Ortaöğretim Öğretmenleri İçin Mesleki Değerler Ölçeği Geliştirme Çalışması

Yıl 2017, Cilt 10, Sayı -ERTE Özel Sayısı, 151 - 169, 31.12.2017

Osman Tayyar ÇELİK Mehmet ÜSTÜNER

Öz

Bu çalışmada, ortaöğretim öğretmenlerinin mesleki değerlerini belirlemeye yönelik bir ölçme aracı geliştirmek amaçlanmıştır. Kapsamlı bir alan yazın taraması yapılarak öğretmenlerin mesleki değerleri olabilecek nitelikler belirlenmiştir. Ön uygulama olarak, belirlenen 96 değer, öğretmenlere sorulmuş ve mesleki bir değer olup olmadığını puanlamaları istenmiştir. Öğretmenlerin mesleki değerlere ilişkin toplam puanlamaları alınarak uzman görüşüne sunulmuş, uzman değerlendirmesi sonucu formda 64 değer kalmıştır. Kalan 64 maddenin ifadelendirilerek ölçme aracında yer almasına karar verilmiştir. Bu ölçek formu Malatya Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde görev yapan 386 öğretmene uygulanmıştır.İlk olarak açımlayıcı faktör analizi (AFA) yapılarak yapı geçerliği test edilmiş, yapının doğrulanıp doğrulanmadığı doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile incelenmiştir. AFA sonucunda varyansın %64,254’ünü açıklayan beş faktörlü(mesleki gelişim ve başarı, meslektaş ilişkileri, bireysel farkındalık, milli ve manevi değerlere duyarlılık ve bilimsellik) bir yapı elde edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin beş faktörlü yapısı doğrulanmış olup, güvenirlik çalışması sonucunda, ölçeğin alt boyutlarının Cronbach Alpha değerlerinin“.74” ile “.86” arasında değiştiği tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Ortaöğretim öğretmenleri, değer, mesleki değer

Kaynakça

• Atlı, A. (2012). Lise öğrencilerinin mesleki değerlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya. Aktay, A. ve Ekşi, H. (2009). Yönetici ve öğretmenlerin değer tercihleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İş Ahlakı Dergisi,2(3),19-65. Aşkan, D. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin ve öğretmenlerinin değer algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Aydın, İ. (2003). Eğitim ve Öğretimde Etik.Ankara: Pegem Akademi yayıncılık. Aydın, İ. (2010). Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Bayrak, C. (2003). Bir Meslek Olarak Öğretmenlik. (Ed. Demirel, Ö. Kaya, Z.). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: Cantekin Matbaacılık. Busch, T. and Wennes, G. (2012). Changing values in the modern public sector: the need for value-based leadership. International Journal of Leadership in Public Services, 8(4), 201-215. Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. baskı).Ankara:PegemA Yayıncılık. Büyüköztürk, Ş.,Çokluk, Ö. ve Şekercioğlu, G.(2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları.Ankara:PegemA Yayıncılık. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F.(2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara:PegemA Yayıncılık. Can, Ş. (2013). Hemşirelerin mesleki değerlerinin bireyselleştirilmiş bakım algıları ile ilişkisi.yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Çalışkur, E.A. (2008). Üniversite öğrencilerinin yaşam değerleri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı Eğitim Bilimleri Bilim Dalı, İstanbul. Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. California: Sage Publication Inc. Debats, D. L. and Bartelds, B. F. (1996). The structure of human values: a principal components analysis of the Rokeach Value Survey (RVS). Erişim tarihi: 08.09.2015, http://www. dissertations. ub. rug. nl/FILES/faculties/ppsw/1996/dlhm debats/c5. pdf Demirel, Ö. (2003). Öğretme sanatı. Ankara:PegemA Yayıncılık. Demirtaş, Z. ve Ekmekyapar, M. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin değerlere dayalı yönetim uygulamalarının okul kültürüne etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18(4), 523-554. Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Alkım Yayınları Kirişçi, A. (2010). Öğretmenlerin kültürel değerleri ve çatışma yaklaşımları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Posner, B. Z. and Kouzes, J. M. (1993). Psychometric properties of the leadership practices inventory-updated. Educational and psychological measurement, 53(1), 191-199. Oğuzkan, A. F. (1982). Ülkemizde öğretmen eğitiminin gelişimi. Eğitim ve Bilim, 7(38), 37-45. Orak, N. Ş. (2005). İstanbul İli’ndeki hemşirelerin profesyonel hemşirelik değerlerini etkileyen faktörlerin analizi.Yayımlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı, İstanbul. Özdemir, S. ve Yalın, H.İ. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş.Ankara:Nobel Yayın Dağıtım. Özmete, E. (2007). İş yaşamında değerler.İstanbul:Kedim Yayınları. Parashar, S., Dhar, S. and Dhar, U. (2004). Perception of values: a study of future professionals. Journal of Human Values, 10(2), 143-152. Polat, Y. (2012). Faktör analizi yöntemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi ve hayvancılık denemesine uygulanışı.Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana. Rokeach, M. (1979). From individual to institutional values: With special reference to the values of science. Understanding human values, 47, 70. Sağnak, M. (2003). İlköğretim okullarında görevli yönetici ve öğretmenlerin örgütsel değerlere ilişkin algıları ile kişisel değerleri arasındaki uyum düzeyleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. Seçer, İ. (2013). SPSS ve Lisrel ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık. Schein, E. H.(1978). Örgüt psikolojisi.(Çev. Tosun, M), Türkiye Ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları No:173. Ankara. Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. Advances in experimental social psychology, 25(1), 1-65. Stewart, J. (1998). Spranger's dimensions of value. Erişim tarihi: 01.04.2013, http://www.hfr.org.uk/figures/spranger.htm. Şimşek, H. (2010). Eğitim sisteminde öğretmenin rolü ve öğretmenlik mesleği.(Ed. Memduhoğlu, H.B., Yılmaz, K).Öğretmenlik mesleğine giriş. Pegem Akademi: Ankara. Şimşek Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş:Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları. Şişman, M. (2011). Eğitim bilimine giriş.Ankara: Pegem A Yayıncılık. Tanrıöğen, A. (2002). Öğretmenlik mesleği niteliği ve özellikleri.(Ed. Türkoğlu, A).Öğretmenlik mesleğine giriş.Ankara: Mikro Yayınları. Tunca, N. (2012). İlköğretim öğretmenleri için mesleki değerler ölçeğinin geliştirilmesi ve ilköğretim öğretmenlerinin mesleki değerlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Eskişehir Anadolu Üniveristesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. Uncu, Ü. (2008). Öğretmen ve eğitim yöneticilerinin değer yönelimlerinin çok boyutlu olarak incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yedi Tepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Yılmaz, K. (2008). Eğitim yönetiminde değerler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.