Global Sokağın Mikro Girişimleri ve Parafiskal Yaklaşım

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: -IASOS Özel Sayısı-, 65 - 83, 28.12.2017

Osman Sirkeci

Öz

Küresel ve lokal mal ve hizmet üretimi
globalleşmeyle birlikte yeniden biçimlenerek küresel-yerelleşmeye başladı. Emek
üretkenliği ve tüketim ihtiyaçları küresel iletişim ve dağıtım ağlarıyla sınır
ötesi boyutlara ulaşırken lokal gibi görünen tüm ekonomik faaliyetler küresel
gelişmelerin kapsama alanına girmiş bulunmaktadır. Sokakta mal veya hizmet
sunumu sokak ekonomisinin temelidir. Geniş anlamıyla ise sokak ekonomisi yürütülen
ticari faaliyetleri, zanaatkârlıkları, esnaflığı, sanatsal veya zihinsel performansları,
küçük ölçekli, basit üretim ve hizmetleri sokaklarda, kaldırımlarda, açık
alanlarda veya meydanlarda sabit ve kapalı bir yapısal mekâna bağımlı
olmaksızın elden, sabit veya mobil bir tabla veya bir tezgâhta, motorlu veya
motorsuz bir araçla veya araçsız bir yerde sabit durarak veya dolaşarak icra
etmeyi kapsar. Literatürde ve resmi yönetmeliklerde 10'dan az işçi çalıştıran
ekonomik faaliyetler, mikro işletmeler olarak anılmaktadır. Global sokaklarımız,
önü büyümeye açık iki milyarlık istihdam potansiyeliyle dört milyarlık toplam
küresel istihdamın yarısı kadar bir istihdam sağlamaktadır(Souffrant, 2015). Sokaklarımız ve kaldırımlarımız
dünyanın en büyük işyerleri konumuna gelmiş bulunmaktadır.

Bu çalışma kapsamında, sokaklarda sunulan
tüm sosyal, kültürel ve yaşamsal faaliyetler ele alınmaktadır. Bu çalışmada
sokak ekonomisi parafiskal yaklaşımla küresel ölçekte ve lokal olarak
incelenmektedir.

15 yıl önce sokak satıcıları alanın
uzmanları araştırmacılar tarafından 500 milyon kişi olarak tahmin edilmekteydi.
Ancak son yıllarda R. Neuewirth ve Arbind Singh gibi sektör uzmanları, sokak
satıcılarının sayısının yaklaşık olarak 1,8 – 2 milyar kişiye ulaşmış olduğunu
tahmin etmektedirler(Neuwirth, 2012). Son yıllarda, sokak ekonomisi
Hindistan, ABD, Malta ve diğer ülkelerin gündeminde çok önemli bir yer tutmaya
başladı. Aynı zamanda, sokak ekonomisinin küresel boyutlarla artan rolü ve
önemi, ILO, Dünya Bankası, OECD gibi birçok uluslararası organizasyonun
gündeminde yer almaya başladı(Singh, 2016).

Çalışma ve araştırmalar sürecinde literatür
taraması ile birlikte Üçlü Likert Ölçeği ile anket verileri değerlendirilip
uzman görüşleri ve saha çalışanlarının ifadeleri dikkate alınarak sonuç ve
öneriler oluşturulmaktadır. Anket sonuçları ve yüz yüze görüşmeler, sokak
ekonomisinin olumsuz algılanışının yüzeysel olduğunu göstermektedir. Sokak
ekonomisi ve tüm aktörleri, hizmetleri ve ürünleri modern toplumun vazgeçilmez
bir parçasıdır. Sokak ekonomisi ile piyasanın boşlukları doldurulmakta ve serbest
pazardaki eksiklikleri gidermektedir.

Anahtar Kelimeler

Parafiskal, mikro girişim, sokak ekonomisi, sokak satıcısı

Kaynakça

• Aktaş, O. (2010, Eylül 06). Türkiye'de 4 Milyona Yakın İşportacı Var. haberler.com. HAziran 24, 2017 tarihinde https://www.haberler.com adresinden alındı Aytaç, Ö., & İlhan, S. (2008). Girişimcilik ve Girişimci Kültür: Sosyolojik Bir Perspektif. Kayseri: Selçuk Üniversitesi. Mayıs 10, 2013 tarihinde www.sosyalbil.selcuk.edu.tr adresinden alındı Balcı, Y. (1996, Mayıs 1). Geçmişten Geleceğe Çalışma İlişkileri. (a. A. Özsağır, Dü.) Çerçeve Dergisi, 5(17), 82. Aralık 10, 2017 tarihinde http://www.emu.edu.tr adresinden alındı Ertuğrul, C., & Serel, H. (2010, Haziran). Türkiye’De Kayit Dişi Bir Sektör: Seyyar Saticilik Ve Işportacilik. Mevzuat Dergisi, 1-7. Haziran 20, 2017 tarihinde http://www.mevzuatdergisi.com adresinden alındı EU European Commission. (2005). User Guide to the SME Definition (2005 b.). Brüssel, Belgien: European Union. doi:10.2873/782201 Johnson, M. (1996). Gelecek Binyılda Yönetim (1996 b.). (S. Gül, Çev.) İstanbul: Sabah Kitapları. Aralık 12, 2017 tarihinde http://www.emu.edu.tr adresinden alındı Kırım, A. (2010). Yeni Girişimciliği Teşvik Etmeliyiz. Türkiye Gazetesi. Ocak 12, 2010 tarihinde http://www.turkiyegazetesi.com adresinden alındı Launch, G. (2014, July). Global Street Market in Your Pocket. Ekim 29, 2017 tarihinde gust.com/companies/vendedy-corporation: https://gust.com adresinden alındı nasvinet. (2017, Kasım 10). streetnet.org.za. Kasım 20, 2017 tarihinde nasvinet.org: http://www.nasvinet.org adresinden alındı Neuwirth, R. (2012, November 13). Stealth of Nations, The Global Rise of the Informal Economy (1 b.). (a. L. Poon, Dü.) Amazon. Haziran 10, 2017 tarihinde citylab.com: https://www.citylab.com adresinden alındı Özoğul, E. (2007, Temmuz 24). turkhukuksitesi. Aralık 11, 2017 tarihinde turkhukuksitesi: http://www.turkhukuksitesi.com adresinden alındı Özsağır, A. (2002, Januar 3). www.emu.edu.tr/smeconf. Kasım 29, 2017 tarihinde Arif Özsağır, 21. Yüzyıl isletmeleri: Küçük ve orta boy isletmeler (KOBI'ler), SME Conference, E.M.U., Turkish Republic of Northern Cyprus, Famagusto, 3-4 Januar 2002.: http://www.emu.edu.tr adresinden alındı Parlak, B. (2004). Yükselen Trend: Girişimcilik. tchayat Dergisi. Mayıs 12, 2010 tarihinde http://www.tchayat.org adresinden alındı Radikal. (2004, Mayıs 24). İşportada ciro 50 katrilyon. Radikal, s. 2. Ağustos 10, 2017 tarihinde http://www.radikal.com.tr adresinden alındı SGK. (2017, Kasım 27). sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/calisan. Kasım 27, 2017 tarihinde sgk.gov.tr: http://www.sgk.gov.tr adresinden alındı Singh, A. (2016, April 6). empowering-indias-street-vendors-as-entrepreneurs. (F. D. aktaran Lazaro, Düzenleyen) Aralık 15, 2017 tarihinde pbs.org/newshour: https://www.pbs.org adresinden alındı Sirkeci, O. (2013). Kobilere Yeni Yaklaşım Mikro Girişimlerde Finansal Teşvikler. İstanbul: Gündoğan Yayınevi. Souffrant, C. (2015). Street Smarts pay off in Business. Ekim 15, 2017 tarihinde hult.edu/news: http://www.hult.edu adresinden alındı Souffrant, C. (2016). Connect.Reflect.Act. Haziran 15, 2017 tarihinde European Union Agency for Fundamental Rights: http://fra.europa.eu/en adresinden alındı T.C. Resmi Gazete. (2005). Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik. Ankara: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı. April 30, 2017 tarihinde http://www.resmigazete.gov.tr adresinden alındı TC. Resmî Gazete. (1991, Mayıs 17). 507 Sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu. Kasım 17, 2017 tarihinde http://www.turkhukuksitesi.com adresinden alındı TC. Resmî Gazete. (2003, Haziran 10). İş Kanunu. (25134). Ankara. 12 17, 2017 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr adresinden alındı Tepav. (2017, Kasım 27). www.tepav.org.tr. Kasım 26, 2017 tarihinde tepav.org.tr: http://www.tepav.org.tr adresinden alındı TÜİK. (2017, Kasım 15). www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri. Kasım 26, 2017 tarihinde tuik.gov.tr: http://www.tuik.gov.tr adresinden alındı wiego.org. (2016). www.wiego.org. Haziran 15, 2017 tarihinde www.wiego.org: http://www.wiego.org adresinden alındı