TELEKOMÜNİKASYON İŞLETMELERİNDE UYGULANAN EĞİTİM VE GELİŞTİRME FAALİYETLERİNİN ÇALIŞANLARIN İŞ TATMİNLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 31 - 49, 01.07.2025

Mihriban Ateş , Ebru Aykan

Öz

Günümüzde işletmeler rakipler karşısında avantaj elde etmek için bulunmaz bir sermaye olarak gördüğü ilk kısas insan kaynağıdır. Halihazırdaki bu sermayenin, sahip olduğu yetkinlikler geliştirilerek işletme karlılığı ve verimliliğini en üst düzeye çıkartmak amaçlanmaktadır. Çalışanın yetkinlik ve becerilerinin geliştirilmesi eğitim ve geliştirme faaliyetleri ile mümkün olmaktadır. Bu amaçlar çalışanların iş tatmin düzeyini etkilerken aynı zamanda işletme başarısını da artırmaktadır. Bu bağlamda çalışan başarısı ile işletme başarısının paralellik gösterdiği anlaşılmaktadır. Çalışanın işine karşı sahip olduğu pozitif duygu ve iş tatmini son elli yıllık sürede önemli araştırma konuları içerisinde yerini almakla birlikte kapsamlı bir şekilde inceleme alanı bulmuştur. Çalışmada, işletmelerde verilen eğitim faaliyetlerinin çalışanların iş tatmin düzeylerindeki değişimlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya dayalı bu çalışma, Kayseri ili hizmet sektöründe faaliyet gösteren telekomünikasyon firmasının 314 çalışanı araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Tamamlanmış olarak geri dönen anket formları SPSS programında çözümlenmiş ve değerlendirmeye alınmıştır. Korelasyon ve Regresyon analizi sonucunda eğitim faaliyetlerinin, çalışanların iş tatminlerini anlamlı ve pozitif yönde etkilediği öngörüldüğü gibi doğrulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsan , İş Tatmini , Eğitim ve Geliştirme , İnsan Kaynakları Yönetimi

Etik Beyan

Etik kurul onayı Kayseri Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu Başkanlığı tarafından 21.02.2024 tarihli E.89254 sayılı kararı ile etik kurul onayı alınmıştır ve bu çalışmada araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur.

The Effect of Training and Development Activities Applied in Telecommunication Businesses on The Job Satisfaction of Employees

Öz

Today, the first retaliation that businesses see as an invaluable capital to gain an advantage over their competitors is human resources. It is aimed to maximize business profitability and efficiency by developing the competencies of this existing capital. Improving employee competencies and skills is possible through training and development activities. While these goals affect the job satisfaction level of employees, they also increase business success. In this context, it is understood that employee success and business success are parallel. The employee's positive feelings towards his job and job satisfaction have been among the important research topics in the last fifty years and have found extensive examination. The study aimed to determine the changes in the job satisfaction levels of employees due to the training activities provided in enterprises. In this research-based study, 314 employees of a telecommunications company operating in the service sector in Kayseri province constitute the sample of the research. The completed survey forms were analyzed in the SPSS program and evaluated. As a result of the Correlation and Regression analysis, it was confirmed that the training activities significantly and positively affected the job satisfaction of the employees, as predicted.

Anahtar Kelimeler

Human , Human Resources Management , Job Satisfaction , Training and Development

Etik Beyan

Ethics committee approval Ethics committee approval was obtained by Kayseri University Social and Human Sciences Scientific Research and Publication Ethics Committee with the decision dated 21.02.2024 and numbered E.89254, and research and publication ethics were complied with in this study.

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1994). Çağdaş örgütlerde insan kaynağı yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Agho, A., Mueller, C. ve Prıce, J. (1993). Determinants of employee job satisfaction: an empirical test of a causal model. Human Relations, 8 (46), 1007-1027. Doi: https://doi.org/10.1177/001872679304600806
• Ahmad, K. Z., & Bakar, R. A. (2003). The association between training and organizational commitment among white‐collar workers in Malaysia. International Journal Of Training And Development, 7(3), 166-185. https://doi.org/10.1111/1468-2419.00179
• Aktuna, M. (2007). İnsan kaynakları yönetimi eğitim fonksiyonunun örgütsel güvene etkileri ve bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Kütahya.
• Ames, C. A. (1990). Motivation: What teachers need to know. Teachers college record, 91(3), 409-421. https://doi.org/10.1177/016146819009100306
• Aşık, A. N. (2010). Çalışanların iş doyumunu etkileyen bireysel ve örgütsel faktörler ile sonuçlarına ilişkin kavramsal bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi, Sayı 467(6), 31-51.
• Aykaç, B. (1999). İnsan kaynakları yönetim ve insan kaynakları stratejik planlaması. Ankara: Nobel Yayınları.
• Aykan, E. ve Kaçik, S. (2022). Esnek çalışmanın iş-yaşam dengesi, iş tatmini ve iş performansı üzerindeki etkisi: bankacılık sektöründe bir alan araştırması. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 40-64.
• Bayram, A. (2019). Örgütsel özdeşleşmenin iş tatmini üzerine etkisinde işe adanmışlığın aracı rolünün belirlenmesine yönelik bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 321-334. https://doi.org/10.18037/ausbd.668659
• Bingöl, D. (2006). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Arıkan Basım Yayım.
• Bulut, Ç. ve Culha, O. (2010). The effects of organizational training on organizational commitment. International Journal of Training and Development, 14(4), 309-322. Doi: https://doi.org/10.1111/j.1468-2419.2010.00360.x
• Çetin, C., Elmalı, E.D. ve Arslan, M.L. (2009). İnsan kaynakları yönetimi. Beta Yayınları.
• Darıcan, Ş. ve Güney, Ş. (2019). Personel güçlendirmenin iş tatmini, yöneticiye güven ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi: hastane örneği. Eurasian Econometrics Statistics & Emprical Economics Journal, (13), 29–47. Doi: https://doi.org/10.17740
• Dinç, E. (2015). Kültür ve insan kaynakları uygulamaları. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Doğan, T., & Gülay, İ. (2019). Y kuşağının girişimcilik eğiliminin belirlenmesi ve stratejik yönetim: Telekomünikasyon sektöründe çalışanlar üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 703-717.
• Ducharme, L. & Martin, J. (2000). Unrewarding work, coworker support, and job satisfaction: a test of the buffering hypothesis, Work and Occupations. 27(2), 223-243. https://doi.org/10.1177/0730888400027002005
• Durak, İ. ve Serinkan, C. (2007). Hemşirelerde iş tatmini: Denizli devlet hastanesi yoğun bakım ünitelerinde bir araştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007 (2), 119-135.
• Düşükcan, M., Sezgin, E. E., ve Kaya, E. (2019). Elazığ 112 acil sağlık hizmetleri istasyonlarında görev yapan sağlık çalışanlarında iş streslerinin işten ayrılma niyetine etkisi. Journal of Academic Value Studies, 5(3), 122-131. Doi: https://doi.org/10.13934/1999.393
• Erdoğan, İ. (1999). İşletme yönetiminde örgütsel davranış. İstanbul: İşletme Fakültesi Yayınları.
• Erkoç, Z. (2004). Kalite yönetim sistemleri iç tetkik rehberi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Ertürk, M. (2011). İnsan kaynakları yönetimi. Ankara: Beta yayınları.
• Ertürk, S. (1994). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Meteksan Yayınları.
• Ferguson, M., Carlson, D., Zivnuska, S., & Whitten, D. (2012). Support at work and home: The path to satisfaction through balance. Journal of Vocational Behavior, 80(2), 299-307. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2012.01.001
• Geylan, R. (2004). İnsan kaynakları yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Güllü, T. (2015). Eğitim ve geliştirme programlarının çalışanların motivasyonuna etkisi ve bankacılık sektöründe incelenmesi, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Günay, Z. (2015). İş tatmini, 360 derece performans değerleme ve algılanan performans ilişkisi: Bir telekomünikasyon şirketi örneği. (Yayınlanmış Doktora Tezi) Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Isparta
• Halsey, W. (1988). Macmillan contemporary dictionary. İstanbul: ABC Tanıtım Basımevi.
• Hançer, M. (2003). Ölçeklerin yazım dilinden başka bir dile çevirileri ve kullanılan değişik yaklaşımlar. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(10), 48-52.
• Howell, W.C. ve Dıpboye, R.L. (1986). Essentials of industrial and organizational psychology. Chicago:The Dorsey Press.
• Hwang, I., ve Kuo, J. (2006, March). Effects of job satisfaction and perceived alternative employment opportunities on turnover intention: An examination of public sector organizations. Journal of American Academy of Business, 8(2), 254-259.
• Işkın, M. (2021). Turizm işletmeleri çalışanlarının çalışma yaşamı kalitesi, iş tatmini düzeyleri ve performansları: eğitim ve geliştirme faaliyetlerinin aracı ve örgütsel sinizm davranışlarının düzenleyici rolü. Turizm ve Gastronomi Araştırmaları Dergisi, 9(3), 1972-1991.
• İçli, Ö. (2020). Perakende sektöründe çalışanların eğitim ve geliştirme faaliyetlerinin örgütsel bağlılık üzerinde etkisi: zincir mağaza uygulaması. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Judge, T. A., Thoresen, C. J., Bono, J. E., ve Patton, G. K. (2001). The job satisfaction job performance relationship: a qualitative and quantitative review. Psychological Bulletin, 127(3), 376-407. Doi: https://doi.org/10.1037/0033-2909.127.3.376
• Kaynak, T. (1995). Organizasyonel davranış ve yönlendirilmesi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Keller, J. M. (1987). Strategies for stimulating the motivation to learn. Performance and İnstruction, 26(8), 1-7.
• Keser, A., Yılmaz, G. ve Yürür, S. (2018). Çalışma yaşamında davranış. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Kılınç, E. (2020). Sağlık çalışanlarının kariyer yönetimi kapsamında eğitim ve geliştirme faaliyetlerine yönelik algılarının iş tatmini üzerindeki etkisinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 353-361. Doi: https://doi.org/10.18506/anemon.623163
• Kızıloğlu, S. D. (2011). İnsan kaynakları yönetiminde işe alım. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Koçel, T. (2001). İşletme yöneticiliği, yönetim ve organizasyon, organizasyonlarda davranış klasik-modern-çağda ve güncel yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayınları.
• Koçel, T. (2007). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Arıkan Basım Yayınları.
• Mathieu, J. E., Tannenbaum, S. I., & Salas, E. (1992). Influences of individual and situational characteristics on measures of training effectiveness. Academy Of Management Journal, 35(4), 828-847. https://doi.org/10.5465/256317
• Noe, R. A., & Schmitt, N. (1986). The influence of trainee attitudes on training effectiveness: Test of a model. Personnel Psychology, 39(3), 497-523. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1986.tb00950.x
• Noe, R. A., & Wilk, S. L. (1993). Investigation of the factors that influence employees' participation in development activities. Journal Of Applied Psychology, 78(2), 291.
• Noyan, B. (2007). Performans yönetim sürecinde iş gören eğitim ve geliştirme planları: iş gören memnuniyet uygulaması. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Orpen, C. (1982). The effect of social support on reactions to role ambiguity and conflict: A study among White and Black clerks in South Africa. Journal of Cross-Cultural Psychology, 13(3), 375-384. https://doi.org/10.1177/0022002182013003008
• Owens, P. L. (2006). One more reason not to cut your training budget: The relationship between training and organizational outcomes. Public Personnel Management, 35(2), 163-172. Doi: https://doi.org/10.1177/009102600603500205
• Öge, S. (2016). İnsan kaynakları yönetimi. Konya: Eğitim Yayınları.
• Özer, G. Ve Aksu, M. (2022). İnsan kaynaklarında eğitim ve geliştirmenin iş tatminine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 27(4), 621-635.
• Özkes, S.N. (2019). İşletmelerde eğitim ve geliştirme: bir havacılık akademisi örneği. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Palmer, M., Winters, K. T. ve Şahiner, D. (1993). İnsan kaynakları. İstanbul: Rota Yayınları.
• Pellegrini, E. K., & Scandura, T. A. (2006). Leader–member exchange (LMX), paternalism, and delegation in the Turkish business culture: An empirical investigation. Journal Of İnternational Business Studies, 37, 264-279. https://doi.org/10.1057/palgrave.jibs.8400185
• Paşa, S.F., Kabasakal, H. ve Bodur, M. (2001). Society, organisations, and leadership in Turkey. Applied Psychology, 50(4), 559-589.
• Polatcı, S. & Özyer, S. (2015). Duygusal emek stratejilerinin duygusal zekanın tükenmişliğe etkisindeki aracılık rolü, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(3), 15: 131-156.
• Raymond, A. N. (2009). İnsan kaynaklarının eğitim ve geliştirmesi. (Çev. C. Çetin). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Richard L. Daft. (2006). The New Era Of Management. Canada: cengange Learning.
• Ronald R. S. (2002). Human resource management: Contemporary Issues, Challenges and Opportunities. USA: Green wood Publishing.
• Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Ezgi Kitapevi Yayınları.
• Sabuncuoğlu, Z. (2009). İnsan kaynakları yönetimi uygulama örnekleriyle. İstanbul: Furkan Ofset.
• Sadullah, Ö. vd. (2015). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Sahinidis, A. G. Ve Bouris, J. (2007). Employee perceived training effectiveness relationship to employee attitudes. Journal of European Industrial Training, 32(1), 63-76.
• Schmidt, S. W. (2007). The relationship between satisfaction with workplace training and overall job satisfaction. Human Resource Development Quarterly. 18(4), 481-498. Doi: https://doi.org/10.1002/hrdq.1216
• Schneider, B. ve Snyder, R. A. (1975). Some relationships between job satisfaction and organization climate. Journal of applied psychology, 60(3), 318. Doi: https://doi.org/10.1037/h0076756
• Shelton, S. (2001). The effects of employee development programs on job satisfaction and employee retention. İnternational journal of business and public management, 3(2), 10-60.
• Sturm, T. (2007). High Commitment Hrm Organiztions – A case study. Germany: Grin Verlang.
• Şenatalar, F. (1999). Personel yönetimi ve beşeri ilişkiler. İstanbul: İstanbul Matbaası Yayınları.
• Tanışman, İ. (2018). İşletmelerde eğitim ve geliştirme uygulamalarının iş tatminine etkisi; bir alan araştırması. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tanrıverdi, H., Yılmaz, A. (2016). konaklama işletmelerinde stratejik insan kaynakları yönetimi. İstanbul: Atlas Akademik Basım Yayım.
• Taşkın, E. (2001). İşletme yönetiminde eğitim ve geliştirme. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Telman, N. ve Ünsal, P. (2004). Çalışan memnuniyeti. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Tortop, N., Aykaç, B., Yayman, H. ve Özer, M.A. (2017). İnsan kaynakları yönetimi. Ankara: Nobel akademik yayıncılık.
• Tuna, I. (2019). İnsan kaynakları yönetiminde eğitim ve geliştirme faaliyetleri: örnek bir firma incelemesi. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ugboro, I. O. ve Obeng, K. (2000). Top management leadership, employee empowerment, job satisfaction, and customer satisfaction in TQM organizations: an empirical study. Journal of quality management, 5(2), 247-272. Doi: https://doi.org/10.1016/S1084-8568(01)00023-2
• Unece. (2019). Human Resources Management and Trainig (2019, 06 16). Erişim Adresi: https://www.unece.org
• Uyargil, C. (2008). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Beta yayınları.
• Uyar, B. (2010). İşletmelerde eğitim geliştirme Performans ilişkisi ve Türk Telekomünikasyon sektöründe Bir araştırma (Yayınlanmış Doktora tezi) Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yew, L. (2011). Understanding the antecedents of affective organizational commitment and turnover intention of academics in Malaysia. The organizational support theory perspectives. African Journal of Business Management, 5(7), 2551. Doi:10.5897/AJBM10.284
• Yiğit, R., Dilmaç, B. ve Deniz, E. (2011). İş ve yaşam doyumu: Konya Emniyet Müdürlüğü alan araştırması. Polis Bilimleri Dergisi, 13(3), 12-15.
• Zhang, Z., Wan, D. Ve Jia, M. (2008). Do High-Performance Human Resource Practices Help Corporate Entrepreneurship? The Mediating Role of Organizational Citizenship Behavior. The Journal of High Technology Management Research, 19(2), 128-138. Doi: https://doi.org/10.1016/j.hitech.2008.10.005