Sınıf Öğretmeni Adaylarının Liderlik ve Öğretmen Liderliğine İlişkin Görüşleri

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: -ERTE Özel Sayısı, 389 - 408, 31.12.2017

Aslı Gündoğan , Zeynep Kılıç

Öz

Sınıf
öğretmeni adaylarının liderlik ve öğretmen liderliğine ilişkin görüşlerinin
ortaya çıkarılmasını amaçlayan bu araştırma nitel araştırma yöntemi ile
gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya iki farklı üniversitenin eğitim
fakültelerinde sınıf öğretmenliği lisans programında öğrenim gören toplam 112
sınıf öğretmeni adayı katılmıştır. Sınıf öğretmeni adaylarının liderlik ve
öğretmen liderliği kavramlarına ilişkin görüşlerin belirlenmesinde açık uçlu
sorulardan oluşan bir anket formu hazırlanmıştır. Araştırmanın verileri tematik
analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Öğretmen adayları liderlik kavramına ilişkin
görüşlerini bireysel ve sosyal bağlamda liderlik olmak üzere iki alt temada
açıklamışlardır. Öğretmen adayların “bir sınıf öğretmeninin liderlik rolleri
neler olabilir” sorusuna kişisel-mesleki gelişim, öğrenciyi tanıma,
öğretme-öğrenme süreci, okul-aile ilişki bağlamında yanıt vermişlerdir. Öğretmen
adayları lider bir sınıf öğretmeninin öğrenciye katkılarını beceriler,
değerler, akademik bağlamda açıklamışlardır. Lider bir sınıf öğretmenin okula
katkıları tanınma, düzen, istikrar sağlama, model olma, farklılık yaratma ve
gelişim sağlama bağlamında açıklanmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarına göre
lider bir sınıf öğretmeninin özellikle beceri, değerler noktasında pek çok
olumlu özelliğinin olması gerektiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Öğretmen Liderliği

Kaynakça

• Arslan, C. M. & Özdemir, M. (2015). Öğretmen liderliğine ilişkin öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 190-207. Aslan, M. (2011). Öğretmen liderliği davranışları ve sınıf iklimi: Öğretmen ve öğrenci görüşleri bağlamında bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eğitim bilimleri Enstitüsü, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir. Aslan, M. (2014). Öğretmen liderliği davranışları ve sınıf iklimi: Öğretmen ve öğrenci görüşleri bağlamında bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir. Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında öğretmenlerin sergiledikleri liderlik rollerine ilişkin bir değerlendirme. Yayımlanmamış doktora tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya. Beycioğlu, K. & Aslan, B. (2012). Öğretmen ve yöneticilerin öğretmen liderliğine ilişkin görüşleri: Bir Karma yöntem çalışması. Kuram ve Uygulamada eğitim Yönetimi, 18(2), 191-223. Beycioğlu, K. (2015). Öğretmen liderliği. N. Konan (Ed.). Eğitim yönetiminde yeni liderlik yaklaşımları için 157-174. Can, N. (2006). Öğretmen liderliği ve engelleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2,137-161. Can, N. (2007). Öğretmen liderliği becerileri ve bu becerilerin geliştirilme düzeyi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 263-288. Can, N. (2010). Öğretmen liderliği. Ankara: Pegem Akademi. Canlı, S. (2011). Resmi ve özel ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin sergiledikleri liderlik rollerine ilişkin algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya. Cheng, Y. (2017). Principal-teacher interactions and teacher leadership development: begining teachers’ perspectives. International Journal of Educational Research, 89(3), 163-171. Cebeci, S.(2002). Bilimsel araştırma ve yazma teknikleri. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım Dwyer, J. (2004). Cultivating Leadership in Schools: Connecting people, purpose and practice. New York: Teachers CollegePress Harris, A. & Muijs, D. (2007). Teacher leadership: Principles and practice. http://dera.ioe.ac.uk/5132/1/download%3Fid=17417&filename=teacher-leadership-principles-practice-full-report.pdf adresinden 10.10.2017 tarihinde elde edilmiştir. Harris, D. R. (2016). The relationshp between building teacher leadership capacity and campus culture. Unpublished disserttaion, A & M University-Commerce, Texas. Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Anketler. S. Baştürk (Ed.). Bilimsel araştırma yöntemleri içinde 247-278. Ankara: Vize yayıncılık. Katzenmeyer, M. & Moller, G. (2001). Awakening the sleeping giant. Helping teachers develop as leaders. Thousand Oaks, California: Corwin. Kılınç, A. Ç. & Recepoğlu, E. (2013). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin öğretmen liderliğine ilişkin algı ve beklentileri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimler Dergisi, 3(2), 175-215. Kılınç, A. Ç. (2016). Çağdaş liderlik yaklaşımları öğretim liderliği, öğretmen liderliği, dağıtımcı liderlik. N. Güçlü (Ed.). Eğitim yönetiminde liderlik teori, araştırma ve uygulama (s.69-96) içinde Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Korkamaz, M., Çelebi, N., Yücel, A., Şahbudak, E. & Şen, E. (2015). Eğitim kurumlarında yönetim ve liderlik. Ankara: Nobel yayıncılık
• Kölükçü, D. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öğretmen liderliğini gösteren davranışlarının gereklilik ve sergileme derecesine ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara. Özçetin, S. (2013). Öğretmenlik liderliğinin okulun liderlik kapasitesinin gelişimine etkisi: Bir durum çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya. Sawyer, J. M. (2005). A case study of teacher leadership as a strategy for ımplementing cahnage. Unpublished dissertations Boston College Proquest dissertations and theses. Silva, D. Y., Gimbert, b. & Nolan, J. (2000). Sliding the doors: locking and unlocking possibilities fort he teacher leadership. Teacher College Record, 102(4), 779-804. Szeto, E. & Cheng, N. Y. A. (2017). Principal-teacher interactions and teacher leadership development: beginning teachers’ perpectives. International Journal of Leadership in Education, 1-17. Wilson, S. J. (2016). Examining the relationship between teacher leadership styles and student achıevement. Unpublished dissertation. Our lady of the Lake University , Texas. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yılmaz, K., Aytunga, O. & Altınkurt, Y. (2017). Öğretmenlerin liderlik davranışları ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 32(3), 659-675. Yiğit, Y., D., S. & Uğurlu, C. T. (2013). Öğretmenlerin öğretmen liderliği davranışlarına ilişkin görüşleri. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 2(2), 93-105.