SURİYELİ MÜLTECİ KAMPLARININ BULUNDUĞU İLÇELERDE ÇALIŞAN HEMŞİRE VE EBELERİN TÜKENMİŞLİK SEVİYESİ: ŞANLIURFA ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 326 - 339, 22.12.2017

Hüseyin Eriş Suzan Havlioğlu Yasemin Küçüközkan Sümeyye Özmen

Öz

Bu çalışmada, sağlık kurumlarında çalışanların işyeri ve yaşam kalitesinde önemli bir yeri olan tükenmişlik düzeyi incelenmektedir. Araştırma, Şanlıurfa’nın Suriye sınırında bulunan ve Suriyeli mülteciler için oluşturulan kampların bulunduğu Suruç, Harran, Akçakale, Viranşehir ve Ceylanpınar ilçelerindeki Kamu Hastaneleri Kurumuna bağlı bulunan 5 devlet hastanesinde çalışan toplam 350 hemşire ve ebeye 01.03.2016 – 15.06.2016 tarihleri arasında Maslach Tükenmişlik Ölçeği uygulanarak yapılmıştır. Araştırmaya 258 (0,74) hemşire ve ebe katılmıştır. Bu araştırmada tükenmişlik ölçeğinin alt boyutlarına ait maddelerin ortalama değerleri incelendiğinde, 5 hastanenin duygusal tükenmişlik ortalamasının 2,30; duyarsızlaşma ortalamasının 1,83 ve kişisel başarı ortalamasının 1,45 olduğu belirlenmiştir. Buna göre, en yüksek ortalamanın yani tükenmişliğin en yüksek olduğu boyutun Duygusal Tükenme boyutuna ait olduğu görülmektedir. Bu durumda, hemşire ve ebelerin en yüksek duygusal tükenmişlik algısına sahip oldukları ve duyarsızlaşma ile kişisel başarı boyutu algılarının nispeten daha düşük olduğu söylenebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Sağlık Kurumları, Hemşirelik, Ebelik

THE BURNOUT LEVELS OF NURSES AND MIDWIVES WORKING IN THE DISTRICTS LOCATED NEAR CAMPS OF SYRIAN REFUGEES: CASE OF SANLIURFA

Öz

The level of burnout, which has an important place in workplace behaviors and life quality of healthcare professionals, is examined in this study. The study was conducted on a total of 350 nurses and midwives working in 5 public hospitals affiliated with the Public Hospitals Administration in the districts of Suruç, Harran, Akçakale, Viranşehir, and Ceylanpınar, located near the Syria border in Şanlıurfa and hosting the camps of Syrian refugees, and at 5 camps in these districts by applying Maslach Burnout Inventory between 01.03.2016 – 15.06.2016. 258 (0.74) nurses and midwives participated in the study. When examining mean scores of items of subscales of the burnout inventory in the study; it was determined that emotional exhaustion mean score was 2.30; depersonalization mean score was 1.83, and personal accomplishment mean score was 1.45. Accordingly, the subscale of Emotional Exhaustion had the highest mean score, namely the highest level of burnout. In this case, it may be asserted that nurses and midwives had the highest level of emotional exhaustion perception and they had relatively lower perceptions of depersonalization and personal accomplishment.

Anahtar Kelimeler

Burnout, Medical Institutions, Nursing, Midwifery

Kaynakça

• Alkan, E. (2011). Yıldırma (Mobbing) Davranışlarının Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmenlerinin Tükenmişliği Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Altay, B., Gonener, D. ve Demirkıran, C. (2010). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri ve Aile Desteğinin Etkisi. Fırat Tıp Dergisi, 15(1), 10-16.
• Ardiç, K. ve Polatci, S. (2008). Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ Örneği). İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-28. Babaoğlan, E. (2006).
• İlköğretim okulu Yöneticilerinde Tükenmişliğin Bazı Değişkenlere Göre Araştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 55-67.
• Barutçu, E. ve Serinkan, C. (2008). Gunumuzun Onemli Sorunlarindan Biri Olarak Tukenmislik Sendromu ve Denizli’de Yapilan Bir Arastirma. Ege Academic Review, 8(2), 541-561.
• Budak, G. ve Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(2), 95-108.
• Cordes, C.L. and Dougherty, T.W. (1993). A Review And İn Integration Of Research On Job Burnout. Academy of Management Review, 18(4), 621-656.
• Çapri, B. (2005). Tükenmişlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 62-77.
• Çetin, F., Basım, H. N. ve Aydoğan, O. (2011). Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik İle İlişkisi: Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 61-70.
• Deliorman, R. B., Boz, İ., Yiğit, İ. ve Yıldız, S. (2009). Tükenmişliği Ölçmede Alternatif Bir Araç: Kopenhag Tükenmişlik Envanterinin Marmara Üniversitesi Akademik Personeli Üzerine Uyarlaması. Yönetim Dergisi, 63, 77-98.
• Dİkmetaş, E., Top, M. ve Ergin, G. (2011). Asistan Hekimlerin Tükenmişlik Ve Mobbing Düzeylerinin İncelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), 137-149.
• Ergin, D., Celasun, N.Ş., Akış, Ş., Altan, Ö., Bakırlıoğlu, Ö. ve Bozkurt, S. (2009). Dahili Kliniklerde Görev Yapan Hemşirelerin Tükenme Ve Empatik Beceri Düzeyleri Ve Bunları Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11, 49-64.
• Erol, A., Akarca, F., Değerli, V., Sert, E., Delibaş, H., Gülpek, D. ve Mete, L. (2012). Acil Servis Çalışanlarında Tükenmişlik Ve İş Doyumu. Klinik Psikiyatri, 15, 103-110.
• Ersoy, F., Yıldırım, C. ve Edirne, T. (2001). Tükenmişlik (Staff Burnout) Sendromu. Sürekli Tıp Dergisi, 10(2), 46-47.
• Filizöz, B. ve Ay, A. (2011). Örgütlerde Mobbing ve Tükenmişlik Olgusu Arasındaki İlişkilere Yönelik Bir Araştırma. E-Journal of New World Sciences Academy, 6(2), 3-21.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn‐out. Journal of social issues, 30(1), 159-165.
• Freudenberger, H. J. and Richelson, G. (1981). Burn-out: The high cost of high achievement. Bantam Books. Gibson, J. L., Ivancevich, J. M., Donnelly jr J.H. and Konopaske, R. (2003). Organization: Behavior, Structure, Processes. McGraw Hill, Boston.
• Gündüz, B. (2005). ilköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 133-155.
• Haran, S., Özgüven, H.D. ve Ölmez, Ş. (1998). Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri Ve Ankara Numune Hastanesi’nde Çalışan Doktor Ve Hemşirelerde Tükenmişlik Düzeyleri. Kriz Dergisi 6(1), 75-84.
• Izgar, H. (2003). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik: Nedenleri, Sonuçları Ve Başa Çıkma Yolları. Ankara: Nobel Kitabevi.
• Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik (Burnout) Sendromu. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68, 29-32.
• Karadağ, F., Karagöz, N., Ateşçi, F.Ç. ve diğerleri (2001). Denizli İlinde Çalışan Hemşirelerde Tükenme Düzeyi. Nöropsikiyatri Arşivi 38(4), 208-214.
• Kaya, N., Kaya. H., Ayık. S.A., Uygur. E., (2010) Bir Devlet Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Tükenmişlik, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, cilt:7, sayı:1
• Leiter, M. P. and Maslach, C. (1988). The Impact of Interpersonal Environment on Burnout and Organizational Commitmnent. Journal of Organizational Behavior, 9, 297-308.
• Marmaya, N. H., Hitam, M., Zawawi, N. and Jody, J. M. (2011). Organizational commitment and job burnout among employees in Malaysia. In Proc Intl Conference on Business and Economics Research, 1, 185-187.
• Maslach, C. and Goldberg, J. (1998). Prevention of Burnout: New perspectives. Applied and Preventive Psychology, 7(1), 63-74.
• Maslach, C. and Jackson, S. E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B. and Leiter, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
• Metin, Ö. ve Özer, F.G. (2007). Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10, 1.
• Öztürk, S., Özgen, R., Şişman, H., Baysal, D., Sarıakçalı, N., Aslaner, E., ve diğerleri, (2014). Bir Üniversite Hastanesi’nde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyi ve Sosyal Desteğin Etkisi. Cukurova Medical Journal, 39(4), 752-764.
• Öztürk, V., Koçyiğit, S. Ç. ve Bal, E. Ç. (2011). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri İle İşe Bağlılık Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Ankara İli Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(1), 84-98.
• Poghosyan, L.S.P., Finlayson. M. and Aiken. H. A. (2010). Nurse Burnout and Quality of Care: Cross-National Investigation in Six Countries. Res Nurs Health. Author manuscript; available in PMC 2011 Aug 1. Published in final edited form as: es Nurs Health, 33(4), 288–298.
• Raftapoulos, V., Charalambous, A. and Talias, M. (2012). The Factors Associated With The Burnout Syndrome And Fatigue İn Cypriot Nurses: A Census Report. BMC Public Health. 12:457. (online) Available from: http://www.biomedcentral.com/1471-2458/12/457 adresinden alınmıştır. Sağlam, A. S. Ç. (2011).
• Akademik Personelin Sosyo-Demografik Özelliklerinin Tükenmişlik Düzeyleri İle İlişkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 1-25.
• Silah, M. (2005). Sosyal Psikoloji: Davranış Bilimi. Ankara:Seçkin Yayıncılık. Solmuş, T. (2004). İş Yaşamında Duygular ve Kişilerarası İlişkiler: Psikoloji Penceresinden İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Şahin, D., Turan, F.N., Alparslan, N. ve diğerleri (2008). Devlet Hastanesinde Çalışan Sağlık Personelinin Tükenmişlik Düzeyleri. Nöropsikiyatri Arşivi, 45, 116-121.
• Şen, S., Yorulmaz, H. ve Batmaz, M. (2007-Nisan 20-21). Acil Servis Çalışanlarında Tükenmişlik Sendromu. Şanlıurfa:5. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi Kongre Kitabı.
• Türkiye Sağlık Çalışanları Tükenmişlik Araştırması Sonuçları (2012). Sağlık-Sen. Erişim: http://www.saglikcalisanisagligi.org/tezler2/tukenmislikarastirmasi.pdf. Wright, T. A. and Bonett, D. G. (1997).
• The Contribution of Burnout to Work Performance. Journal of Organizational Behavior, 11(2), 491-499.