ÖĞRETMENLERİN ORGAN BAĞIŞINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ VE TUTUMLARI: KASTAMONU İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 1, 93 - 108, 26.06.2020

Belkiz Caymaz Abdullah Aydın

Öz

Bu araştırmanın
amacı öğretmenlerin organ bağışına yönelik görüşlerini ortaya koymak ve
öğretmenlerin organ bağışına ilişkin tutumlarını çeşitli değişenler bakımından
incelemektir. Araştırma Kastamonu il merkezinde görev
yapan 181 öğretmen ile gerçekleştirilmiştir. Tarama modelinin kullanıldığı bu
araştırmada, veri toplama aracı olarak organ bağışına yönelik tutum ölçeği
kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler frekans, yüzde, aritmetik
ortalama, bağımsız t-testi ve ANOVA kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma
sonucunda, öğretmenlerin organ bağışına yönelik tutumlarının olumlu ve yüksek
düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin organ bağışına yönelik
tutumları cinsiyet ve yaş değişkenlerine bağlı olarak değişmezken, mesleki
kıdem ve branş değişkenlerine bağlı olarak değişmektedir. Mesleki kıdemi 6-10
yıl arasında olan öğretmenler ile 21 yıl ve üzerinde olan öğretmenlerin organ
bağışı tutumları arasında, 21 yıl ve üzeri mesleki kıdeme sahip öğretmenler
lehine; Türkçe ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin organ bağışı tutumları
arasında ise, sosyal bilgiler öğretmenleri lehine anlamlı fark görülmüştür.  Bu konuda benzer çalışmalar yapılarak organ
bağışının farkındalığı arttırılabilir.

Anahtar Kelimeler

Organ bağışı, öğretmen görüşü, tutum

Kaynakça

• Aghaee, M. A., Dehghani, M., Sadeghi, M., & Khaleghi, E. (2015). Awareness of religious leaders’ fatwa and willingness to donate Organ. International Journal of Organ Transplantation Medicine, 6(4), 158-164.
• Akçöltekin, A. (2014). Sınıf öğretmenlerinin organ bağışı tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Karadeniz, 6(24), 52-63.
• Akış, M., Katırcı, E., Uludağ, H. Y., Küçükkılıç, B., Gürbüz, T., Türker, Y., Kayacan, H., Öngel, K., & Gül, H. (2008). Süleyman demirel üniversitesi personelinin organ-doku bağışı ve nakli hakkındaki bilgi ve tutumları. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 15(4), 28-33.
• Alashek, W. A., Ehtuish, E. F., Elhabashi, A., Emberish, W., & Mishra, A. (2009). Reasons for unwillingness of Libyans to donate organs after death. Libyan Journal of Medicine, 4(3), 158-163.
• Al-Ghanim, S. A. (2009). The willingness toward deceased organ donation among university students: Implications for health education in Saudi Arabia. Saudi Medical Journal, 30(10), 1340-1345.
• Bharambe, V. K., Sakshi, S., Gaurav, B., & Feroz, A. (2015). Awareness regarding body and organ donation amongst the population of an urban city in India. Nitte University Journal of Health Science, 5(4), 51-57.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Cantarovich, F. (2018). The society, the barriers to organ donation and alternatives for a change. In Organ Donation and Transplantation-Current Status and Future Challenges. 6 April 2019 retrived from https://www.intechopen.com/books/organ-donation-and-transplantation-current-status-and-future-challenges/the-society-the-barriers-to-organ-donation-and-alternatives-for-a-change
• Çetin, G., Turgut, M., Kaçar, H. (2014). High school students’ knowledge and attitudes of organ donation and organ transplantation. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 2813 – 2818.
• Doğan, P. (2009). Afyon Kocatepe Üniversitesi öğrencilerinin organ bağışı konusundaki bilgi tutum ve davranışları. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi. Afyon.
• Febrero, B., Ríos, A., Martínez-Alarcón, L., López-Navas, A., Almela, J., Sánchez, J., Ramis, G., Ramírez, P., & Parrilla, P. (2013). Information received by secondary school teaching personnel about organ donation and transplantation: A study in the southeast of Spain. Transplantation Proceedings, 45, 3589-3591.
• Gökçe, N., Özer, H., & Kilci, Z. (2016). Sosyal bilgiler dersi örneğinde öğrencilere ve ailelerine göre organ bağışı. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 6(1), 84-109.
• Güler, S., Yava, A., Karakaş-Doğan, S., & Perim-Ketenciler, A. (2017). Bir üniversite öğrencilerinin organ bağışı hakkındaki bilgi ve düşünceleri. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 418-433.
• Harman, G., & Çökelez, A. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel bir konu olan organ bağışına yönelik metaforik algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 55-70.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi (13. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kavurmacı, M., Karabulut, N., & Koç, A. (2014). Üniversite öğrencilerinin organ bağışı hakkındaki bilgi ve görüşleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11(2), 15-21.
• Khoddami-Vishteh, H., R., Ghorbani, F., Ghasemi, A., M., Shafaghi, S., & Najafizadeh, K. (2011). Attitudes toward organ donation: a survey on Iranian teachers. Transplantation Proceedings, 43(2), 407-409.
• Kılıç, S., Koçak, N., Türker, T., Gürpınar, H., & Gülerik, D. (2010). Kız üniversite öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve bu tutumlarına etki eden faktörler. Gülhane Tıp Dergisi, 52, 36-40.
• Kulakçı-Altıntaş, H. (2018). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin organ nakli ve bağışı konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Sağlık Akademisi Kastamonu, 3(3), 63-80.
• McKillup, S. (2012). Statistics explained: An introductory guide for life scientists (Second edition). United States: Cambridge University Press.
• Mohammadpour, M., Mohammadpour, A., Ajam-Zibad, H., & Najafi, S. (2018). A study on the awareness, attitudes and performance of teachers towards the organ donation during 2016-2017. Nursing Practice Today, 5(2), 299-309.
• Özbolat, A. (2017). Organlarımla dirilmek istiyorum- Organ bağışının dini-toplumsal arkaplanı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17 (1), 61-87.
• Öztürk, N., & Yenilmez-Türkoğlu, A. (2018). Öğretmen adaylarının akran liderli tartışmalar sonrası çeşitli sosyo-bilimsel konulara ilişkin bilgi ve görüşleri. İlköğretim Online, 17(4), 2030-2048.
• Piccoli, G. B., Soragna, G., Putaggio, S., Mezza, E., Burdese, M., Vespertino, E., ... & Piccoli, G. (2005). Efficacy of an educational programme for secondary school students on opinions on renal transplantation and organ donation: A randomized controlled trial. Nephrology Dialysis Transplantation, 21(2), 499-509.Rajaei, M., & Bioki, Z. (2017). Transplantation of the human body from the point of view of shiite jurisprudence. Islamic Scientific Journal of Islamic Sciences, 22(1), 172-183.
• Sadic, S., Sadic, J., Krupic, R., Fatahi, N., & Krupic, F. (2016). The influence of information and religion on organ donation, as seen by school teachers in Bosnia and Herzegovina. Mater Sociomed, 28(5), 373-377.
• Sanner, M. A. (2002). A Swedish survey of young people's views on organ donation and transplantation. Transplant International, 15(12), 641-648.
• Savaşer, S., Mutlu, B., Çağlar, S., Doğan, Z., & Canbulat, N. (2012). Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin organ bağışına bakışları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(1), 1-9.
• Shah, R., Patel, A., Ramanuj, V., & Solanki, N. (2015). Knowledge and attitudes about organ donation among commerce college students. National Journal of Community Medicine, 6(4), 533-535.
• Şenel, F. (2007). Yeni ufuklara: Yapay organlar. TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, Eylül sayısı.
• TC Sağlık Bakanlığı (2018). Organ bağışı nedir? 10.03.2019 tarihinde ulaşılmıştır. https://organ.saglik.gov.tr/0TR/30Bilgilendirme/OrganBagisi.aspx
• Tetik, S., & Cebesoy, Ü. B. (2018). Ortaokul öğrencilerinin organ bağışına ve nakline yönelik görüşlerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(3), 486-506.
• Toraman, S., & Aydın, H. (2013). Öğretmen adaylarının fen-teknoloji-toplum-çevre ilişkilendirmelerine yönelik görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 146-170.
• Üstüner, F., Uysal, A., Kaya, B. (2009). Giresun üniversitesi sağlık yüksekokulu öğrencilerinin organ bağışı ve nakli hakkındaki bilgi, tutum ve düşünceleri. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(1), 1-8.
• Wang, W., Tian, H., Yin, H., Liu, H., & Zhang, X. (2012). Attitudes towards organ donation in China. Chinese Medical Journal, 125(1), 56-62.
• Yaman-Aktaş, Y., & Karabulut, N. (2012). Giresun üniversitesi sağlık bilimleri fakültesindeki hemşirelik öğrencilerinin beyin ölümü ve organ bağışına ilişkin bilgi ve tutumları. Fırat Tıp Dergisi, 17(3), 129-134.
• Yaşar, M., Oğur, R., Uçar, M., Göçgeldi, E., Yaren, H., Tekbaş, Ö. F., & Korkmaz, A. (2008). Bir sağlık meslek yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve tutumlarına etki eden faktörler. Genel Tıp Dergisi, 18(1), 33-37.
• Yavuz-Topaloğlu, M., & Balkan-Kıyıcı, F. (2018). Okul dışı öğrenme ortamlarında yürütülen etkinliklerin öğrencilerin sosyobilimsel konulara ilişkin görüşlerine etkisi: Organ bağışı ve GDO. E-Uluslar arası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 36-50.
• Yenilmez-Türkoğlu, A., & Öztürk, N. (2019). Sosyo-bilimsel konulara ilişkin fen bilgisi öğretmen adaylarının zihinsel modelleri. Başkent University Journal of Education, 6(1), 127-137.