HIDDEN HEROES IN THE COVID-19 PANDEMIC: NURSE LEADERS

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 625 - 638, 30.12.2020

Aysun Yerköy , Figen Okur

Öz

COVİD-19 PANDEMİSİNDE GİZLİ KAHRAMANLAR: HEMŞİRE LİDERLER

Öz

Tüm Dünya ülkelerini geniş ölçekte etkisi altına alan Covid-19 pandemisi, hemşirelik yönetimi ve uygulamalarında ani krize ve beraberinde hızlı bir değişim sürecine neden olmuştur. ICN (2020) tüm sayılara ulaşılamamasına rağmen, dünya genelinde 23.000’den fazla sağlık çalışanının Covid-19 ile enfekte olduğunu, 600 hemşirenin ise bu enfeksiyon nedeniyle yaşamını kaybettiğini açıklamış, bu yetkin insan gücü kaybının bir sonucu olarak da “hemşirelikte liderliğe” yer verilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Bu çalışmada; pandemi döneminde orta ve üst düzey bakım liderlerine yardımcı olabilecek bilgilerin ilgili literatür doğrultusunda derlenerek verilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, Covid-19 pandemisinde hemşire-hemşire liderler üzerinde yapılan çalışmalar ile ulusal-uluslararası organizasyonlar tarafından yayınlanan rehberler incelenmiş, yapılması gerekenler Covid-19 pandemisinde hastane süreç-işleyiş planlaması, hemşire iş gücü planlanması, hemşireler için güvenli yaşam alanlarının oluşturulması, çalışanların fiziksel ve ruhsal sağlığının korunması ve eğitim planlaması başlıkları altında ele alınmıştır. Sonuç olarak pandemi döneminde mevcut sağlık hizmetlerinin en iyi şekilde sürdürülebilmesi için; hemşire liderlerinin acil pandemi eylem planı oluşturması ve yönetmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

hemşirelikte yönetim, hemşirelik, pandemi, liderlik, bakım

Kaynakça

• Akça, A.F. (Ed.). (2010). Mesleki temel kavramlar temel hemşirelik kavramlar, ilkeler, uygulamalar (ss. 47). İstanbul: İstanbul Medikal.
• Ardahan, M. Ve Konal, E. (2017). Hemşirelikte Yöneticilik Ve Liderlik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 140-147.
• Aquilia, A., Grimley, K., Jacobs, B., Kosturko, M., Mansfield, J., Mathers, C., at. al (2020) "Nursing leadership during COVID-19: Enhancing patient, family and workforce experience," Patient Experience Journal, 7(2): 136-143.
• Bambi, S., Iozzo, P. & Lucchini, A. (2020). New Issues in Nursing Management During the COVID-19 Pandemic in Italy. Am J Crit Care 1 July, 29 (4): e92–e93.
• Bassett, S. & Stanley, H. (2020). COVID-19: pandemic poses tests of nursing leadership, courage and compassion. Retrieved July 08, 2020, from https___rcni_com_nursing-management_opinion_comment_covid-19-pandemic-poses-tests-of-nursing-leadership-courage-and-compassion-160616_XtaL9c2w3JI_pdfmyurl1.pdf.
• Baykal, Ü., Türkmen, E., Alan, H., Yılmaz, Ç. B., Göktepe, N., Gümüş, E. ve diğerleri. (2020). Türkiye’de covıd-19 salgını: kriz yönetiminde yönetici hemşirelerin deneyimleri ve Yönetici Hemşireler Derneği’nin faaliyetleri. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi (HEAD), 17(3):290-3.
• Buheji, M. & Buhaid, N. (2020). Nursing Human Factor During COVID-19 Pandemic. International Journal of Nursing Science, 10(1), 12-24.
• Çetiner, M. (2012). Sağlık Emekçisi: Hemşireler. 08.07.2020 tarihinde http://gunceltip.blogspot.com/2012/01/saglik-emekcisi-hemsireler.html adresinden alınmıştır
• Çevirme, A. ve Kurt, A. (2020). Covıd-19 Pandemisi Ve Hemşirelik Mesleğine Yansımaları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 46-52.
• Dağhan, Ş. (2017). “Halk Sağlığı Hemşireliği Felsefesiyle Hemşire Olmak” Anlamı Nedir?. DEUHFED, 10(2), 107-112.
• Daly, J., Jackson, D., Anders, R. & Davidson, P.M. (2020). Who speaks for nursing? COVID-19 highlighting gaps in leadership. Journal of Clinical Nursing, 00:1-2.
• Ehrlich, H., McKenney, M. & Elkbuli, A. (2020). Strategic planning and recommendations for healthcare workers during the COVID-19 pandemic. Am J Emerg Med.(in press). doi:10.1016/j.ajem.2020.03.057.
• Goosen, S. (2015). The importances of teamwork in nursing. Professional Nursing Today, 19(3):4-6.
• Hoffmann, R. L., Battaglia, A., Perpetua, Z., Wojtaszek, K., & Campbell, G. (2020). The Clinical Nurse Leader and COVID-19: Leadership and quality at the point of care. Journal of Professional Nursing. Retrieved July 08, 2020, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7297680/pdf/main.pdf .
• Huang, L., Lin, G., Tang, L., Yu, L. & Zhou, Z. (2020). Special attention to nurses' protection during the COVID-19 epidemic. Crit Care, 24:120.doi:10.1186/s13054-020-2841- 7.
• International Council of Nurses. (2020a). More than 600 Nurses Die from COVID-19 Worldwide. Retrieved July 15, 2020, from https://www.icn.ch/news/more600-nurses-die-covid-19-worldwide.
• International Council of Nurses. (2020b). ICN Calls on WHO Member States for Health Worker COVID-19 Data. Retrieved June 06, 2020, from https:// www.2020yearofthenurse.org/story/icn-calls-on-who-member-statesfor-health-worker-covid-19-data/.
• International Council of Nurses. (2020c). ICN Call to Action. Covıd-19. Retrieved July 08, 2020, from https://www.icn.ch/system/files/documents/2020-04/ICN.
• International Council of Nurses. (2020d). Highlights top priorities to beat COVID-19. Retrieved May 03, 2020, from https://www.icn.ch/news/icn-highlights-top-priorities-beat-covid-19.
• International Council of Nurses. (2020e). International Council of Nurses calls on public to support nurses. Retrieved August 12, 2020, from https://www.2020yearofthenurse.org/story/international-council-of-nurses-calls-on-public-to-support-nurses/.
• Jones, K., Hein, L.C. & James, L. (2020). A Nursing Leadership Practicum in the time of COVID19: A Southeastern University Experience. Nurse Leader. Retrieved July 08, 2020, from https://www.nurseleader.com/article/S1541-4612(20)30173-7/pdf.
• Koçer, Z.A. (ty). Pandemi Oluşumunda Zoonotik Patojenlerin Önemi. 29.06.2020 tarihinde https://covid19.tubitak.gov.tr/sites/default/files/inline-files/tubitak-covid-web-portal_pandemi-olusumunda-zoonotik-patojenler adresinden alınmıştır.
• Liu, Y., Wang, H., Chen, J., Zhang, X., Yue, X., Ke, J., Wang, B. & Peng, C. (2020). Emergency management of nursing human resources and supplies to respond to coronavirus disease 2019 epidemic. International Journal of Nursing Sciences, 7(2), 135-138.
• Lucchini, A., Giani, M., Elli, S., Villa, S., Rona, R., & Foti, G. (2020). Nursing Activities Score is increased in COVID-19 patients. Intensive & critical care nursing, 59, 102876. https://doi.org/10.1016/j.iccn.2020.102876
• Luis, C. & Vance, C. (2020). A Pandemic Crisis: Mentoring, Leadership, and the Millennial Nurse. Retrieved July 26, 2020, from http://www.nursingeconomics.net/necfiles/2020/MJ20/152.pdf.
• Mohindra, R., Ravaki, R., Suri, V., Bhalla, A. & Singh, S.M. (2020). Issues relevant to mental health promotion in frontline health care providers managing quarantined/isolated COVID19 patients. Asian J Psychiatr. 51:102084.doi:10.1016/j.ajp.2020.102084.
• Nashwan, A.J., Mohamed, A.S. & Kelly, D.R. (2020) Editorial: Nursing Education in the Emergence of COVID-19. Open Journal of Nursing, 10, 595-597. https://doi.org/10.4236/ojn.2020.106040.
• Özdelikara, A. Ve Babur, S. (2020). Hemşirelik Öğrencilerinin Merhamet Düzeyi ve Empatik Eğilim İlişkisi. ACU Sağlık Bil Derg, 11(2), 342-349.
• Sağlık Bakanlığı. (2020). Covid-19 Durum Raporu Türkiye. 03.07.2020 tarihinde https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,66424/covid-19-situation-report-turkey.html adresinden alınmıştır.
• Sencar, A.C. (2020). Sağlık Bakanı Koca Covid-19'la mücadeleyi değerlendi: 7 bin 428 sağlık çalışanı enfekte oldu. 08.07.2020 tarihinde https://tr.euronews.com/2020/04/29/sagl-k-bakan-koca-covid-19-la-mucadelede-gelinen-son-noktay-degerlendiriyor adresinden alınmıştır.
• Serrano-Ripoll, M. J., Meneses-Echavez, J. F., Ricci-Cabello, I., Fraile-Navarro, D., Fiol-deRoque, M. A., Pastor-Moreno, G., at. al (2020). Impact of viral epidemic outbreaks on mental health of healthcare workers: a rapid systematic review and meta-analysis. Journal of affective disorders, 277, 347–357. https://doi.org/10.1016/j.jad.2020.08.034.
• Shariff, N.J. (2015). “A Delphi Survey of Leadership Attributes necessary for National Nurse Leaders’ Participation in Health Policy Development: An East African Perspective”. BMC Nursing, 14:13
• Sorbello, M., El-Boghdadly, K., Di Giacinto, I., Cataldo, R., Esposito, C., Falcetta, S., at al. (2020). The Italian coronavirus disease 2019 outbreak: recommendations from clinical practice. Anaesthesia, 75(6). https://doi.org/10.1111/anae.15049
• Şenyüz, K. Y., Koçaşlı, S. Ve Topçu, E. T. (2017). Florence Nightingale’in Işığında Cerrahi Hemşiresinin Evde Bakım Rolü. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 14(4): 283-286.
• Shipman, S., Stanton, M., Hankins, J. & Odom-Bartel, R. (2013). Incorporation of the Clinical Nurse Leader in Public Health Practice. Journal of Professional Nursing. 29(1), 4–10. doi: 10.1016/j.profnurs.2012.04.004.
• Türk Hemşireler Derneği. (2020). Covıd-19 Hemşire Eğitim Rehberi Ve Bakım Algoritmaları. 01.07.2020 tarihinde https://www.thder.org.tr/uploads/files/thd-covid-2020-2.pdf adresinden alınmıştır.
• Türkiye Bilimler Akademisi. (2020). Covıd-19 Küresel Salgın Değerlendirme Raporu. 29.06.2020 tarihinde http://www.tuba.gov.tr. Covid 19 Raporu Güncelleme.pdf adresinden alınmıştır.
• Türk Hemşireler Derneği İstanbul Şube. (2020). Covıd-19 Pandemisinde Hemşirelik Hizmetleri Yönetim Ve Organizasyonu Hemşire Yöneticiler İçin Rehber. 30.06.2020 tarihinde https://www.thdistanbul.org/wpcontent/uploads/2020/04/THD_%C4%B0st_COVID-19_Yonetici_Hemsire_rehberi_.pdf adresinden alınmıştır.
• Wang, H., Feng, J., Shao, L., Wei, J., Wang, X. & Xu, X. (2020). Contingency management strategies of the nursing department in centralized rescue of patients with coronavirus disease 2019. Int J Nurs Sci.7(2):139- 142.doi:10.1016/j.ijnss.2020.04.001.
• Wu, X., Zheng, S., Huang, J., Zheng, Z., Xu, M & Zhom, Y. (2020). Contigency Nursing Management in Designated Hospitals During Covid-19 Outbreak. Annals of Global Health. 86(1):70,1-5. Doi:https://doi.org/10.5334/aogh.2918
• Yıldırım, A. ve Hacıhasanoğlu, R. (2011). Sağlık Çalışanlarında Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Değişkenler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi; 2:61-68.
• Yıldırım, N. (2014). Savaşlardan Modern Hastanelere Türkiye’de Hemşirelik Tarihi. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Zülfikar, H. (2020). Gündemi Meşgul Eden Sağlık Terimleri. Türk Dili Dergisi. 69(821), 10-16. Florence Nightingale. (2017). 08.07.2020 tarihinde https://tr.wikiquote.org/wiki/Florence_Nightingale adresinden alınmıştır.
• Hemşirelik Yönetmeliği. (2011). 19 Nisan 2011 tarih ve 27910 sayılı. 23.12.2020 tarihinde http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm adresinden alınmıştır.
• Personel İzinleri Genelgesi. (2020). 13/3/2020 tarihli ve E.12385 sayılı. 23.12.2020 tarihinde https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/36878,personel-izinleri-1pdf.pdf?0 adresinden alınmıştır.