SOSYAL MEDYADA INFLUENCER ETKİSİ BAĞLAMINDA BENLİK SUNUMU

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 25 - 45, 30.12.2022

Bilal Erkan Değer , Rengim Sine Nazlı

Öz

Sosyal medya ile birlikte kullanıcılar artık kendine dair her hareketini diğer insanlarla paylaşabilmektedir. En çok kullanılan sosyal medya mecralarından olan Instagram, görsel paylaşımları ile bireye benlik sunumunda çekici gelmektedir. Çeşitli paylaşımlarla bireyin gönderiler paylaştığı Instagram'da Influencer'lar olarak nitelendirilen çok takipçili hesaplar, bireylerin dikkatini çekmektedir. Takipçileri tarafından bir anlamda kanaat önderi olan Influencer'lar, yaptıkları paylaşımlarla takipçileri üzerinde etkiye sahiptirler. Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin Instagram'da benlik sunumlarına Influencer'ların etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın evrenini Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi öğrencileri örneklemini ise görüşme yapılan Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencileri oluşturmuştur. Çalışmada veri toplama tekniği olarak odak grup görüşmesi tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda, katılımcıların büyük kısmının Instagram’da takip ettikleri Influencerların benlik sunumunda bir etkisi olmadığı, Influencerlardan öğrendikleri bilgileri sosyal medya ve gündelik hayatlarında kullanma maksadı güttükleri tespit edilmiştir. Katılımcıların Influencer etkisini kendi paylaşımlarına yansıtırken sadece görsel materyallerden yararlandıkları; paylaşımlarında beğeni ve popülarite kaygısından ziyade kendi beğenilerinin ön planda olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Instagram, Benlik

Kaynakça

• Akdoğan, K. (2019). Sosyal Medya Fenomenlerinin Satın Alma Davranışı Üzerine Etkisi. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Yozgat Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alikılıç, İ. & Özkan, B. (2018). "Bir Sosyal Medya Pazarlama Trendi, Hatırlı Pazarlama ve Etkileyiciler: InstagramFenomenleri Üzerine Bir Araştırma". International Journal of Social Science, Cilt 1, Sayı 2, 43-57.
• Altunışık, Coşkun, Bayraktaroğlu, Yıldırım (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. 4. Baskı. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Aydoğan, F. Ve Kırık, A, M. (2012). "Alternatif Medya Olarak Yeni Medya". Akdeniz İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 18, 58- 69.
• Çalışır, G., ve Çakıcı, F. O. (2015). "Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Sosyal Medyada Kurulan Benlik İnşasının Temsili". Electronic Turkish Studies, Cilt 10, Sayı 10.
• Çalışkan, M. ve Mencik, Y. (2015). "Değişen Dünyanın Yeni Yüzü: Sosyal Medya". Akademik Bakış Dergisi, Sayı 50, 1-24.
• Çat, A. K. , Koçak, M. C. & Bingöl, M. (2022). Etkileyici Kişi (Influencer) Paylaşımlarının Üniversite Öğrencilerinin Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi . Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi , 7 (14) , 44-65 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/akader/issue/73189/1167480
• Çitil, E. (2020). Instagram"da Benlik Sunumu: Goffman"ın Dramaturjik Yaklaşımı Açısından Bir Analiz. (Yayımlanmış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, O. Ö. (2011). "Nitel Araştırma Yöntemleri". Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ed. Kaan Böke. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti, 275-308.
• Eraslan, L. Ve Eser, Ç. D. (2015). Sosyal Medya Toplum Araştırma (Sosyal Medya Sosyolojisine Giriş). 1. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayım A.Ş.
• Ersevim, İ. (2008). Freud ve Psikanalizin Temel İlkeleri. 4. Baskı. İstanbul: Özgür Yayınları
• Eti, H, S. Ve Erdiren Y, O. (Der.) (2021). Disiplinler Arası Akademik Çalışmalar. İstanbul: Karadeniz Kitap.
• Freud, S. (2001). Haz İlkesinin Ötesinde Ben ve İd. Çev. Ali Babaoğlu. 1. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Giddens, A. (2014). Modernite ve Bireysel Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum. Çev. Ümit Tatlıcan. 2. Baskı. İstanbul: Say Yayınları.
• Goffman, E. (2009). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. Çev. Barış Cezar. 1. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Güler Şahin, R. (2006). Bireylerin Proaktif Kişilik Yapısı ile Benlik Saygısı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güler, Halıcıoğlu, Taşğın (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. 2. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Gürcan, D. (2015). "Benlik Farklılıklarına Rogers"ın Danışan Odaklı Terapisi ile Yaklaşım: Vaka Çalışması". Ayna Klinik Psikoloji Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, 13-26.
• Gürsakal, N. (2009). Sosyal Ağ Analizi. 1. Baskı. Bursa: Dora Yayıncılık.
• Hood, B. (2014). Benlik Yanılsaması: Sosyal Beyin, Kimliği Nasıl Oluşturur? Çev. Eyüphan Özdemir. 1. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• İşman, A. Ve Buluş, B. (2018). "Yeni Medya ve Geleneksel Medya Bağlamında Yakınsama (Convergance) Kültür Oluşumu". İletişim Çalışmaları. Ed. Aytekin İşman ve Aydın Ziya Özgür. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, 62-72
• Kalafat Çat, Arzu (2021) “Virtual Identities and Self-Presentation in Social Media Instagram Mothers”. New Paradigms within the Communication Sciences. Ed. Enes Emre Başar, Pınar Bacaksız. UK: Cambridge Scholars Publishing.
• Kaplan, M, A. Ve Haenlein, M. (2010). "Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social Media". Business Horizons, Cilt 53, Sayı 1, 59-68.
• Kara, T. (2013). Sosyal Medya Endüstrisi: İnsan, Toplum, Ekonomi.1. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Kara, U. Y. (2014). Kimlik Oyunu. 1. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kavut, S. (2018). "Goffman"ın Benlik Sunumu Kuramı Bağlamında Sosyal Medyada Kimlik İnşası: InstagramÜzerine Bir Araştırma". Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, (1), 1-12.
• Kırık, A, M. (2017). "Gelişen Web Teknolojileri ve Sosyal Medya Bağımlılığı". Sosyal Medya Araştırmaları 1. Ed. Ali Büyükaslan, Ali Murat Kırık. Konya: Çizgi Kitabevi, 69-102.
• Kızılçelik, S. (2018). Çağdaş Sosyal Teorisyenler 1. 1. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kocabıyık, O. O. (2014). "Benlik ve Ahlaki Kimlik". Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 12, Sayı 27, 261-280.
• Köksal, Y. Ve Özdemir Ş. (2013). "Bir İletişim Aracı Olarak Sosyal Medya"nın Tutundurma Karması İçerisindeki Yeri Üzerine Bir İnceleme". Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 18, Sayı 1, 323-337.
• Mead, G. Herbert (2017). Zihin, Benlik ve Toplum. Çev. Yeşim Erdem. 1. Baskı. Ankara: Heretik Yayınları. (Orijinal Yayın Tarihi, 1934).
• Mert, Y. L. (2018). "Dijital Pazarlama Ekseninde İnfluencer Marketing Uygulamaları". Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, 1299-1328.
• Özdemir, B., ve Yıldırım, G. (2019). "Dijitalleşen İletişim Ortamlarında Kimlik İnşası ve Benlik Sunumu: İletişim Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma". Yeni Medya Elektronik Dergisi, Cilt 3, Sayı 3, 178-191.
• Öztürk, M. F., ve Talas, M. (2015). Sosyal medya ve eğitim etkileşimi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 7(1), 101-120.
• Sanlav, Ü. (2014). Sosyal Medya Savaşları. 1. Baskı. İstanbul: Hayat Yayın Grubu.
• Serap, C. Ve Koz, K. A. (2018). "Sosyal Medyada Tüketici Onaylı Pazarlama: InstagramÖrneği". e Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, Cilt 26, Sayı 3, 444-457.
• Sevim, N. H. (2008). "Odak grup görüşmeleri". Sosyoloji Notları Dergisi, Sayı 5, 80-85.
• Sine, R. (2017). Alternatif Medya ve Haber: Toplumsal Hareketlerde Habercilik Pratikleri. 1. Baskı. Konya: Literatürk Academia.
• Soydaş, N., ve Güneş, N. T. (2020). Gündelik hayatta benlik sunumunun dijital oyunlar üzerinden incelenmesi “The sims 4 oyunu örneği”. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 235-252.
• Tokay, S. B., ve Akın, M. Ş. (2020). "Influencer Takip Algısına Yönelik Kullanıcı Deneyimleri: Gelişim, Amaç, Gerçeklik". Elektronik Cumhuriyet İletişim Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, 57-73.
• Tokay, S. B., ve Akın, M. Ş. (2021). "Influencer Takip Etme ve Bırakma Kararına Yönelik Kullanıcı Deneyimleri". Erciyes İletişim Dergisi, 8(2), 911-929.
• Tüzün, O. ve Sayar, K. (2006). "Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji". Düşünen Adam, Cilt 19, Sayı 1, 24-39.
• Uçar, F. (2015). "Facebook"ta Benlik Sunumu ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri". Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, 312-338.
• Yavuz, O. A., ve Yılmaz, M. (2019). "Dijital Reklamcılığın Kurgu Yüzleri: Sanal Influencer"lar". Dijital Reklamcılık Bize Ne Anlatır. Ed. Mehmet Yakın. İstanbul: Urzeni Yayınevi, 179-213.
• Yenilmez Kaçar, G. (2020). Sosyal Ağlarda Benlik Sunumu: Gençlerin Instagram Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. (Yayımlanmış Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 6. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, H. A. (2016). "Bir Derleme: Benlik Kavramına İlişkin Bazı Yaklaşımlar ve Tanımlamalar", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 48, 79-89.
• Zembat, Koçyiğit, Yavuz, Tunçeli (2018). "Çocukların Benlik Algısı, Mizaç ve Sosyal Becerileri Arasındaki İlişkiler". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 548-567.
• İNTERNET ERİŞİMLERİ Tureng (B.t). Tureng Sözlük, Erişim Tarihi: 20 Mart 2022, https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/influencer Wearesocial (B.t). Digital 2022, Erişim Tarihi: 13 Mart 2022, https://wearesocial.com/uk/blog/ 2022/01/digital-2022-another-year-of-bumper-growth-2/ Wearesocial (B.t). Digital 2022, Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2022, https://wearesocial.com/uk/blog/ 2022/01/digital-2022-another-year-of-bump.