The Meaning and Value Attributed to Khafizness by Ḳhāfiẓ Students Enrolled in Faculties of Theology

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 2, 122 - 138, 31.12.2024

Nurullah Denizer , Nazım Bayrakdar , Cihat Çelik

Öz

Muslims have shown interest in ḳhāfiẓ and institutions providing ḳhāfiẓ education since the early period. The fact that the ḳhāfiẓ have a healthy perspective towards ḳhāfiẓ is the main factor that will contribute to the continuation of this situation. In this research, an answer to the question ‘What is the meaning and value that the ḳhāfiẓ attribute to being a ḳhāfiẓ? As a result of the research, it is understood that there is no consistency and harmony between the opinions of the ḳhāfiẓ who continue their education life in higher religious education institutions about the meaning and value of ḳhāfiẓ. It is considered that it would be appropriate to take this result into consideration when making arrangements regarding the education given in the courses that provide ḳhāfiẓ training.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Ḳhāfiẓ, Qur’ān Course, Ḳhāfiẓ Education, The Value of Being a Ḳhāfiẓ

İlâhiyat Fakültelerine Kayıtlı Hâfız Öğrencilerin Hâfızlığa Yüklediği Anlam ve Değer

Öz

Müslümanlar ilk dönemden itibaren hâfızlığa ve hâfızlık eğitimi veren kurumlara rağbet göstermişlerdir. Kur’ân-ı Kerîm’in Allah kelâmı olması ve Hz. Peygamber’e atfedilen hâfızlığa teşvik edici nitelikteki sözler bu rağbetin altında yatan temel etkenlerdir. Müslüman toplumlarda hâfızların toplumsal saygınlıklarını öteden beri koruyabilmiş olması da büyük ölçüde söz konusu faktörlere bağlı bir durumdur. Hâfızların, hâfızlığa yönelik sağlıklı bir bakış açısına sahip olmaları, hâfız olmanın onurunu ve huzurunu iç dünyalarında derinden hissetmeleri ve hâfız olmanın üzerlerine yüklediği sorumlulukların bilincinde olmaları söz konusu durumun devam etmesine katkı sağlayacak temel faktörlerdir. Bu araştırmada, ‘Hâfızların, hâfızlığa yükledikleri anlam ve değer nedir?’ sorusuna cevap aranmıştır. Araştırma sonucunda, öğrenim hayatlarına yüksek din öğretimi kurumlarında devam etmekte olan hâfızların, hâfızlığın anlam ve değerine yönelik görüşleri arasında tutarlılık ve uyumun bulunmadığı anlaşılmıştır. Hâfızlık eğitimi veren kurslarda verilen eğitimle ilgili düzenlemeler yapılırken bu sonucun dikkate alınmasının yerinde olacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Hâfızlık, Kur’ân Kursu, Hâfızlık Eğitimi, Hâfızlığın Değeri

Kaynakça

• Akdemir, M. A. (2010). Kur’an Ezberinde Kalite İhtiyacı ve Donanımlı Hâfızlık. Usûl İslam Araştırmaları Dergisi, (13), 21-40.
• Alemdar, Y. (2003). Kıraatlerin Oluşumu Bağlamında Kur’an’ın Cem’i Konusuna Yeni(den) Bir Bakış. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(2), 219-248.
• Algur, H. (2018a). Hâfızlık Eğitimi Alan Bireylerin Gözüyle Türkiye’de Hâfızlık Eğitimi (Nitel Bir Araştırma). Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5(8), 67-105.
• Algur, H. (2018b). Nitelikli Bir Hâfızlık Eğitimi İçin Öneriler. Talim, (2), 243-288.
• Algur, H. (2021). Hâfızlık Eğitiminin Bireyin Kişilik Özellikleri Üzerindeki Etkisi. Dergiabant 9(2), 623-647.
• Ay, M. E. (2005). Problemleri ve Beklentileriyle Türkiye’de Kur’an Kursları. İstanbul: Düşünce Kitabevi.
• Bilgiz, M. (2017). Kur’an-ı Kerim’in Bazı Özellikleri. Tefsir Araştırmaları Dergisi, 1(2), 185-213.
• Bozkurt, N. (1997). Hâfız. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 15/74-78.
• Buḫārī, İ. (ts.) el-Cāmiʿuṣ-ṣaḥīḥ. (Thk. Ṣıdḳī Cemīl el-ʿAṭṭār). Beyrūt: Dāru’l-Fikr.
• Cebeci, S. ve Ünsal, B. (2006). Hâfızlık Eğitimi ve Sorunları. Değerler Eğitimi Dergisi, 4(11), 27-52.
• Çimen, A. E. (2007). Hâfızlık Müessesesi, Ülkemizdeki Hâfızlık Çalışmaları ile İlgili Bazı Değerlendirmeler ve
• Hâfızlığın Sağlamlaştırılmasında Bir Metot Denemesi. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, (18), 90-166.
• Dartma, B. (2013). Günümüzdeki Hâfızlık ile Asr-ı Saâdetteki Hâfızlığın Panoraması. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (29), 179-192.
• Demir, K. (2019). Hâfızlık Eğitimi Almış Bireylerin Benlik Saygısı Üzerine Nitel Bir Çalışma. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(2), 285-319.
• Denizer, N., Bayrakdar, N., Saygılı, S. ve Avcı, M. (2018). Disiplinlerarası Bir Yaklaşımla İnanç-Eylem Tutarlılığı. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Ebū Dāvud, İ. (2015). Sünen-i Ebī Dāvud. (Thk. Rāid b. Ṣabrī ʾİbn Ebī ʿAlefe). Riyāḍ: Dāru’l-Ḥaḍāra. ʾEzherī, M. (1964). Tehzību’l-Luġa. (Thk. ʿAbdusselām Muḥammed Hārūn - Muḥammed ʿAlī en-Neccār). Ḳāhire: el-Muʾessesetu’l-Mıṣrıyyetu’l-ʿĀmme li’t-Teʾlīf ve’l-Enbāʾ ve’n-Neşr - ed-Dāru’l-Mıṣrıyye li’t-Teʾlīf ve’t-Terceme.
• Gözün, A. (2020). Kur’ân Hıfzı Hakkında İki Mesele: Hâfızların Şefaat Hakkı ve Hâfızlığın Unutulmasının Vebali. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(2), 421-447.
• Ḫalīl b. Aḥmed, A. (2003). Kitābu’l-ʿAyn. (Thk. ʿAbdulḥamīd Hindāvī). Beyrūt: Dāru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye.
• Karagöz, S. (2023). Hâfızlık Deneyiminin Psikolojik Yaklaşımla İncelenmesi. Bilimname, (49), 31-75.
• Koç, A. (2005). Kur’an Kurslarında Eğitim ve Verimlilik Üzerine Bir Araştırma. Ankara: İlâhiyât.
• Kurt, Y. (2012). Kur’ân’ın Korunmasında Hâfızlık Müessesesi. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(22), 229-251.
• Ḳurṭubī, E. (2006). el-Cāmīʿ li Aḥkāmi’l-Ḳurʾān. (Thk. ʿAbdullāh b. ʿAbdulmuḥsin et-Türkī). Beyrūt: Müessesetü’r-Risāle.
• Müslim, E. (2006). el-Câmiʿu’ṣ-Ṣaḥîḥ. (Thk. Ebū Ḳuteybe Naẓar Muḥammed el-Faryābī). Riyād: Dāru Ṭaybe.
• Okuyan, M. (2021). “Kur’ân-ı Kerîm’i Korumanın Kadîm Usülü Olarak Hâfızlık”. Çeşitli Yönleriyle Hâfızlık Eğitimi. (Ed. Hatice Şahin Aynur). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Ṣāḥib b. ʿAbbād, İ. (1994). el-Muḥīṭ fī’l-Luġa. (Thk. eş-Şeyḥ Muḥammed Ḥasan ʾĀl Yāsīn). Beyrūt: ʿĀlemu’l-Kutub.
• Süyūṭī, C. (2000). Cemʿu’l-Cevāmīʿ. (Tlk. Ḫālid ʿAbdulfettāh Şibl). Beyrūt: Dāru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye.
• Süyūṭī, C. (2003). ed-Dürrü’l-mens̱ûr fi’t-tefsîr bi’l-meʾs̱ûr. (Thk. ʿAbdullāh b. ʿAbdulmuḥsin et-Türkī). Ḳāhire: Merkezü Hicr li’l-Büḥūs ve’d-Dirāseti’l-ʿArabiyye ve’l-İslāmiyye.
• Şahin, H. (2011). Başlangıcından Günümüze Kadar İslam Coğrafyasında Hâfızlık Tedrisatı. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 11(2), 199-220.
• Şen, Z. (2007). Kur’ân’ın Metinleşme Süreci. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Şenat, F. A. (2022). Hâfızlık Sorumlulukları Açısından Hâfız Adaylarının Özyeterlilik Durumları. Akif, 52(2), 16-39.
• Tirmizī, E. (1978). es-Sünen. (Thk. Aḥmed Muḥammed Şākir). Ḳāhire: Muṣṭafa el-Bābī el-Ḥalebī.
• Zerḳānī, M. (1995). Menāhilü’l-ʿİrfān fī ʿUlūmi’l-Ḳurʾān. Beyrūt: Dāru’l-Kitābi’l-ʿArabī.
• Zerkeşī, B. (ts.). el-Burhān fī ʿulūmi’l-Ḳurʾān. (Thk. Muḥammed Ebu’l-Faḍl İbrāhīm). Beyrūt: Dāru’l-Maʿrife.