SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA TÜKENMİŞLİK ve İŞ DOYUMU İLİŞKİSİ: BİR KAMU HASTANESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 328 - 349, 29.08.2020

Zekai Öztürk Gülşen Çelik , Ezgi Örs

Öz

Tükenmişliğin en önemli nedenleri arasında yoğunluk ve stres yer almaktadır. Sağlık sektörü emek yoğun bir sektör olduğu için sağlık çalışanları da çok fazla iş yükü ve stres altında çalışmaktadır. Tükenmişlik ise çalışanların motivasyonunu azaltarak iş doyum düzeyini etkilemektedir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, bir kamu hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarında tükenmişlik ve iş doyumu ilişkisinin incelenmesi ve demografik değişkenlerin bu kavramlar üzerindeki etkisinin tespit edilmesidir. Çalışmaya 275 kişi katılım göstermiştir. Araştırma sonucunda elde edilen verilerin analiz edilmesinde bir bağımlı değişkenle bir veya birden fazla bağımsız değişken arasındaki ilişkiyi test etmek amacıyla Regresyon Analizi yapılmıştır. Bunun yanısıra ikili değişkenler için Bağımsız Örneklem T- Testi ve ikiden fazla değişkenler için ise Tek Yönlü Varyans (ANOVA) analizi testi kullanılmıştır. Oluşturulan hipotezler sonucunda, sağlık çalışanlarının tükenmişlik ve iş doyumu arasında negatif yönde bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Tükenmişlik ve “cinsiyet”, “yaş”, “eğitim”ve “çocuk sayısı” arasında anlamlı bir ilişki tespit edilirken; “medeni durum”, “meslek”, “çalışılan birim”, “mesleki deneyim” ve “çalışma şekli” arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Ayrıca iş doyumu ve “yaş”, “eğitim” ve “çalışılan birim” arasında anlamlı bir ilişki tespit edilirken; “cinsiyet”, “medeni durum”, “çocuk sayısı”, “meslek”, “mesleki deneyim”ve “çalışma şekli” arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, İş Doyumu, Kamu Hastanesi, Sağlık Çalışanları

THE RELATIONSHIP BETWEEN JOB BURNOUT and SATISFACTION IN HEALTHCARE EMPLOYEES: A CASE OF A PUBLIC HOSPITAL

Öz

Workload and stress are the most important reasons among job burnout. Because healthcare sector is labour intensive, healthcare employees work under the workload and stress so much. Job burnout affects the employees’ job satisfaction by decreasing their motivation. In this direction, the purpose of this study is to analyze the relationship between job burnout and satisfaction and determine the effects of demographic variances on these notions over healthcare professionals working at a public hospital. 275 people participated in the study. Regression Analysis was conducted to test the relationship between one dependent variable and one or more independent variables in analyzing the data obtained as a result of the research. In addition, Independent Sample T-Test for binary variables and One-Way Variance (ANOVA) analysis test for more than two variables were used. As a result of the hypotheses created within the scope of the research, it has been revealed that there is a positive relationship between the effects of burnout of health personnel on job satisfaction. While there is a significant relationship between “gender”, “age”, “education” and “number of children” of burnout; No significant relationship could be determined between "marital status", "profession", "unit worked", "professional experience" and "ways of working". In addition, while determining a significant relationship between job satisfaction, "age", "education" and "unit studied"; There was no significant relationship between "gender", "marital status", "number of children", "profession", "professional experience" and "ways of working".

Anahtar Kelimeler

Job Bornout, Job Satisfaction, Public Hospital, Healthcare Employees

Kaynakça

• Adekola, B. (2010). Gender Differences In The Experience Of Work Burnout Among University Staff. African Journal Of Business Management, 4(6), 886-889.
• Adriaenssens, J., De Gucht, V., and Maes, S. (2015). Determinants and Prevalence of Burnout In Emergency Nurses: A Systematic Review Of 25 Years Of Research. International Journal of Nursing Studies, 52(2), 649–661.
• Al Hamdan, Z., Manojlovich, M., and Tanima, B. (2017). Jordanian Nursing Work Environments, Intent to Stay, And Job Satisfaction. Journal Of Nursing Scholarship, 49, 103–110.
• Al Sabei, S., Leodora, J., Ross, A.M., Karkada, S., Albashayren, A., Al Masroori, F., & Al Hashmi, N. (2019). Nursing Work Environment, Turnover Intention, Job Burnout, And Quality Of Care: The Moderating Role Of Job Satisfaction Doi:10.1111/Jnu.12528
• Al Turki, H.A. (2010). Saudi Arabian Nurses Are They Prone To Burnout Syndrome? Saudi Med. Journal, 31 (3), 313–316.
• Alarcon, G., Eschleman, K.J., and Bowling, N.A. (2009). Relationships Between Personality Variables and Burnout A Meta-Analysis. Work Stress.23 (3), 244–263.
• Ardiç, K., ve Polatcı, S. (2009). Tükenmişlik Sendromu ve Madalyonun Öbür Yüzü: Işle Bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, (32), Ss. 21-46.
• Asad, N., ve Khan, S. (2003). Relationsship Between Job-Stress And Burnout: Organizational Support And Creativity As Predictor Variables. Pakistan Journal of Psychological Research, 18, 139- 149.
• Aslan, Z., ve Etyemez, S. (2015). İşgörenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Hatay’daki Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Journal of Business Reaserch Turk, 7(3), 482-507.
• Ayala, E., and Carnero, A.M.(2013). Determinants of Burnout in Acute and Critical Care Military Nursing Personnel: A Cross-Sectional Study From Peru, 8 (1).
• Biason, R.S. (2020). The Effect of Job Satisfaction on Employee Retention, İnternational Journal of Economics, Commerce and Management, 8(3), sy.407.
• Bilge, F. (2006). Examining The Burnout Of Academics In Relation To Job Satisfaction And Other Factors. Society for Personality Research. 34 (9), 1151–1160.
• Bilgili, F., Salış, F. ve Özdemir, S. (2010). Sağlık Çalışanlarının İş Doyumunu Etkileyen Bazı Etmenlerin İncelenmesi, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(2): 28.
• Burke, RJ., and Greenglass, ER. (2001). Hospital Restructuring, Work-Family Conflict and Psychological Burnout Among Nursing Staff. Psychol. Health. In Press. Web: https://www.researchgate.net/publication/229159091_Hospital_restructuring_work- family_conflict_and_burnout_among_nursing_staff adresinden 15.03.2020’de alınmıştır.
• Cingöz, A. (2019). Örgütsel Davranış Tutumlar, İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık, Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi, Erzurum : 76-96.
• Chimanikire, P., Mutandwa, E., Gadzirayi, C.T., Muzondo, N., and Mutandwa, B. (2007). Factors Affecting Job Satisfaction Among Academic Professionals in Tertiary İnstitutions in Zimbabwe, African. Journal of Business Management, 1(6), 166-175: 168.
• Choi, S.L., Goh, C.F., Adam, M.B.H., and Tan, O.K. (2016). Transformational Leadership, Empowerment, and Job Satisfaction: The Mediating Role of Employee Empowerment, Human Resources for Health. 14(73).
• Çimen, M. ve Şahin, İ. (2000). Bir Kurumda Çalışan Sağlık Personelinin İş Doyum Düzeyinin Belirlenmesi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 5(4): 55.
• Delobelle, P., Rawlinson, J. L., Ntuli, S., Malatsi, I., Decock, R., and Depoorter, A. M. (2011). Job Satisfaction and Turnover Intent of Primary Healthcare Nurses In Rural South Africa: A Questionnaire Survey. Journal of Advanced Nursing. 67, 371–383. Doi. Org/10.1111/J.1365- 2648.2010.05496.X
• Eğinli, A.T. (2009). Çalışanlarda İş Doyumu: Kamu ve Özel Sektör Çalışanlarının İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3):35-47. Ergin, C. (1992). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara, 143-154.
• Fornes-Vives, J., Garcı´A-Banda, G., Frı´As-Navarro, D., Hermoso-Rodrı´Guez, E., and Santos- Abaunza, P. (2012). Stress and Neuroticism In Spanish Nursing Students: A Two-Wave Longitudinal Study. Res. Nurs. Health. 35 (6), 589–597.
• Gil-Monte, P.R. (2008). Magnitude of Relationship Between Burnout And Absenteeism: A Preliminary Study. Psychological Reports. 102, 465–468.
• Hassoy, D. ve Özvurmaz, S. (2019). Bir Devlet Hastanesindeki Sağlık Çalışanlarının İş Doyumu ve Etkileyen Faktörler, Hemşirelik Bilim Dergisi, 2(3), 27-32: 28.
• Hoboubi, N., Choobineh, A., Ghanavati, F.K., Keshavarzi, S. and Hosseini, A. A. (2017). The İmpcat of Job Satisfaction on Workforce Productivity in an Iranian Petrochemical Industry, Safety and Health at Work, 67-71.
• Keser, A. (2009). “Tükenmişlik Sendomu.” Keser, A., Yılmaz, G., Yürür, S. (Dü) Içinde, Çalışma Yaşamında Davranış. Kocaeli Üniversitesi. Umuttepe Yayınları, Kocaeli: 463-478.
• Kılıç, T., ve Aytemiz Seymen, O. (2011). Sağlık Sektöründe,Tükenmişlik Sendromuna Etki Eden Faktörlerin Analizi ve Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 16:47-67.
• Luthans F. (2007). Organizational Behavior An Evidence-Based Approach, Twelfth Edition, New York.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., and Leiter, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397Y422.
• Mccormick, J., and Barnett, K. (2011). Teachers' Attributions for Stress and Their Relationships With Burnout. International Journal of Educational Management, 25(3), 278-293.
• Nadinloyi, K.B., Sadegh, H. and Hajloo, N. (2013). Relationship Between Job Satisfaction and Employees Mental Health, Procedia-Social and Behaviorel Science, 84, 293-297.
• Nakıp, M. (2004). “Pazarlama Araştırmalarına Giriş: SPSS Destekli”. Seçkin Yayıncılık: Ankara
• Naruse, T., Taguchi, A., Kuwahara, Y., Nagata, S., Watai, I., and Murashima, S. (2012). Relationship Between Perceived Time Pressure During Visits And Burnout Among Home Visiting Nurses In Japan. Jpn. J. Nurs. Sci. 9 (2), 185–194.
• Oshagbemi, T. (2003). Personal Correlates of Job Satisfaction: Empirical Evidence From UK universities, İnternational Journal of Social Economics, 30(12), 1210-1232.
• Özaydın, M.M ve Özdemir, Ö. (2014). Çalışanların Bireysel Özelliklerinin İş tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir Kamu Bankası Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1): 251-281.
• Özkalp, E. (2019). Örgütsel Davranış, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir : 75
• Pines, A. (2002). Psychoanalytic-Existential Approach To Burnout: Demonstrated In The Cases Of A Nurse, A Teacher, And A Manager. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 39(1) 103-113.
• Polatçi S., Karaca, M., ve Bayram, A. (2018). The Effects Of Leader Member Exchange Onburnout And Job Satısfactıon: A Researchon Teachers, ”İş, Güç” Endüstrı İlışkılerı ve İnsan Kaynakları Dergısı, 20(3), 87-103.
• Poon, J. M. L. (2004). Effects of performance appraisal politics on job satisfaction and turnover intention. Personnel Review, 33(3), 322–334. doi:10.1108/00483480410528850
• Potter, B.(1995). Preventing Job Burnout Transforming Work Pres-sures into Productivity, Thomson C risp Learning, California.
• Schultz, D.P. and Schultz, S.E. (1998). Psychology and Industry Today: An Introduction to Industrial and Organizational Psychology. New York: Macmillan Publishing Company.
• Sevimli, F. ve İşcan, Ö.F. (2005). Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu, Ege Akademik Bakış Dergisi, (5) 1: 55-64.
• Shimizutani, M., Odagiri, Y., Ohya, Y., Shimomitsu, T., Kristensen, T.S., and Maruta, T. (2008). Relationship of Nurse Burnout With Personality Characteristics And Coping Behaviors. Ind. Health 46, 326–335.
• Shimomitsu, T., Ohya, Y., and Odagiri, Y. (2003). Burnout and Associated Job Stress Among Japanese Hospital Nurses. Journal of Psychosomatic Research. 55(2):150.
• Sundin, L., Hochwa¨Lder, J., Bildt, C., and Lisspers, J. (2006). The Relationship Between Different Work-Related Sources Of Social Support and Burnout Among Registered And Assistant Nurses In Sweden: A Questionnaire Survey. International Journal of Nursing Studies. 44 (5), 758– 769.
• Sürgevil, O. (2006). “Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu. Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri”, Ankara: Nobel Yayınları.
• Teng, C.I., Shyu, Y.I., and Chiou, W.K. (2010). Interactive Effects of Nurse-Experienced Time Pressure And Burnout on Patient Safety: A Cross-Sectional Survey. International Journal of Nursing Studies 47:1442–1450.
• Tucker, S.J., Weymiller, A.J., Cutshall, S.M., Rhudy, L.M., and Lohse, C.M. (2012). Stress Ratings and Health Promotion Practices Among Rns. A Case For Action. International Journal of Nursing Studies. 42 (5), 282–292.
• Uğurlu, A.T., and Usta, H.G. (2016). Demografik Özellikler ve Tutumun Tükenmişlik Üzerine Yordayıcılık Etkisi. Abant Izzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.16(1). 305-318
• Uzlu, Z.K., Yayla, A.C., Gümüş, K., and Khaghanyrad, E. (2017). Comparison of Nurses in Two Different Cultures: Who Experiences More Burnout. Journal of Perianesthesia Nursing. 32(3). 238-244.
• Van Bogaert, P., Kowalski, C., Weeks, S. M., Van Heusden, D., and Clarke, S. P. (2013). The Relationship Between Nurse Practice Environment, Nurse Work Characteristics, Burnout And Job Outcome And Quality Of Nursing Care: A Crosssectional Survey. International Journal Of Nursing Studies,. 50, 1667–1677.
• Yelboğa, A. (2009). Validity and Reliability of the Turkish Version of the Job Satisfaction Survey (JSS). World Applied Sciences Journal. 6(8), 1066-1072.