin Bir Değerlendirme

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 4, 653 - 674, 27.12.2017

Uğur Keskin

Öz

Bu çalışmada, bilimde etik dışı davranışların, nedenleri ele
alınmış ve etik ihlallerinin önlenmesine yönelik yapılması gerekenler
açıklanmıştır. Çalışmada öncelikle bilimsel araştırmaların özelliklerine ve
bilim etiğinin önemine yer verilmiştir. Bilimde etik dışı davranışlar genel
olarak açıklanmış ve alt başlıklarla ayrıntılı olarak incelenmiştir. Özellikle
Türkiye’de bilimde etik dışı davranışların nedenleri alt başlıklarla ele
alınmıştır. Çalışmada ayrıca bilim etiği ihlallerinin önlenmesine yönelik önerilere
yer verilmiştir. Genelden özele gidildiğinde, bu çalışmanın en üst evreninde
etik yer almaktadır ve bilindiği üzere etik ile ilişkili binlerce yayına
ulaşabilmek mümkündür. Etik alanı kadar olmasa da, bu çalışmanın bir alt evreni
olan bilim etiği ya da bilim felsefesi alanlarında da yüzlerce kaynağa
ulaşabilmek mümkün olmaktadır. Buna karşın, bu çalışmanın konusu olan bilimde
etik dışı davranışların nedenleri ve azaltılmasına yönelik yapılması
gerekenlere ilişkin olarak yazılmış olan Türkçe ve İngilizce kaynaklar
sınırlılık arz etmektedir. Dolayısıyla söz konusu boşluğu gidermek adına
yapılan bu ve benzeri çalışmaların gerekliliği ön plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel Çalışma, Bilim Etiği

Kaynakça

• Adler, A.(2011a). Yaşama Sanatı, 11. Baskı, Çev. Kâmuran Şipal, İstanbul: Say Yayınları. Aktekin, M. (1997). Bilim ve araştırma. Toplum ve Hekim Dergisi, C: 12, S: 77, ss. 55-58. Altunışık, R, Coşkun, R.,Yıldırım, E., Bayraktaroğlu S. (2002). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 2. Baskı, Sakarya: Sakarya Kitabevi. Atalay, A. (2011). Bilimsel Araştırmalarda Etik Kural İhlalleri ile İlgili Görüşler. http://www.adnanatalay.com/bilimseletikkurallariveihlalleri.html. Erişim tarihi: 10.03.2016. Bacon, F. (2004). Yeni Atlantis, Çev. Cenk Saraçoğlu, İstanbul: Bordo Siyah Yayınları. Coşkun, R. (2002). Küreselleşme Türkiye Eksenli Analizler, İstanbul: Beta Yayınları. Derenth, P. J.D. (2009). Bilimin Bir Koşulu: Etik, Bilim Etiği Sempozyumu, (Ed. Emin Kansu), Ankara: Yalçın Matbaacılık. Descartes, R.(1999). Aklın Yönetimi İçin Kurallar, Çev. Müntekim Ökmen, İstanbul: Sosyal Yayınlar. Erdem, A. R. (2012). Bilim insanı yetiştirmede etik eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2 (1), ss. 25-32. Farabi (2004). Mutluluğu Kazanma Eflatun Felsefesi Aristo Felsefesi, Çev. Hüseyin Atay,İstanbul: Mopa Kültür Yayınları. Goldmann, L. (1998). İnsan Bilimleri ve Felsefe, Çev. Afşar Timuçin ve Füsun Aynuksa, İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları. Hayyam, Ö.(2010). Rubailer, Haz. Nergishan Tekin, İstanbul: İlgi Yayınevi. Hoodbhoy, P. (1994). İslam ve Bilim, 2. Baskı, Çev. Eser Birey, İstanbul: Cep Yayınları. Hölse, V. (2001). Fazla Enformasyon Çağında Felsefe, Haz., Harun Tepe, Etik ve Meslek Etikleri, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları. Kant, I. (1997). Pratik Usun Eleştirisi, 4. Baskı, Çev. İsmet Zeki Eyuboğlu, İstanbul: Say Yayınları. Keskin, U. (2010). İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Dengeli Sonuç Kartı Yöntemi İçindeki Yeri ve Önemine İlişkin Bir Araştırma, (Yayınlanmış Doktora Tezi) Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. Keskin, U. (2012). Yönetim Felsefesi, İstanbul: Değişim Yayınları. Keskin, U. (2016). Delikanlı Radarcı Fermanı, İstanbul: Değişim Yayınları. Keykavus (2008). Kabusname, İstanbul: Lacivert Yayıncılık. Koyre, A. (2004). Bilim Tarihi Yazıları, 5. Baskı, Çev. Kurtuluş Dinçer, Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları. Ruacan, Ş. (2005). Bilimsel araştırma ve yayınlarda etik ilkeler, Gazi Tıp Dergisi, 16 (4), ss. 147-149. Selsam, H. (2004). Din, Bilim ve Felsefe, 2. Baskı, Çev. Mehmet Türdeş, İstanbul: Mopa Kültür Yayınları. Sen, A.(2003). Etik ve Ekonomi, Çev. Ali Süha, İstanbul: Doğan Kitap Yayınları. Shashok, K. (2011). Authors, Editors, andtheSigns, SymptomsandCauses of Plagiarism, SaudiJournal of Anesthesia, 5(3), 303-307. Erişim tarihi: 15.08.2016. http://www.saudija.org/text.asp?2011/5/3/303/84107 Sinan, Ö. (2009). Kaşifler ve Mucitler Newton, İstanbul: Merlin Yayınları. TDK (2016). https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ntihalErişim tarihi: 15.08.2016. Topçu, N. (2011). Felsefe, İstanbul: Dergâh Yayınları. Toplu, M. (2012). Bilim etiği: internetin bilim etiği üzerindeki etkileri. Türk Kütüphaneciliği26, 4 (2012), 654-698. TÜBA, (2002). Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları. TÜBİTAK, (2016) .http://journals.tubitak.gov.tr/genel/brosur.pdf adresinden 14.08.2016 tarihinde erişildi. Uçak, N. Ö. ve Birinci, H. G. (2008). Bilimsel etik ve intihal. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, S: 22, ss. 187-204. Urhan, V. (2000). Michel Foucault ve Arkeolojik Çözümleme, 1. Baskı, Paradigma Yayınları, İstanbul. Uzbay, T. (2006). Bilimsel Araştırma Etiği. Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık 4. Ulusal Sempozyumu, Ankara. Ünal, M., Toprak, M. ve Başpınar, V. (2012). Bilim etiğine aykırı davranışlar ve yaptırımlar: sosyal ve beşeri bilimler için bir çerçeve önerisi. Amme İdaresi Dergisi, 45 (3), 1-27. Yıldırım, C. (2007). Bilimin Öncüleri, 24. Baskı, İstanbul: Bilim ve Gelecek Kitaplığı Yayınları. Yüksel, A. T.(2002). İslam’da Bilim Tarihi, Konya: Kitap Dünyası Yayınları.